۳۷ سال پیش، در مهرماه سال ۱۳۶۶ و در حالی که جهانیان از بمباران شهرستان مرزی سردشت هنوز در شوک بسر می‌بردند بعثی‌ها شهر مرزی سومار در استان کرمانشاه را نیز بمباران شیمایی کردند تا جنایات خود را در کاربرد سلاح‌های کشتار جمعی کامل سازند.
۳۷ سال است از جنایت بعثی ها در حمله شیمیایی به سومار می‌گذرد؛ حمله‌ای که از سوی رژیم صدام اما با حمایت همه جانبه غرب و آمریکا انجام شد و با گذشت این سال ها سکوت کرکننده مجامع و محاکم بین المللی در قبال جنایات ضدبشری و تروریسم دولتی آمریکا و کشورهای اروپایی جای خالی پرونده های سنگین این جنایات روی میز دادگاه های جهانی، ننگی است که جهان امروز از آن رنج می برد.
سومار یکی از شهرهای مرزی مهم استان کرمانشاه به حساب می‌آمد که همواره نقش پررنگی در تاریخ ایران اسلامی داشته است، این شهر نامش در متون بسیاری دیده و تکرار شده است؛ اما شاید مهم‌ترین بخش از این قدمت، جنایتی باشد که در طول جنگ ایران و عراق در آن رخ داد.
سومار در دوران دفاع مقدس در عملیات‌هایی نظیر مسلم ابن عقیل، ظفر۴، کربلای ۵، کربلای ۶ و مطلع‌الفجر درگیر بود، این شهر کم جمعیت که فاصله آن با شهر مندلی عراق ۱۵ کیلومتر است یکی از نزدیکترین مناطق ایران به بغداد است.
رژیم بعثی عراق در ۱۶ و ۱۸ مهر ۱۳۶۶ شمال سومار شامل مقرهای ارتش، اعم از خطوط مقدم و پشتیبانی و حتی قرارگاه مقدم نزاجا را بمباران شیمیایی و به موازات آن، ۲ اردوگاه جنگی را نیز ناجوانمردانه بمباران کرد و مردم مستقر در این اردوگاه‌ها را با استفاده از گاز اعصاب و خردل مصدوم کرد.
هجدهم مهر سالروز بمباران شهر سومار در سال ۱۳۶۶ است؛ در این روز بیش از ۷۰۰ نفر مصدوم و حدود ۱۶۰ نفر شهید شدند که از مردم بی‌دفاع، نیروهای ارتشی و پزشکان بودند.
در بمباران شیمیایی سومار چه گذشت
در گزارش این روز در روزشمار پنجاه و یکم مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، این چنین آمده است: «هواپیماهای ارتش عراق امروز منطقه عمومی سومار را بمباران شیمیایی کردند. در ساعت ۳۰: ۹ این روز ۶ فروند هواپیمای دشمن مراکز تجمع نیروها و انبارهای مهمات خودی را هدف حمله قرار دادند، هواپیماهای عراقی ابتدا قرارگاه لشکر ۸۸ زرهی ارتش جمهوری اسلامی را بمباران کردند و سپس در سطحی گسترده از عوامل شیمیایی اعصاب استفاده کردند».
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نیز در خصوص این بمباران شیمیایی در همان روز می نویسد: « هواپیماهای رژیم درمانده عراق امروز/پنجشنبه/ یک منطقه عملیاتی را در شمال سومار را بمباران شیمیایی کردند.
بر اثر این بمباران جمعی از رزمندگان اسلام شهید و مصدوم شدند، مجروحان بلافاصله به پشت جبهه تخلیه و تحت درمان قرار گرفتند، همچنین پدافند شیمیایی منطقه فعالیت برای پاکسازی محل از عوامل شیمیایی را با جدیت تمام آغاز کرده است.
سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ در زمینه این اقدام ضد بشری رژیم بعثی گفت: حکام بغداد یک بار دیگر به پلیدترین و جنایتکارانه ترین اقدام ضد انسانی دست زدند و سلاح های ممنوعه شیمیایی را علیه رزمندگان اسلام به کار گرفتند ... وی ضمن هشدار جدی به مجامع بین المللی گفت که اینک لازم است مجامعی که خود را حافظ حقوق انسان ها می دانند ساکت ننشسته و در قبال این اقدام وحشیانه رژیم عراق از خود واکنش نشان دهند.»
علاوه بر این در دهم دی ماه ۱۳۶۵ نیز، نیروهای دشمن بعثی بیمارستان صحرایی ۵۲۸ سومار را ۱۶ بار مورد تهاجم حملات بمب‌های شیمیایی از نوع خردل قرار دادند که به علت عدم امکان استفاده از ماسک‌ها و لباس‌های محافظ تعداد زیادی از کارکنان بیمارستان مصدوم شده و تعدادی نیز به شهادت رسیدند.
یکی دیگر از موارد مهم حمله شیمیایی صدام به این منطقه نیز مربوط به ۲۵ دی ۱۳۶۵ بعد از عملیات کربلای ۵ در جنوب سومار است، در این حمله، یگان‌های ارتش در سومار، نفت‌شهر و در سایر محورهایی که در مجموعه عمومی سومار محسوب می‌شدند، مورد حمله شیمیایی قرار گرفتند.
عراق در این حمله مواضع تیپ‌ها، پدافند هوایی، پشتیبانی و حتی بیمارستان صحرایی ارتش را بمباران کرد که در این بمباران بیش از ۲۰۰ نفر مصدوم و ۲۰ نفر نیز شهید شدند.
مسوولان وقت کشور در نامه‌های متعددی جزئیات حملات شیمیایی عراق را به اطلاع شورای امنیت ملل رسانیده و درخواست اعزام تیم کارشناسی جهت بررسی شواهد موجود کردند، اما واکنشی به‌دنبال نداشت.
به دنبال بمباران گسترده شیمیایی سومار علی اکبر ولایتی وزیر امورخارجه وقت به دبیرکل سازمان ملل نامه نوشت، در متن نامه او آمده بود: «مایلم توجه جنابعالی را به این حقیقت جلب نمایم که رژیم جنایتکار عراق یک بار دیگر به استفاده از تسلیحات شیمیایی به مقیاس وسیع علیه جمهوری اسلامی ایران متوسل شده است. این اقدام شنیع و ضدانسانی را که برخلاف کلیه مقررات و کنوانسیون‌های پذیرفته شده بین‌المللی است، تنها رژیم‌های فاشیست با ماهیت توسعه‌طلبانه مرتکب می‌شوند. حکام چنین رژیم‌هایی به انسانیت، مردم و حتی شأن ملی خودشان توجه ندارند. جای تأسف است که گفته شود، سازمان بین‌المللی و حتی دولت‌های امضاء کننده کنوانسیون‌های ممنوعیت استفاده از این قبیل سلاح‌ها، این اقدامات را محکوم نکرده‌اند و به نوبه خود به حکام عراق جهت تکرار نقض پروتکل ۱۹۲۵ ژنو چراغ سبز نشان داده و وجدان جهانیان را به تمسخر گرفتند. به دنبال این اقدامات، شهر سومار (غرب کشور) زیر بمباران شیمیایی وسیع و ناجوانمردانه قرار داشت و...»
بمباران شیمیایی سومار یکی از تلخ‌ترین وقایع تاریخ دوران دفاع مقدس
بمباران شیمیایی سومار و شهادت بیش از صدها نفر انسان بی‌دفاع یکی از تلخ‌ترین وقایع تاریخ دوران دفاع مقدس بود، حمله‌ای ناجوانمردانه که گواه محکمی از بی‌عدالتی و نقض حقوق بشر مردمان مرزنشینی است که بعد از گذشت سالیان هنوز زخم آنها التیام نیافته است.
هنوز با گذشت سال ها از بمباران شیمیایی آثار رنج و درد در چهره شهر به چشم می خورد، هنوز نفس ها به سختی بالا می آید، هنوز زخم ها سرباز است، هنوز تاول ها جاخوش کرده اند و هنوز طعم تلخ خردل با گوشت و خون مردم این دیار عجین است و هنوز سینه ها داغدار است.
اما چه کسی جوابگوی این بیرحمی ها در حق مردم سومار است، چه کسی می تواند چهره این شهر پژمرده را دوباره شاد کند و چه کسی جوابگوی داغ مادران و پدران این شهر داغدار است؟
براساس گزارش رسمی سازمان ملل، صدام بیش از یک هزار و ۸۰۰ تن گاز خردل، ۶۰۰ تن گاز سارین و ۴۰۰ تن گاز تابون و بیش از ۱۰۰ هزار گلوله و بمب شیمیایی علیه ایران به کار برد، در تمام طول مدت کاربرد سلاح‌های شیمیایی علیه ایران، عملاً هیچ اقدام جدی توسط سازمان‌های مسوول بین المللی برای متوقف کردن این حملات و محکوم کردن رژیم صدام صورت نگرفت.
در مجموع بیش از یک میلیون نفر از رزمندگان و افراد غیرنظامی ایران در طول جنگ تحمیلی و بر اثر بیش از ۳۵۰ حمله شیمیایی در معرض آلودگی با این عوامل شیمیایی قرار گرفتند که از این تعداد حدود ۱۰۰ هزار تن دچار مصدومیت شدیدتر شده و تحت مداوا قرار گرفتند.
در حال حاضر بیش از ۶۵ هزار نفر با عنوان جانباز شیمیایی با عوارض مشخص ناشی از مصدومیت شیمیایی تحت پوشش بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار دارند و خدمات پزشکی دریافت می‌کنند.
بخش سومار در فاصله ۹۰ کیلومتری شهر قصرشیرین واقع شده است و با عراق ۸۶ کیلومتر مرز دارد، این بخش دارای ۲ شهر سومار و نفت شهر و ۱۳ روستا است.
