برچسب زدن چیست؟
شاید تاکنون برایتان اتفاق افتاده باشد که در خانه یا هر مکانی دیگر،
خواسته یا ناخواسته به کودکتان صفت منفی را نسبت داده اید و او را سرزنش کرده اید.
به طور مثال اگر لباسهایش را مرتب نکند به او لقب تنبل یا بی نظم را نسبت می دهید.
البته نکته ی مهمی که وجود دارد این است که نه تنها صفات منفی اثرات
مخربی را به دنبال دارد بلکه استفاده ی بیش از حد و نامناسب از صفات مثبت هم می
تواند به همان اندازه خطرناک باشد. به طور مثال هنگامی که به طور مداوم فرزندتان
را باهوش و منحصر به فرد خطاب می کنید او به این باور می رسد که با دیگران متفاوت
است و ناخواسته از دیگران کناره گیری می کند.
از آن جایی که خانواده، اولین محیط اجتماعی است که کودک وارد آن می
شود و در آن شکل می گیرد بنابراین کودک به شما اعتماد دارد. شاید شما حرفهایی را
که با او در میان می گذارید از سر مهربانی باشد و در واقع منظوری نداشته باشید اما
کودک به ذهن می سپارد و به مرور زمان تبدیل به باورها و تفکرات کودک از خودش می
شود از این رو باید مراقب باشید که چه الفاظی را به کار می برید.
به طور مثال تصور کنید هنگامی که در جمعی هستید فرزندتان کم صحبت می
کند یا وارد بازی با دیگران نمی شود و شما در جواب سوالات دیگران مبنی بر اینکه
چرا بازی نمی کند!؟ می گویید که فرزندم خجالتی است زمانی که این اتفاق چندین بار
پیش آید، کودک شما این امر را می پذیرد و باور می کند که کودکی خجالتی است و بدیهی
است که جزیی از شخصیت وی می شود و رهایی از آن دشوار است.
به اعتقاد روانشناسان یکی از دلایلی که باعث می شود والدین فرزند خود
را مورد سرزنش قرار دهند، ریشه در گذشته دارد و احتمال این موضوع وجود دارد که پدر
و مادرشان آنها را سرزنش می کرده اند و صفات ناپسندی را به آن ها نسبت می
دادند و اکنون، والدین در تلاش هستند بدین صورت بر روان شکسته ی خود غلبه کنند.
راهکارهایی برای پرهیز از برچسب زدن :
۱- یادآوری کودکی خود
همانطور که در مطلب بالا اشاره شد، یکی از دلایل برچسب زدن ریشه در گذشته دارد بنابراین هنگامی که به کودکتان برچسب می زنید کودکی خودتان و احساساتی که در این مواقع به شما دست می داد را به یاد آورید. با به یاد آوردن این احساسات می توانید برچسب زدن به کودکتان را کنار بگذارید.
۲- پرسیدن علت
گاهی کودکان دوست دارند درباره ی کاری که انجام می دهند توضیح بدهند شما می توانید به جای اینکه او را با صفت ناپسندی خطاب کنید با گفتگو علت کار را جویا شوید و زمانی که علت را جویا شدید می توانید او را در انجام کارهای مثبت تشویق کنید و به او معایب کار را گوشزد کنید. به طور مثال شاید فرزندتان از اینکه لباس هایش را نامرتب رها می کند قصدی نداشته باشد شما باید او را راهنمایی کنید و برای او توضیح بدهید که این کار سبب می شود اتاقش نامرتب جلوه کند و به او در تمیز کردن اتاق کمک کنید.
۳- بحث ممنوع
در حضور کودک به هیچ وجه بحث نکنید و زمانی که یکی از شما والدین ناخواسته به او صفت منفی نسبت دادید والد دیگر نباید شما را در مقابل فرزندتان سرزنش کند چرا که ممکن است کودک حق را به خودش بدهد و به فکر اصلاح رفتارش نباشد.
۴- عذرخواهی کنید
در صورتی که به کودکتان برچسب می زنید، از او عذرخواهی کنید و مطمئن باشید این کار نه تنها پیامد منفی ندارد بلکه پیامدهای مثبتی را هم به دنبال دارد و فراموش نکنید که برای او توضیح دهید که هر کسی کاری اشتباهی انجام می دهد باید از طرف مقابل عذرخواهی کند.