گرمازدگی، نوعی از هایپرترمی است که در آن حرارت بدن به طور چشمگیری بالا رفته و در صورت عدم درمان سریع و صحیح، می تواند بسیار خطرناک باشد بنابراین باید در این زمینه بیشتر مراقب سلامتی خود باشیم.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ گرمازدگی نوعی افزایش خون یا بیماری ناشی از گرمای شدید است که با افزایش درجه غیرطبیعی بدن و تغییر در عملکرد سیستم عصبی همراه می باشد. این بیماری می تواند بسیار خطرناک باشد و در صورت عدم درمان به موقع حتی با مرگ همراه است. گرمازدگی که نوعی هایپرمی است، به عنوان دمای بالای 104 درجه فارنهایت یا 40 درجه سانتی گراد به بالا تعریف شده است.
بدن معمولا در اثر متابولیسم، گرما ایجاد می کند و معمولا قادر است گرما را از طریق پوست یا تعریق، از بین ببرد. با این وجود، در گرمای شدید یا فشار شدید بدن در زیر آفتاب، بدن ممکن است نتواند گرما را به اندازه کافی خارج کند و دما افزایش می یابد. دمای بدن در این شرایط به بالای 41 درجه سانتی گراد رسیده و عواقب جدی تری را به دنبال دارد. یکی از مهمترین دلایل گرمازدگی، کم آبی است. یک فرد که بدن او کم آب شده است، به اندازه کافی عرق نمی کند تا گرما را از بین ببرد و همین امر منجر به افزایش دمای بدن خواهد شد.
افراد مستعد گرمازدگی عبارتند از:
- نوزادان
- افراد سالخورده که غالبا دچار بیماری های قلبی، ریوی و کلیوی هستند و داروهایی را مصرف می کنند که باعث آسیب پذیری آن ها در مقابل کمبود آب و گرمازدگی می شود.
- ورزشکاران
- افرادی که در محیط بیرون مشغول فعالیت هستند و از لحاظ جسمانی تحت آفتاب قرار دارند.
- کودکان و حیوانات خانگی که مدت زمان زیادی در معرض آفتاب قرار دارند.
علائم گرمازدگی چیست؟
علائم گرمازدگی گاهی اوقات می تواند علائم حمله قلبی یا سایر شرایط مشابه را داشته باشد. از جمله این علائم می توان به حالت تهوع، استفراغ، خستگی مزمن، ضعف، سردرد، گرفتگی عضلات و سرگیجه اشاره کرد. با این حال، برخی افراد می توانند گرمازدگی را به صورت ناگهانی و سریع بدون هشدار تجربه کنند. از جمله علائم ظاهری فرد گرمازده شده نیز می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درجه حرارت بالای بدن
- عدم تعریق بدن با وجود پوست خشک داغ و قرمز
- نبض تند
- مشکل تنفسی
- رفتار عجیب
- توهم
- گیجی
- تحریک پذیری
- تشنج
- کما
چگونه از گرمازدگی پیشگیری کنیم؟
آب زیاد بنوشید: در آب و هوای گرم بدن بیشتر از حد عادی عرق می کند و به این ترتیب آب بدن از دست می رود. در یک روز معمول یک فرد ۵۸ کیلوگرمی باید هشت لیوان آب لیوان متوسط بنوشد. به عنوان یک قاعده کلی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر روز باید ۳۰ میلی لیتر آب نوشید. اگر نمی توانید مقدار زیادی آب بنوشید یک نوشابه غیرالکلی بدون گاز مثلا آب میوه جانشین مناسبی است. الکل دفع آب از بدن را تشدید می کند؛ بنابراین نوشیدن مشروبات الکلی در آب و هوای گرم ممکن است کم آبی بدن را تشدید کند.
غذاهای مصرفی را تغییر دهید: در آب و هوای گرم باید به این نکته دقت داشته باشید که از غذاهای سنگین و داغ اجتناب کنید.
خود را از آفتاب دور نگه دارید: بهترین کار در یک روز سوزان ماندن در سایه است. اگر می خواهید حمام آفتاب بگیرید و برنزه شوید سعی کنید که مدت آن هرچه کوتاهتر باشد و از کرم ضدافتابی که فاکتور محافظت در برابر آفتاب آن دست کم ۱۵ باشد استفاده کنید. اگر احساس ناخوشی و ضعف به شما دست داد فورا از مقابل نور مستقیم خورشید دور شوید. نور خورشید بین ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعدازظهر بیشترین خطر را دارد.
منطقی ورزش کنید: در ساعات بسیار گرم روز از ورزش شدید خودداری کنید. در عوض پیش از طلوع آفتاب یا پس از غروب آن به دویدن نرم بپردازید. اگر احساس نفس‌تنگی یا تپش قلب می کنید، ورزش را متوقف کنید و سعی کنید بدنتان را را مثلا با گرفتن دوش آب سرد خنک کنید. اگر چشم هایتان سیاهی می رود یا دارید بی حال می شوید استراحت کنید.
بدن تان را خنک نگاه دارید: لباس های سبک و گشاد مثلا از جنس کتان بپوشید تا عرقتان به راحتی تبخیر شود. لباس های تیره و سنگین گرما را جذب می کنند، اما به یاد داشته باشید که برخی پارچه های نازک حفاظ کافی در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید ایجاد نمی کنند. همچنین استفاده از کلاه های لبه دار ترجیحا منفذدار ایده خوبی است. از عینک آفتابی برای محافظت از چشمها استفاده کنید.
به تهویه محل سکونت توجه کنید: در طول شب و روز پنجره خانه را باز نگه دارید و از هواکش استفاده کنید. این امر به خصوص در شب که بدن گرمایش را از دست می دهد اهمیت دارد.
به سفرهای غیر ضروری نروید: از رفتن به جاهایی که سایبان ندارد و تهویه آن خوب نیست خودداری کنید. اگر چاره ای جز سفر در هوای گرم ندارید همراه خود یک بطری آب داشته باشید.
از افراد آسیب پذیر مراقبت کنید: افرادی که بیش از همه به گرمای هوا و نور تند آفتاب حساسند، شامل کودکان زیر چهارسال و افراد بالای ۶۵ سال که بدنشان با سرعت بسیار کمتری با تغییر درجه حرارت تطبیق می کند، افراد چاق که بدنشان حرارت را در خود نگه می دارد و بیماران هستند. نوزادان به خصوص به گرمای محیط حساسند زیرا غدد عرق هنوز در آنها به طور کامل شد نکرده است. بنابراین هیچگاه در هوای گرم لباس های سنگین به آنها نپوشانید؛ در عین حال مراقب باشید که در معرض نور مستقیم خورشید هم نباشند.
