طبق آموزههای دینی، انسان موجودی اجتماعی است و نمیتواند بدون دیگران نیازهای خود را برآورده کند. به عبارت دیگر، انسان علاوه بر نیاز به جمع، به جامعهای نیاز دارد تا بتواند با کمک دیگران خواستههایش را تأمین کند.
یکی از مهارتهای حیاتی زندگی، همدلی است که در قرآن و تعالیم الهی به آن تأکید شده است. همدلی به معنای درک عمیق احساسات دیگران، دیدن مسائل از منظر آنها و قرار دادن خود در موقعیت آنهاست. وقتی کسی را در حال رنج میبینید، ممکن است خود را در جای او تصور کنید و نسبت به تجربه او احساس همدردی کنید.
همدلی به این معناست که فرد بتواند در هر شرایطی، چه مثبت و چه منفی، مشکلات و احساسات دیگران را درک کند. از این رو، محبت میان افراد افزایش مییابد و روابط عاطفی تقویت میشود. خداوند در این زمینه فرموده است: «و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض...»، یعنی مردان و زنان مؤمن دوستان یکدیگرند و به نیکی فرمان میدهند و از زشتیها باز میدارند.
در فرهنگ قرآن، مسلمانان به عنوان برادران همدیگر شناخته میشوند، چنانکه در آیهای آمده است: «إنما المؤمنون إخوة...»، که مسلمانان را به اصلاح و آشتی تشویق میکند. این مفهوم تأکیدی بر اهمیت همدلی و ارتباط مثبت بین افراد است. نظم و انضباط نیز از دیگر مهارتهای فردی است که در قرآن بارها بر آن تأکید شده است.
علاوه بر این، در آیه ۱۳ سوره روم آمده است که خداوند انسانها را از مرد و زن آفریده و اقوام و قبایل مختلفی را خلق کرده تا یکدیگر را بشناسند. این آیه بر اهمیت شناخت متقابل و برقراری ارتباطات بین فردی مبتنی بر احترام و همدلی تأکید دارد. بنابراین، قرآن کریم راهنماییهای عمیقی برای ایجاد و حفظ روابط اجتماعی سالم و مؤثر ارائه میدهد که همدلی و درک متقابل در آن از اهمیت ویژهای برخوردار است.
طبق تعالیم دینی، انسان نمیتواند بدون دیگران به نیازهای خود پاسخ دهد. حتی اگر فردی در جمع باشد، ممکن است احساس تعلق نکند. انسان باید در یک جامعه واقعی حضور داشته باشد تا بتواند نیازهای مادی و عاطفیاش را برآورده کند.
عناصر همدلی از دیدگاه روانشناسان
برای سنجش همدلی خود، به پنج ویژگی زیر توجه کنید:
1. درک دیگران: آیا احساسات و دیدگاههای دیگران را درک میکنید؟
2. تمایل به کمک: آیا مشتاقید به دیگران کمک کنید؟
3. گرایش به خدمترسانی: آیا تمایل دارید به دیگران خدمت کنید؟
4. تنوع: آیا توانایی مدیریت تنوع را دارید؟
5. آگاهی سیاسی: آیا به عواطف و احساسات گروهی پاسخ میدهید و قدرت ارتباطات را درک میکنید؟
درک دیگران به معنای توجه به احساسات و نشانههای غیرکلامی افراد است. این افراد سعی میکنند تا دیدگاههای دیگران را به خوبی درک کنند.
کمک به دیگران در واقع توانمند کردن آنهاست تا بتوانند از حداکثر پتانسیل خود بهرهبرداری کنند.
گرایش به خدمترسانی یکی از عناصر کلیدی همدلی است که در محیطهای شغلی بیشتر نمایان میشود.
اعمال تنوع نیز به توانایی مدیریت و استفاده از استعدادهای مختلف افراد برای ایجاد یک محیط کار امن و محترم اشاره دارد.
آگاهی سیاسی به معنای درک و پاسخگویی به احساسات گروهی است که میتواند به بهبود روابط سازمانی کمک کند و از تکرار اشتباهات جلوگیری کند.