حافظه از جمله مهارت‌هایی است که در بزرگسالی بسیار حائز اهمیت است و اگر به خوبی تقویت شود، می‌تواند از بروز آلزایمر و مشکلات حافظه جلوگیری کند.
تقویت حافظه کودکان یکی از مهارت‌های بسیار مهم است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود. حافظه دیداری و شنیداری در کودکان نسبت به سایر نوع‌های حافظه، اهمیت بیشتری دارد. حافظه از جمله مهارت‌هایی است که در بزرگسالی بسیار حائز اهمیت است و اگر به خوبی تقویت شود، می‌تواند از بروز آلزایمر و مشکلات حافظه جلوگیری کند. حتی برای انجام کارهای ساده مانند به یاد سپردن موقعیت قرار دادن اشیاء شخصی یا انجام کارهای پیچیده‌تر، نیازمند یک حافظه قوی هستیم و این نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده این مهارت در زندگی ماست.
اهمیت حافظه دیداری و شنیداری در کودکان چیست؟
کودکانی که نمی‌توانند کلمات و حروف را به درستی به خاطر بسپارند، مجبورند که مدام به کتاب، معلم یا والدینشان مراجعه کنند و این تنها امر کافی است تا تمرکز کافی برای خواندن و نوشتن نداشته باشند و زودتر از دیگران خسته شوند. حافظه به کودکان کمک می‌کند تا مطالبی که به آن‌ها آموزش داده می‌شود را سریع‌تر یاد بگیرند، به خاطر بسپارند و در مواقع لازم از آن‌ها استفاده کنند. با تقویت حافظه دیداری، کودکان رنگ‌ها، اعداد، اشکال و مواردی که با چشم خود می‌بینند را بهتر به یاد می‌سپارند و با تقویت حافظه شنیداری، تمامی مواردی که با گوش خود شنیده‌اند را به خاطر می‌سپارند.
برای بهبود حافظه دیداری و شنیداری کودکان، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
1. بازی‌های حافظه: از بازی‌هایی که نیازمند به یادآوری الگوها، ترتیب‌ها و اطلاعات هستند، استفاده کنید. مثلاً بازی‌های خانوادگی مانند "حافظه" را با کودکان انجام دهید.
1. بازی تکرار عمل:
در این بازی، جلوی کودک بنشینید و از او بخواهید تمام حرکاتی که شما انجام می‌دهید را تکرار کند. به عنوان مثال، دست راست خود را بالا ببرید و از کودک بخواهید همین کار را انجام دهد. به تدریج تعداد حرکات را افزایش دهید تا کودک بیشتر تلاش کند تا آن حرکات را به خاطر بسپارد.
همچنین می‌توانید در فضای باز، مانند پارک، چند کاشی را مشخص کنید یا با استفاده از گچ، خانه‌هایی را روی زمین بکشید. سپس حرکاتی را انجام دهید و از کودک بخواهید بعد از شما آن حرکات را تکرار کند. برای افزایش چالش بازی، می‌توانید حرکات متنوع‌تری که نیازمند استفاده همزمان از دست و پا یا حتی صورت هستند، انجام دهید.
2. بازی تغییر اشیا:
چند شی را در جلوی کودک قرار دهید. سپس بدون دیده شدن کودک، مکان یا ترتیب آن شی‌ها را تغییر دهید، یا برخی از اشیا را حذف کنید، یا با یک شی جدید جابجا کنید. سپس از کودک بخواهید این تغییرات را تشخیص دهد.
یک کار دیگری که می‌توانید انجام دهید، این است که از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد، سپس تغییراتی در ظاهر خود ایجاد کنید، مانند ساعت را ببندید یا اقدامات دیگری انجام دهید. البته قبل از اینکه این کار را انجام دهید، به کودک فرصت دهید تا به خوبی ظاهر شما را ببیند و جزئیات را به یاد بسپارد. سپس از او بخواهید تغییرات را تشخیص دهد.
بازی سوال و جواب:
بازی سوال و جواب یک روش آسان و موثر برای تقویت حافظه است. برای تقویت حافظه دیداری کودکانتان، می‌توانید از اطلاعات دیداری اطرافشان سوالاتی بپرسید. مثلاً می‌توانید بپرسید که آیا یادت هست که معلمت دیروز چه لباسی به تن داشت؟ یا آیا به یاد داری که پدرت دیشب چه رنگی پیراهنی به تن داشت؟ این بازی باعث تقویت حافظه دیداری کودکان می‌شود و به آن‌ها کمک می‌کند تا جزئیات را به خوبی به خاطر بسپارند.
همچنین می‌توانید با یادآوری سفرها، خاطرات خوش در مراسمات، مهمانی‌ها یا سفرهای مختلف و پرسیدن سوالات مشابه، کودک را سرگرم کنید و به تقویت حافظه او کمک کنید. این کار به کودک کمک می‌کند تا خاطرات خوش، تازه و زنده را به یاد بیاورد و بهترین تمرین برای تقویت حافظه است.
چیزی که دیدی را نقاشی کن:
یک تصویر را به مدت کوتاهی به کودک نشان دهید و از او بخواهید آن را به خوبی به خاطر بسپارد. سپس از او بخواهید که هر آنچه را که به یاد دارد را نقاشی کند. بعد از اتمام نقاشی، آن را با تصویر اصلی مقایسه کنید. ممکن است جزئیات تصویر در نقاشی کودک ظاهر نشود، بنابراین می‌توانید تصویر را دوباره به او نشان دهید و از او بخواهید جزییات را در نقاشی خود اضافه کند. این کار را می‌توانید در چند مرحله تکرار کنید تا نقاشی به خوبی در ذهن کودک نقش ببندد.
بازی شی یابی:
تعدادی اسباب بازی یا هر شیء دیگری را در جلوی کودک قرار دهید و از او بخواهید به دقت به آنچه که شما نام می‌برید گوش کند و در صورت وجود، آن شیء را به شما نشان دهد. به عنوان مثال، بگویید "لیوان، سبز، کوچک" و کودک باید لیوان سبز رنگ کوچک را در صورت وجود پیدا کرده و به شما نشان دهد. در ابتدا، تعداد ویژگی‌ها را کم نگه دارهایید و به تدریج آن‌ها را افزایش دهید تا چالش برای کودک بیشتر شود.
بازی حافظه تصویری:
در این بازی، شما چند تصویر را به کودک نشان می‌دهید و او باید آن‌ها را به ترتیبی که به شما نشان داده‌اید، به خاطر بسپارد. می‌توانید با استفاده از تصاویر ساده مانند اشکال هندسی یا تصاویر اشیا مختلف این بازی را انجام دهید. در ابتدا تعداد تصاویر کم باشد و به تدریج آن‌ها را افزایش دهید.
بازی ترتیب الفبا:
با این بازی می‌توانید به کودک کمک کنید تا ترتیب حروف الفبا را به یاد بیاورد. شما یک حرف از الفبا را به کودک نشان می‌دهید و او باید حرف بعدی را بگوید. به عنوان مثال، شما "الف" را نشان می‌دهید و کودک باید بگوید "ب". سپس شما "ب" را نشان می‌دهید و کودک باید بگوید "ج" و به همین ترتیب ادامه می‌دهید. این بازی را می‌توانید با ترتیب اعداد هم انجام دهید.
استفاده از بازی های حافظه آنلاین:
در دنیای دیجیتال امروز، می‌توانید از بازی‌های حافظه آنلاین استفاده کنید. بسیاری از برنامه‌ها و وب سایت‌ها بازی‌های حافظه‌ای متنوعی ارائه می‌دهند که به کودکان کمک می‌کند تا حافظه‌شان را تقویت کنند. این بازی‌ها معمولاً شامل نمایش تصاویر یا الگوها هستند و کودک باید آن‌ها را به یاد بسپارد و درستی آن‌ها را تشخیص دهد.
به طور کلی، تمرین و تکرار مداوم بازی‌های حافظه می‌تواند به کودکان کمک کند تا حافظه‌شان را تقویت کرده و بهبود بخشند. بازی‌های متنوعی را امتحان کنید و ببینید کدام یک برای کودک شما جذاب‌تر است و بهترین نتیجه را می‌دهد. همچنین، برای تقویت حافظه کودکان، می‌توانید از فعالیت‌های متنوعی مانند خواندن کتاب، حل معماها و پازل‌ها، بازی کارت و بازی های حافظه سنتی نیز استفاده کنید.
بازی ساخت جمله
شروع کننده با یک کلمه شروع می‌کند. سپس نفر دوم آن کلمه را تکرار کرده و یک کلمه جدید به آن اضافه می‌کند. سپس نفر بعدی دو کلمه را تکرار کرده و کلمه دیگری به آن اضافه می‌کند. این روند در صورت نیاز تا زمانی که تعداد شرکت کنندگان کم است ادامه می‌یابد. برای تقویت مهارت ساخت جمله در کودکان، می‌توان کلمات را به گونه‌ای انتخاب کرد که با یکدیگر مرتبط باشند و در نهایت یک جمله معنی‌دار شکل گیرد.
استفاده از دستورهای پیچیده
تعدادی وظیفه کوچک طراحی کنید و آن‌ها را به ترتیب از کم به زیاد به کودک بدهید و از او بخواهید آن‌ها را انجام دهد. به عنوان مثال، می‌توانید بگویید: "عروسک قرمز را بیاور. سپس لیوان را روی میز بگذار. تلویزیون را روشن کن و..." با پیشرفت کودک، تعداد وظایف را افزایش دهید.
بازی "من چی گفتم؟"
در این بازی، یک داستان کوتاه را به کودک بخوانید و از او بخواهید به آن دقت کند. سپس ۱۰ سوال درباره داستان پرسیده و از کودک بخواهید به آن‌ها پاسخ دهد. بر اساس تعداد پاسخ‌های صحیحی که ارائه می‌دهد، به او امتیاز دهید و بر اساس امتیازات، جایزه‌ای به او بدهید. این بازی را می‌توانید به شکل مسابقه بین دو فرزندتان نیز اجرا کنید.
کلام نهایی:
اهمیت تقویت حافظه دیداری و شنیداری در کودکان را نادیده نگیرید. با تقویت این مهارت‌ها، بخش قابل‌توجهی از حافظه بهبود خواهد یافت. همچنین، حافظه دیداری و شنیداری به کودک شما کمک می‌کند که در درس‌ها بهتر عمل کند. این بهبود عملکرد در دروس می‌تواند باعث افزایش اعتماد به نفس شود، زیرا او می‌تواند درس‌ها را به خوبی درک کند و به پیشرفت خود آگاه شود. در نهایت، عملکرد خوب در این مهارت‌ها به کودک کمک می‌کند تا در آینده شغلی و تحصیلی بهتری داشته باشد.
