تاثیر باورنکردی کرونا بر مغز / از اختلالات مغزی تا حالتی شبیه به آلزایمر

ابتدای شیوع ویروس کرونا همگان مهمترین عارضه آن را تنها درگیری‌ ریوی می‌دانستند ولی با گذشت زمان مشخص شد آسیب‌های دیگری مانند آریتمی‌های قلبی ( اختلال در نظم طبیعی ضربان قلب )، ایجاد ترومبوز و آمبولی ( لخته‌های خونی در اندام  ها ) و همچنین سکته‌های مغزی از دیگر عوارض مهم آن است.

موارد مورد اشاره اثرات کوتاه مدت ویروس کرونای ناشناخته است و بی شک اثرات بلندمدت ابتلا به کرونا به اندازه اثرات کوتاه مدت آن اهمیت دارد، چون ممکن است این بیماری به علت تغییرات ژنتیکی به یک اپیدمی مزمن تبدیل شود.

با توجه به اینکه ویروس کرونا سیستم‌های تنفسی، مغزی، قلبی، گوارشی، چشایی بویایی و عروقی آن‌ها را درگیر می‌کند و به تمام سیستم‌های بدن دست اندازی می‌کند، لازم است تا واکسیناسیون کامل، مردم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت و از جمع‌های خانوادگی و مسافرت‌ها پرهیز کنند.

امروزه مشخص شده است که سرایت ویروس کرونا به بدن تنها موجب درگیری‌ ریوی نمی‌شود بلکه می‌تواند به مغز و عروق آن نیز آسیب جدی وارد کند.

اختلالات جدی مغزی در افرادی که علائم خفیف ابتلا به کرونا‌ ویروس دارند

متخصصان مغز و اعصاب انگلیسی بیان کرده‌اند که عوارض بیماری کرونا شامل التهاب مغز و روان‌آشفتگی (دلیریوم) تا آسیب عصبی و سكته مغزی نیز است. در بعضی موارد، مشکل عصبی اولین و اصلی‌ترین علامت بیمار بوده است.

این موارد، که در ژورنال Brain منتشر شده است، حاکی از افزایش آمار شرایط تهدیدآمیز برای سلامتی به نام التهاب حاد منتشره‌ی مغزی (Adem) است، زمانی که اولین موج عفونت‌ها در بریتانیا رخ داد، در انستیتوی نورولوژیUCL ، موارد Adem از یک مورد در ماه قبل از این بیماری همه‌گیر به دو یا سه مورد در هفته در ماه آوریل و ماه می افزایش یافت. ۱۲ بیمار مبتلا ‌به التهاب سیستم عصبی مرکزی، 10 نفر مبتلا به بیماری مغز با روان‌آشفتگی یا روان‌پریشی، هشت نفر دچار سكته مغزی و هشت نفر دیگر نیز دارای مشکلات عصبی محیطی بودند كه بیشتر در آنها تشخیص Guillain-Barré داده شده بود (یك واكنش سیستم ایمنی كه به اعصاب حمله می‌كند و فلج‌شدن را به همراه دارد). این مساله در 5٪ موارد کشنده است.

مایکل زندی، نویسنده‌ی ارشد این مطالعه و مشاور در انستیتو و اتحادیه بنیاد NHS دانشگاه کالج لندن گفت: "ما مواردی را روی مغز تحت تأثیر Covid-19 می‌بینیم که قبلاً در مورد ویروس‌های دیگر ندیده بودیم."

وی اضافه کرد: "آنچه که ما در مورد بعضی از این بیماران Adem و سایر بیماران دیده‌ایم، این است که شما ممکن است اختلال عصبی شدید داشته یا کاملا بیمار باشید، اما در ظاهر به یک بیماری ریوی کم ‌اهمیت مبتلا هستید."

وی گفت: "از نظر بیولوژیکی، Adem شباهت‌هایی با ام اس دارد، اما شدیدتر است و معمولاً به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد. برخی از بیماران دچار ناتوانی طولانی مدت خواهند شد و برخی دیگر می‌توانند بهبودی خوبی به دست بیاورند."

این موارد باعث نگرانی در مورد اثرات طولانی مدت Covid-19 روی سلامتی می‌شود که مدت‌ها پس از رهایی از ویروس، برخی از بیماران تنگی‌نفس و خستگی با خود به یادگار دارند و برخی دیگر با بی‌حسی، ضعف و مشکلات حافظه دست و پنجه نرم خواهند کرد.

کووید-۱۹ تاثیر مشابه آلزایمر بر مغز دارد

بر اساس نتایج این مطالعه که توسط محققان دانشگاه «استنفورد» در آمریکا انجام شد، مغز بیمارانی که بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ شدید جان خود را از دست دادند،  نشانگرهای مولکولی التهاب عمیقی را نشان دادند.  این علائم حتی در افرادی که هیچ اختلال عصبی را گزارش نکرده بودند، مشاهده شد.

محققان در این مطالعه بافت مغزی هشت بیمار را که بر اثر ابتلا به کووید-۱۹ جان خود را از دست داده بودند و ۱۴ نفر که به دلایل دیگری فوت کرده بودند، تجزیه و تحلیل کردند.  نتایج این مطالعه نشان داد حدود یک سوم از بیمارانی که به دلیل ابتلا به کووید-۱۹ در بیمارستان بستری می شوند علائم عصبی مانند فراموشی، مشکل در تمرکز و افسردگی گزارش می کنند. 

این مشکلات می تواند به عنوان بخشی از آنچه «کووید-۱۹ طولانی»  نامیده می شود، ادامه یابد؛  یک بیماری طولانی مدت که بعضی اوقات بیماران را پس از بهبودی از عفونت اصلی تحت تأثیر قرار می دهد. در حالی که التهاب قابل توجهی در مغز بیماران فوت شده  ناشی از ابتلا به کووید-۱۹ مشاهده شد، اما بافت مغزی آنها هیچ نشانه ای از SARS-CoV-۲، ویروس عامل کووید-۱۹ نداشت.

با این حال در مورد وجود ویروس در مغز بیماران مبتلا به کووید-۱۹ اختلاف نظر دارند.

محققان می گویند: به نظر می رسد عفونت ویروسی واکنش‌های التهابی در سراسر بدن ایجاد می کند که ممکن است باعث سیگنالینگ التهابی از طریق سد خونی مغزی شود که به نوبه خود می تواند التهاب عصبی مغز را قطع کند.

آنها افزودند: این احتمال وجود دارد که بسیاری از بیماران مبتلا به کووید-۱۹، به ویژه آنهایی که مشکلات عصبی را گزارش می کنند یا علائم آنها را نشان می دهند یا در بیمارستان بستری هستند،  نشانگرهای التهابی عصبی مشاهده شده در افراد فوت شده به دلیل کرونا را داشته باشند. یافته های این مطالعه می تواند به توضیح مه مغز، خستگی و سایر علائم عصبی و روانپزشکی ناشی از کووید-۱۹ طولانی کمک کند.