خیلی جوان تر از آن بود که داماد داشته باشد اما داشت، دخترش را در سن 14 سالگی شوهر داده بود و چقدر هم به این کار افتخار می کرد.
- چرا دخترت را این قدر زود شوهر دادی؟ فکر نمی کنی هنوز بچه است؟!
- نه!
- خب، چه شد که شوهرش دادی؟!
- یک روز در کیف بچه ام یک « ماتیک قرمز» پیدا کردم، آنوقت بود که تصمیم گرفتم شوهرش بدهم.
- ماتیک قرمز چه ربطی به شوهر دادن بچه ات دارد؟
- با خودم فکر کردم دختری که توی کیفش، ماتیک قرمز پیدا شود دیگر «دختر بشو» نیست و باید شوهر کند و گرنه دردسر درست می شود؟
- الان هم که یک دختر دیگر دارید و می خواهد به دبیرستان برود اگر توی کیفش ماتیک قرمز پیدا کردید، این بچه را هم شوهر می دهید؟
- غلط کرده ماتیک توی کیفش بگذارد معلوم است که شوهرش می دهم.
- حالا این بچه را به چه کسی شوهر دادی؟ دامادت چند ساله است؟
- الان 18 ساله است اما وقتی داماد من شد، 16 ساله بود.
این گفت و گوها حاصل تخیل خبرنگار نیست. اتفاقا این مادر جوان و به اصطلاح «داماد دار» یک شخصیت واقعی است و زمانی همسایه خبرنگار ایرنا بوده است و بنابر این واقعیت دارد. چهار سالی می شود که نگارنده این سطور همسایه را دیگر نمی بیند. از محل ، رفته اند و توی این سال ها به دختر دوم خانم همسایه فکر می کند که آیا در عالم بچگی توی کیفش ماتیک قرمز پنهان کرده است؟ نکند مادر، مچ این بچه را هم باز کرده باشد؟ یعنی الان شوهر کرده است؟
عالم بچگی دختر بچه ها و عشق بی اندازه آنها به لوازم آرایش مادر؛ چیزی است که خبرنگار ایرنا نیز مثل میلیون ها میلیون دختر بچه آن را در کودکی تجربه کرده است؛ آنگاه که ماتیک قرمز و صورتی مادر را بارها برداشت و ناشیانه بر لب هایش کشید و بعد هم روی دیوار با همان ماتیک، اثر هنری خلق کرد و مادر بود که پشت بند خلق این آثار روی دیوار با یک سطل آب و ابر و اسکاچ به سراغ پاک کردن آثار پیکاسویی دختر می آمد.
ماتیک قرمز، یک بچگی از سر غریزه و بعد تغییر سرنوشت یک کودک و تبدیل آن به نو عروسی کوچک؛ مثل خیلی از مادر بزرگ ها، هنگامی که عروس شده بودند و شب عروسی شان آنقدر کوچک بودند که هزاران بار تعریف کرده اند، وقتی روی صندلی نشسته بودند، پایشان به زمین هم نمی رسید.
آه از این بچگی و اینکه شاید تنها گناهت دختر بودن است وقتی به جای عروسک بازی، رخت سپید عروسی می پوشی.
هنوز در لایه های پیدا و پنهان جامعه گام برداشته به سوی دنیای مدرن، دخترکان را به اجبار شوهر می دهند. آمار رسمی که نشان می دهد در سال 94 ، 37 هزار و 137 دخترک 10 تا 14 سال به خانه بخت رفتند. این دخترکان با چه کسانی ازدواج کرده اند؟ آیا همسران آنها هم کودک هستند یا مردان بالغی به شمار می آیند که میان ماه دختر تا ماه گردون تفاوت ها از زمین تا آسمان است؟ دخترکان آیا برای این تغییر بزرگ زندگی، اختیاری داشته یا به اجبار به خانه شوهر رفته اند؟
آیا اگر کودکی شرایط ازدواج را داشت می تواند ازدواج کند؟ سینا کلهر، رییس دفتر فرهنگی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در نشستی وقتی خبرنگار ایرنا از او سوال می کند « آقای دکتر! اگر خودتان یک دختر 13 ساله داشته باشید، او را شوهر می دهید؟ » اینگونه جواب می دهد: «اگر شرایطش را داشته باشد، حتما این کار را انجام می دهم . یادتان باشد، ایده من داشتن شرایط است .»
**شرایط ازدواج کودک!
سهیلا صادقی، جامعه شناس حوزه زن و خانواده و عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از کلهر این سوال را می پرسد که « شما روی شرایط بحث می کنید این شرایط را چه کسی احراز می کند؟ یک قاضی 60 ساله یا ولی قهری دختر برای یک عمر زندگی دخترک 10 ساله تصمیم می گیرد؟ (احراز شرایط) جای تامل دارد.»
علی کاظمی، حقوقدان و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه هم به این «شرایط » برای ازدواج کودکان، کمی تامل و بحث دارد. کاظمی هر چند ازدواج را در کنار اینکه امری مقدس و شرعی می داند اما معتقد است در تحلیل ازدواج کودکان نه باید عقل را تعطیل کنیم و نه به آن مثل خرید دو کیلو پرتقال بنگریم. آیا دختر 12 ساله ای در نسیم شهر تهران که به دادسرا مراجعه کرده است و می خواهد از شوهر 14 ساله اش طلاق بگیرد شامل این شرایط می شود؟
او به چالش های قانونی ازدواج کودکان اشاره می کند و به عنوان مثال اظهار می دارد که در زمان حاضر یک کودک زیر 14 سال می تواند ازدواج کند اما وقتی که می خواهد یک حساب بانکی باز کند باید بالای 18 سال سن داشته باشد!
بحث ازدواج زود هنگام کودکان و تعیین سن قانونی برای ازدواج دختران و پسران مدت هاست که در محافل کارشناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . در زمان حاضر سن قانونی ازدواج برای دختر، 13 سال و برای پسر، 15 سال است ؛ این در حالی است که اخیرا فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در نشستی این موضوع را بررسی کرده و روی دو سن 15 و 18 سال برای دختران به توافق های نسبی رسیده اند؛ اما همچنان هنوز مشخص نیست که مجلس چه تصمیمی برای سن ازدواج دختران و پسران تعیین می کند.
آیا مجلس سن ازدواج به ویژه ازدواج دختران را افزایش می دهد؟
البته عده ای از مسئولان وقتی به بحث ازدواج های زودهنگام دختران ایران می رسند معتقدند که مسایل بسیار مهم تر از ازدواج این دخترکان وجود دارد و اینکه چند میلیون دختر و پسر جوان داریم که هنوز نتوانسته اند ازدواج کنند و شماری به سن تجرد قطعی رسیده اند، پس اول باید مشکل ازدواج آنان را حل کنیم مگر چقدر دختر کمتر از 15 سال در کشور وجود دارد که در مقایسه با دختران و پسران در سن ازدواج، ازدواج کرده اند؟
این افراد به 11 میلیون و 240 هزار دختر و پسر به سن ازدواج رسیده در کشور اشاره می کنند که باید به نوعی مشکل ازدواج آنان را حل کرد و بعد به ازدواج کودکان پرداخت.
در عین حال شماری دیگر متقابلا نظر دیگری دارند. اینان معتقدند: اینکه 11 میلیون و 240 هزار دختر و پسر مجرد در کشور بسر می برند حرفی باقی نمی ماند اما 37 هزار و 137 دخترک به خانه بخت رفته آنهم با سن 10 تا 14 سال را هم نمی توان نادیده گرفت؛ چرا که سرنوشت آنان هم مهم است.
کم یا زیاد ازدواج زود هنگام کودکان را کاری نیست اما به نظر می رسد که بد نیست به دخترکان بیوه کشورمان هم اشاره کنیم. در این خصوص شهر بانو امانی عضو شورای شهر تهران اخیرا اعلام کرد: 15 هزار دختر بیوه زیر 15 سال در کشور بسر می برند که این آمار نگران کننده است.
وی افزود: ازدواج در سنین کمتر از 18 سال از نظر دینی اشکال ندارد و این ازدواج ها، ثبت قانونی هم می شود اما به هرحال وقتی ازدواج در سن کودکی انجام می شود، کودک به بلوغ روانی و اجتماعی کافی نرسیده و از عهده مهارت های زندگی مشترک برنمی آید.
حرف و حدیث در خصوص ازدواج کودکان کم که نیست زیاد هم هست اینکه باید خیلی چیزها تغییر کند و اصلاح شود مثلا قانون بازبینی شود.
مطلبی که کاظمی، حقوق دادن، بدان تاکید دارد که اگر بازبینی در این قانون نشود یک بچه دو ماهه را هم می توان عروس یا داماد کرد.
آیا مجلس شورای اسلامی می تواند برای این قوانین، نوعی بازبینی در نظر بگیرد؟ مسئولان چه تدابیری می اندیشند؟ آیا اصلا این موضوع، یک « مساله» است یا نه ، باید اول سرنوشت ازدواج 11 میلیون جوان مجرد را معلوم کرد؟
آیا در کنار تعیین سرنوشت ازدواج این شمار جوان نمی توان به ازدواج کودکان پرداخت؟
حداقل بیایید یک بار هم که شده تکلیف سن ازدواج کودکان را در کشور معین کنیم و همگان بر آن توافق داشته باشند بعد هم به تبع آن باقی اقدامات را انجام داد.
- نه!
- خب، چه شد که شوهرش دادی؟!
- یک روز در کیف بچه ام یک « ماتیک قرمز» پیدا کردم، آنوقت بود که تصمیم گرفتم شوهرش بدهم.
- ماتیک قرمز چه ربطی به شوهر دادن بچه ات دارد؟
- با خودم فکر کردم دختری که توی کیفش، ماتیک قرمز پیدا شود دیگر «دختر بشو» نیست و باید شوهر کند و گرنه دردسر درست می شود؟
- الان هم که یک دختر دیگر دارید و می خواهد به دبیرستان برود اگر توی کیفش ماتیک قرمز پیدا کردید، این بچه را هم شوهر می دهید؟
- غلط کرده ماتیک توی کیفش بگذارد معلوم است که شوهرش می دهم.
- حالا این بچه را به چه کسی شوهر دادی؟ دامادت چند ساله است؟
- الان 18 ساله است اما وقتی داماد من شد، 16 ساله بود.
این گفت و گوها حاصل تخیل خبرنگار نیست. اتفاقا این مادر جوان و به اصطلاح «داماد دار» یک شخصیت واقعی است و زمانی همسایه خبرنگار ایرنا بوده است و بنابر این واقعیت دارد. چهار سالی می شود که نگارنده این سطور همسایه را دیگر نمی بیند. از محل ، رفته اند و توی این سال ها به دختر دوم خانم همسایه فکر می کند که آیا در عالم بچگی توی کیفش ماتیک قرمز پنهان کرده است؟ نکند مادر، مچ این بچه را هم باز کرده باشد؟ یعنی الان شوهر کرده است؟
عالم بچگی دختر بچه ها و عشق بی اندازه آنها به لوازم آرایش مادر؛ چیزی است که خبرنگار ایرنا نیز مثل میلیون ها میلیون دختر بچه آن را در کودکی تجربه کرده است؛ آنگاه که ماتیک قرمز و صورتی مادر را بارها برداشت و ناشیانه بر لب هایش کشید و بعد هم روی دیوار با همان ماتیک، اثر هنری خلق کرد و مادر بود که پشت بند خلق این آثار روی دیوار با یک سطل آب و ابر و اسکاچ به سراغ پاک کردن آثار پیکاسویی دختر می آمد.
ماتیک قرمز، یک بچگی از سر غریزه و بعد تغییر سرنوشت یک کودک و تبدیل آن به نو عروسی کوچک؛ مثل خیلی از مادر بزرگ ها، هنگامی که عروس شده بودند و شب عروسی شان آنقدر کوچک بودند که هزاران بار تعریف کرده اند، وقتی روی صندلی نشسته بودند، پایشان به زمین هم نمی رسید.
آه از این بچگی و اینکه شاید تنها گناهت دختر بودن است وقتی به جای عروسک بازی، رخت سپید عروسی می پوشی.
هنوز در لایه های پیدا و پنهان جامعه گام برداشته به سوی دنیای مدرن، دخترکان را به اجبار شوهر می دهند. آمار رسمی که نشان می دهد در سال 94 ، 37 هزار و 137 دخترک 10 تا 14 سال به خانه بخت رفتند. این دخترکان با چه کسانی ازدواج کرده اند؟ آیا همسران آنها هم کودک هستند یا مردان بالغی به شمار می آیند که میان ماه دختر تا ماه گردون تفاوت ها از زمین تا آسمان است؟ دخترکان آیا برای این تغییر بزرگ زندگی، اختیاری داشته یا به اجبار به خانه شوهر رفته اند؟
آیا اگر کودکی شرایط ازدواج را داشت می تواند ازدواج کند؟ سینا کلهر، رییس دفتر فرهنگی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در نشستی وقتی خبرنگار ایرنا از او سوال می کند « آقای دکتر! اگر خودتان یک دختر 13 ساله داشته باشید، او را شوهر می دهید؟ » اینگونه جواب می دهد: «اگر شرایطش را داشته باشد، حتما این کار را انجام می دهم . یادتان باشد، ایده من داشتن شرایط است .»
**شرایط ازدواج کودک!
سهیلا صادقی، جامعه شناس حوزه زن و خانواده و عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از کلهر این سوال را می پرسد که « شما روی شرایط بحث می کنید این شرایط را چه کسی احراز می کند؟ یک قاضی 60 ساله یا ولی قهری دختر برای یک عمر زندگی دخترک 10 ساله تصمیم می گیرد؟ (احراز شرایط) جای تامل دارد.»
علی کاظمی، حقوقدان و مشاور معاون حقوقی قوه قضاییه هم به این «شرایط » برای ازدواج کودکان، کمی تامل و بحث دارد. کاظمی هر چند ازدواج را در کنار اینکه امری مقدس و شرعی می داند اما معتقد است در تحلیل ازدواج کودکان نه باید عقل را تعطیل کنیم و نه به آن مثل خرید دو کیلو پرتقال بنگریم. آیا دختر 12 ساله ای در نسیم شهر تهران که به دادسرا مراجعه کرده است و می خواهد از شوهر 14 ساله اش طلاق بگیرد شامل این شرایط می شود؟
او به چالش های قانونی ازدواج کودکان اشاره می کند و به عنوان مثال اظهار می دارد که در زمان حاضر یک کودک زیر 14 سال می تواند ازدواج کند اما وقتی که می خواهد یک حساب بانکی باز کند باید بالای 18 سال سن داشته باشد!
بحث ازدواج زود هنگام کودکان و تعیین سن قانونی برای ازدواج دختران و پسران مدت هاست که در محافل کارشناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . در زمان حاضر سن قانونی ازدواج برای دختر، 13 سال و برای پسر، 15 سال است ؛ این در حالی است که اخیرا فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در نشستی این موضوع را بررسی کرده و روی دو سن 15 و 18 سال برای دختران به توافق های نسبی رسیده اند؛ اما همچنان هنوز مشخص نیست که مجلس چه تصمیمی برای سن ازدواج دختران و پسران تعیین می کند.
آیا مجلس سن ازدواج به ویژه ازدواج دختران را افزایش می دهد؟
البته عده ای از مسئولان وقتی به بحث ازدواج های زودهنگام دختران ایران می رسند معتقدند که مسایل بسیار مهم تر از ازدواج این دخترکان وجود دارد و اینکه چند میلیون دختر و پسر جوان داریم که هنوز نتوانسته اند ازدواج کنند و شماری به سن تجرد قطعی رسیده اند، پس اول باید مشکل ازدواج آنان را حل کنیم مگر چقدر دختر کمتر از 15 سال در کشور وجود دارد که در مقایسه با دختران و پسران در سن ازدواج، ازدواج کرده اند؟
این افراد به 11 میلیون و 240 هزار دختر و پسر به سن ازدواج رسیده در کشور اشاره می کنند که باید به نوعی مشکل ازدواج آنان را حل کرد و بعد به ازدواج کودکان پرداخت.
در عین حال شماری دیگر متقابلا نظر دیگری دارند. اینان معتقدند: اینکه 11 میلیون و 240 هزار دختر و پسر مجرد در کشور بسر می برند حرفی باقی نمی ماند اما 37 هزار و 137 دخترک به خانه بخت رفته آنهم با سن 10 تا 14 سال را هم نمی توان نادیده گرفت؛ چرا که سرنوشت آنان هم مهم است.
کم یا زیاد ازدواج زود هنگام کودکان را کاری نیست اما به نظر می رسد که بد نیست به دخترکان بیوه کشورمان هم اشاره کنیم. در این خصوص شهر بانو امانی عضو شورای شهر تهران اخیرا اعلام کرد: 15 هزار دختر بیوه زیر 15 سال در کشور بسر می برند که این آمار نگران کننده است.
وی افزود: ازدواج در سنین کمتر از 18 سال از نظر دینی اشکال ندارد و این ازدواج ها، ثبت قانونی هم می شود اما به هرحال وقتی ازدواج در سن کودکی انجام می شود، کودک به بلوغ روانی و اجتماعی کافی نرسیده و از عهده مهارت های زندگی مشترک برنمی آید.
حرف و حدیث در خصوص ازدواج کودکان کم که نیست زیاد هم هست اینکه باید خیلی چیزها تغییر کند و اصلاح شود مثلا قانون بازبینی شود.
مطلبی که کاظمی، حقوق دادن، بدان تاکید دارد که اگر بازبینی در این قانون نشود یک بچه دو ماهه را هم می توان عروس یا داماد کرد.
آیا مجلس شورای اسلامی می تواند برای این قوانین، نوعی بازبینی در نظر بگیرد؟ مسئولان چه تدابیری می اندیشند؟ آیا اصلا این موضوع، یک « مساله» است یا نه ، باید اول سرنوشت ازدواج 11 میلیون جوان مجرد را معلوم کرد؟
آیا در کنار تعیین سرنوشت ازدواج این شمار جوان نمی توان به ازدواج کودکان پرداخت؟
حداقل بیایید یک بار هم که شده تکلیف سن ازدواج کودکان را در کشور معین کنیم و همگان بر آن توافق داشته باشند بعد هم به تبع آن باقی اقدامات را انجام داد.
