در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۲۷۳۶۵۱
تاریخ انتشار: ۱۳ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۴:۱۶
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا، به جای تلاش برای کنترل موضوعی که در کنترل شما نیست، انرژی خود را صرف مراقبت از سلامت روان خود و خانواده‌تان کنید.
به گزارش خبرگزاری دانا، دکتر احمد حاجبی ضمن تاکید بر ارتقای سواد سلامت روان در جامعه و ضرورت مقابله با استرس در مواجهه با مسائل مختلف، گفت: سبک زندگی به مجموعه رفتارهایی گفته می‌شود که با آنها زندگی می‌کنیم و برنامه خواب و خوراک، میزان تحرک بدنی، شبکه روابط اجتماعی، تفریحات و سرگرمی‌ها و خود مراقبتی از جمله اجزای آن محسوب می‌شوند. همه‌گیری کرونا جنبه‌های مختلف زندگی ما از جمله کار، تحصیل، روابط اجتماعی و فعالیت‌های اوقات فراغت را به میزان زیادی تحت تاثیر قرار داده است. این تغییر در روند معمول زندگی، ممکن است موجب کم تحرکی، دیر خوابیدن و دیر بیدار شدن، منزوی شدن، عدم انجام فعالیت های مورد علاقه و سرگرم کننده و غیره شده باشد که تاثیر منفی بر سلامت جسمی و روانی می گذارد. بنابراین، لازم است سبک زندگی خود را به نحوی با شرایطی که در آن قرار داریم سازگار کنیم که به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

وی، خواب و استراحت کافی، تغذیه مناسب، تحرک بدنی و ورزش، انجام فعالیت های مورد علاقه، حفظ روابط اجتماعی و خودمراقبتی را از جمله نکاتی قلمداد کرد که می تواند سبک زندگی سالمی را برایمان به ارمغان آورد.

حاجبی در ادامه درخصوص مدیریت نگرانی‌های غیر مفید در مواجهه با استرس‌ها، اظهار کرد: اگر نگران چیزی هستید که نمی توانید برای آن کاری انجام دهید پس هر چقدر هم نگران باشند بی‌فایده است. برای مثال، شما می توانید با رعایت اصول بهداشتی مانند شستن دست ها، استفاده از مواد ضدعفونی، ماسک زدن، اجتناب از تردد و مسافرت های غیر ضروری، احتمال بیمار شدن خود را کاهش دهید، اما نمی توانید همه گیری کرونا را در کشور یا شهر خود کنترل کنید. بنابراین اگر مرتب نگران چیزهایی هستید که تحت کنترل شما نیست، این نگرانی نه تنها هیچ فایده ای ندارند، بلکه استرس و اضطراب شما را نیز در شما افزایش می دهد. معمولا این نگرانی ها، از جنس ِسوالات ذهنی " چی میشه اگر...." هست که برای آن پاسخی وجود ندارد. برای مثال " اگر یک نفر تو صورت من عطسه کنه چی میشه؟ اگر مریض بشم و بیمارستان، تخت خالی یا دستگاه اکسیژن نداشته باشه، چی میشه، اگر واکسنی برای کرونا درست نشه و اوضاع چند سال همینطور بمونه، چه اتفاقی می افته و ... " روشن است که برای رفع عامل این نوع نگرانی ها، کاری نمی توان انجام داد.

پذیرش غیرقابل کنترل بودن برخی مسائل در زندگی

وی با اشاره به راهکارهایی برای کاهش نگرانی هایی که در کنترل ما نیستند و یا نگرانی هایی که می توان برای آن کاری انجام داد اما علیرغم انجام کارهای لازم، باز هم به شکل افراطی و مداوم نگران وقوع آنها هستیم، گفت: اولین راهکار، پذیرش غیرقابل کنترل بودن برخی مسائل است؛ در زندگی بعضی چیزها خیلی قابل پیش بینی نیست و یا نمی توانیم برای پیشگیری از وقوع آن کاری انجام دهیم. برای مثال نمی دانیم دقیقا تا چه زمانی این شرایط ادامه پیدا می کند و یا نمی توانیم برای درمان و یا تهیه واکسن آن کاری انجام دهیم. اگرچه این واقعیت تلخی است، ولی ناچاریم قابل کنترل نبودن بعضی چیزها را بپذیریم. البته این قضیه، خاص شرایط کرونا نیست و در زندگی روزمره خود حتی بدون اینکه به آن فکر کنیم، غیر قابل کنترل بودن خیلی چیزها را پذیرفته ایم. آیا هر روز که از خیابان رد می شوید، مطمئن هستید یک راننده با سرعت از چراغ قرمز رد نشود و با شما تصادف نکند؟

وی ادامه داد: بحران کرونا یکی از این موارد است با این تفاوت که با رعایت دستورالعمل های بهداشتی، می توانیم تا حدودی روی آن کنترل داشته باشیم. بنابراین، چاره ای نداریم که غیر قابل پیش بینی بودن بقیه ماجرا را بپذیریم و به پزشکان و وزارت بهداشت و متخصصانی که در سرتاسر دنیا تلاش می کنند تا راهی برای پیشگیری و یا درمان این بیماری پیدا کنند، اعتماد کنیم. بنابراین به جای تلاش برای کنترل چیزی که در کنترل شما نیست، انرژی خود را صرف مراقبت از سلامت روان خود و خانواده‌تان کنید.

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت دومین راهکار را "فکر کردن به احتمالات و نه امکان ها" توصیف کرده و افزود: وقتی مضطرب هستیم اغلب این فکر در ذهن ما می چرخد که "من هم ممکنه مبتلا به کرونا شوم و یا از این بیماری بمیرم". بله، این امکان همیشه وجود دارد ولی سوال درست این است که "چقدر احتمال داره به کرونا مبتلا بشم" و یا "احتمال این که از این بیماری بمیرم چقدر است؟" در پاسخ به این سوال، باید به آمار موثق ابتلا به بیماری و مرگ و میر ناشی از آن رجوع کنیم تا ببینیم چند درصد افراد کشور به این بیماری مبتلا شده اند و چند درصد از مبتلایان، فوت کرده اند. به خاطر داشته باشید همیشه امکان وقوع چیزهای بد و وحشتناک وجود دارد، ولی در اکثر مواقع این احتمال خیلی کم است. اگر بخواهیم مرتب به چیزهایی فکر کنیم که ممکن است اتفاق بیفتد، هیچ نقطه پایانی برای نگرانی وجود نخواهد داشت. مقابله با مشکلاتی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم به قدر کافی سخت هست، پس بهتر است زمان و انرژی خود را صرف مشکلاتی که فعلا وجود ندارند، نکنیم.

اجتناب از جستجوی افراطی در سایت‌های اینترنتی

حاجبی ضمن تاکید بر اجتناب از جستجوی افراطی در سایت های اینترنتی، بیان کرد: وقتی نگران چیزی هستیم اغلب بدترین پیامدها را در اینترنت جستجو می کنیم. برای مثال، اگر نگران علت سر درد خود هستید و کلمات تومور مغزی و سردرد را جستجو می کنید، احتمالا چند هزار مطلب پیدا خواهید کرد که ارتباط بین سردرد و تومور مغزی را نشان می دهد و این، اضطراب شما را افزایش می دهد. اما واقعیت این است که احتمال وجود تومور مغزی در صورت سردرد بسیار پایین است. بنابراین، امکان را با احتمال اشتباه نگیرید. ماهیت موتورهای جستجو مانند گوگل این است که مرتب شما را در معرض اخبار بد قرار می دهد. شما هرگز در هیچ سایتی چیزی تحت عنوان "هیچ اتفاقی نمی افتد" را پیدا نمی کنید. پس در شرایط پراسترس کنونی، از جستجوی اینترنتی در مورد کرونا دست بردارید.

وی با بیان اینکه داشتن اطلاعات معتبر و به روز در مورد کرونا مانند روند شیوع بیماری در کشور و یا استان و شهر محل سکونت و نیز آخرین اخبار در مورد راه های تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری کرونا به کاهش اضطراب کمک می کند، ادامه داد: شاید بخش زیادی از اضطرابی که تجربه می کنیم ناشی از نداشتن اطلاعات کافی در مورد بیماری و یا اطلاعات غلط و اشتباه باشد. اطلاعات، وضعیت ابهام را کاهش داده و موجب می شود بدانیم برای محافظت از خود چه کارهایی می توانیم انجام دهیم. این به ما حس کنترل بر شرایط را می دهد که در کاهش اضطراب موثر است.

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با تاکید براینکه مردم باید اطلاعات را از منابع قابل اعتماد به دست آورند، گفت: منابع قابل اعتماد شامل وب سایت وزارت بهداشت، خط تلفن 4030، شماره تلفن گویای 1596 دانشگاه علوم پزشکی ایران و نشست های خبری وزارت بهداشت در مورد کرونا است. به خاطر داشته باشید معمولا شبکه های مجازی منابع خوبی برای دریافت اطلاعات نیستند، چراکه فضای آنها ممکن است سرشار از اطلاعات و توصیه های متناقض باشد که فقط شما را گیج تر می کند و اضطراب تان را افزایش می دهد.

استفاده از منابع خبری را محدود کنید

وی گفت: در این راستا، بهتر است "استفاده از منابع خبری را محدود کنید". پیگیری زیاد اخبار، حتی از منابع قابل اعتماد، می تواند تشویش و اضطراب را بیشتر کند. اصولا پوشش خبری وسیع رسانه ای در مورد بیماری ها، به غلط این برداشت را ایجاد می کند که مردم در یک خطر فوری و بالایی قرار دارند، در حالیکه این خطر ممکن است چندان هم زیاد نباشد. لذا، نیازی نیست 24 ساعته و لحظه به لحظه اخبار را پیگیری کنید و توصیه می شود دو نوبت در روز، ترجیحاً در صبح و بعد از ظهر، اخبار را از منابع محدود (یک یا دو منبع معتبر) پیگیری کنید. در درجه بعدی نیز به اخبار و اطلاعاتی که بیش از همه به شما مربوط می شود و به ویژه چیزی که در شهر یا کشور خودتان اتفاق می افتد گوش دهید.

وی تاکید کرد: اطلاعاتی را که منابع غیر رسمی مانند دوستان و آشنایان برایتان می فرستند تحلیل و ارزیابی کنید و سریع آنها را قبول نکنید. مراقب سلامت روان دیگران هم باشید و این اطلاعات را برای دوستان و آشناهایتان نفرستید تا موجب ترس و وحشت بی دلیل در آنها نشود.

انتخاب زمانی برای نگرانی!

حاجبی خاطرنشان کرد: روش دیگر برای مقابله با نگرانی این است که سعی کنید هر روز 15 الی20 دقیقه را به نگران بودن اختصاص دهید! برای این منظور زمان و مکان خاصی را به عنوان "زمان نگرانی" انتخاب کنید و هر وقت نگرانی به سراغتان آمد آن را تا "زمان نگرانی" به تعویق انداخته و به خود بگویید ساعت... به آن فکر خواهم کرد. سپس توجه خود را دوباره معطوف به کاری کنید که در حال انجام آن بودید. به خاطر داشته باشید در طی زمان نگرانی، واقعا به موضوعی که شما را نگران کرده، فکر کنید همچنین می توانید در طی این زمان، نگرانی های خود را یک به یک بنویسید و مفید بودن یا نبودن آن را مشخص کنید و برای نگرانی های مفید، حل مساله را انجام دهند.

راهکار پرت کردن حواس از موضوع استرس‌زا

وی راهکار بعدی را "پرت کردن حواس" عنوان کرده و توضیح داد: ذهن در آن واحد نمی تواند به دو چیز فکر کند. بنابراین اگر ذهن‌تان را معطوف به چیز دیگری کنید، دیگر فضایی برای نگرانی باقی نمی ماند. برای این منظور می توانید یک سری اهداف مثبت مانند یادگیری یک مهارت، ورزش روزانه، انجام یک کار ارزشمند و تماس با دوستان برای خود تعریف کنید و آنها را انجام دهید. مشغول نگه دارید. وقتی توجه خود را روی اهداف مثبت روزانه متمرکز می کنید، ذهن تان کم کم از نگرانی خالی می شود.

وی به برخی اقدامات که به پرت کردن حواس کمک می کنند، اشاره و عنوان کرد: فعالیت فیزیکی؛ انجام یک فعالیت فیزیکی مانند ورزش راه خوبی برای خالی شدن ذهن از نگرانی است. بازی های ذهنی؛ حل کردن جدول، حل معما، حفظ کردن اشعار، شیوه های مفیدی برای پرت کردن حواس هستند. تمرکز روی اینجا و اکنون؛ خودتان را به زمان حال برگردانید و روی جزییات خاصی از دنیای اطرافتان تمرکز کنید. به مناظر، مزه ها، بوها و سایر تجارب حسی خود در لحظه حاضر توجه کنید و روی آن تمرکز کنید.

تمرین خودگویی‌های مقابله‌ای

مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، خودگویی‌های مقابله ای را راهکاری دیگر در راستای مدیریت نگرانی برشمرده و گفت: یکی از عللِ نگرانی، افکار خود شخص است. ما مدام در حال مکالمه با خود در مورد معنای تجربه هایمان هستیم. این گفت و گوی درونی فقط ذهن را اشغال نمی کند، بلکه بر هیجانات، وضعیت جسمی و رفتار ما نیز اثر می گذارد. خودگویی های درونی منفی مانند " حتما بالاخره مریض می شوم" و " اگر مریض بشم حتما کارم به بیمارستان و آی سی یو می کشه" که از باورهای غیرمنطقی سرچشمه می گیرند، تنش و اضطراب را تشدید کرده و باعث می شود که فرد در مورد توانایی های خود برای مقابله موثر با استرس دچار تردید شده و تصمیم های درستی نگیرد. اما خودگویی های مفید و واقع بینانه، تنش را کاهش داده و فرد را در حالت آرامش قرار میدهد.

وی افزود: یکی از روش های مقابله با خودگویی های منفی، تجهیز خود با یک سری از خودگویی های مقابله ای است که بتوانید در موقعیت های استرس زا از آن استفاده کنند. برای مثال، "این وضعیت ناخوشایند است، ولی وحشتناک نیست." یا "قرار نیست این وضعیت تا ابد ادامه پیدا کند."

وی ادامه داد: به خاطر داشته باشید هدف این تکنیک، تشویق افراد به مثبت فکر کردن و خوش بینی بی‌دلیل نیست، برای مثال فکر کنید هیچ چیز بدی اتفاق نخواهد افتاد و همه چیز خود به خود حل خواهد شد، بلکه هدف اصلی آن است که یاد بگیرید تفکر واقع بینانه‌ای داشته باشید؛ یعنی هر دو جنبه مثبت و منفی قضایا را در نظر بگیرید و همچنین در مورد شدت حادثه، اغراق نکنید.

انتهای پیام


ارسال نظر