فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، پایگاه خبری دانا ، گروه سلامت و سبک زندگی؛ در ایران امروز، با توجه به بحران‌های گسترده‌ای چون مشکلات اقتصادی، فروپاشی برخی ساختارهای سنتی خانواده، مهاجرت‌های داخلی و خارجی، افزایش اضطراب اجتماعی و تغییرات فرهنگی سریع، نیاز به حضور فعال و مؤثر روانشناسان در جامعه ضرورتی انکارناپذیر است.
روانشناس کسی است که به انسان کمک می‌کند تا خود را بهتر بشناسد، هیجاناتش را درک و مدیریت کند و راه‌های سالم‌تری برای مواجهه با مشکلات پیدا کند. در شرایطی که فشارهای روانی بر اقشار مختلف جامعه به شدت افزایش یافته است، نبود خدمات روانشناسی مؤثر می‌تواند به بروز بحران‌های جدی‌تر مانند افسردگی‌های گسترده، خشونت‌های خانگی، اعتیاد، فرار از تحصیل، افزایش آمار طلاق و حتی خودکشی منجر شود. متأسفانه در بسیاری از نقاط ایران هنوز مراجعه به روانشناس با برچسب‌های منفی یا نوعی انگ اجتماعی همراه است و بسیاری از افراد با وجود نیاز فوری، از دریافت کمک روانشناسی خودداری می‌کنند.
بحران‌های روانی امروز دنیا تنها به مشکلات فردی محدود نمی‌شود، بلکه ابعاد اجتماعی گسترده‌ای یافته است. بیکاری، ناامیدی نسبت به آینده، گسترش فقر، مهاجرت‌های ناخواسته و فشارهای اقتصادی سنگین، باعث شده‌اند که بسیاری از مردم احساس بی‌پناهی و بی‌ثباتی کنند. این وضعیت روانی ناسالم، نه تنها می تواند کیفیت زندگی فردی را تحت تأثیر قرار داده، بلکه کارکردهای اجتماعی مانند مشارکت مدنی، اعتماد اجتماعی و همبستگی ملی را نیز تضعیف می کند . حضور روانشناسان در چنین فضایی، با هدف توانمندسازی افراد و بازسازی پیوندهای اجتماعی، ضرورتی است که نمی‌توان نادیده گرفت.
از سوی دیگر، رشد فضای مجازی و تاثیرات عمیق آن بر سبک زندگی، شکل‌گیری هویت و روابط اجتماعی نیز مسائل جدیدی را ایجاد کرده است که نیازمند تحلیل‌های روانشناختی دقیق و مداخلات تخصصی است. نوجوانان و جوانان امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض بحران‌های هویتی، اعتیاد به فضای مجازی، احساس تنهایی و کاهش مهارت‌های ارتباطی قرار دارند. در چنین شرایطی، روانشناسان می‌توانند نقش مهمی در آموزش مهارت‌های زندگی، ارتقاء سواد رسانه‌ای و کمک به شکل‌گیری هویت سالم ایفا کنند.
یکی از بحران‌های مهم روانی که دنیا با آن روبروست، افزایش میزان اضطراب و افسردگی است. فشارهای اقتصادی، ناامنی شغلی، نگرانی‌های زیست‌محیطی و آینده مبهم، احساس فقدان کنترل بر زندگی را در بسیاری از افراد تقویت کرده است. این احساس می‌تواند به بی‌انگیزگی، پرخاشگری یا انزوای اجتماعی منجر شود. روانشناسان می‌توانند با ارائه خدمات مشاوره‌ای، آموزش راهبردهای مقابله‌ای، و ایجاد فضای گفتگوی امن، کمک کنند که افراد منابع درونی خود را بازیابند و بر اضطراب‌هایشان غلبه کنند.
لزوم حضور روانشناسان تنها در مراکز مشاوره خصوصی خلاصه نمی‌شود. لازم است روانشناسی به شکلی گسترده‌تر وارد ساختارهای آموزشی، محیط‌های کاری، سیستم‌های بهداشتی و حتی سیاست‌گذاری‌های کلان شود. مدرسه‌ها نیاز دارند که روانشناسان در کنار معلمان حضور داشته باشند تا مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان و نوجوانان را در مراحل ابتدایی شناسایی و درمان کنند. شرکت‌ها و سازمان‌ها به روانشناسان نیاز دارند تا محیط‌های کاری سالم‌تر و بهره‌ورتر بسازند. برنامه‌های بهداشت عمومی باید شامل ارتقاء سلامت روان باشد و رسانه‌ها باید از مشورت روانشناسان در تولید محتواهایی که بر روان جامعه تأثیر می‌گذارند، بهره ببرند.
در نهایت، گرامیداشت روز روانشناس نباید تنها به تقدیر از یک حرفه محدود شود، بلکه باید بهانه‌ای برای بازاندیشی در سیاست‌های کلان سلامت روان کشور و توجه جدی به نیازهای واقعی مردم باشد. روانشناسی باید از حاشیه به متن جامعه آورده شود، تا بتوانیم آینده‌ای سالم‌تر، آگاه‌تر و انسانی‌تر برای نسل‌های آینده رقم بزنیم. حضور روانشناسان در بحران‌های فعلی ایران، نوری است که می‌تواند در تاریکی‌های اضطراب، فرسودگی و ناامیدی بدرخشد و راهی به سوی ترمیم روان جمعی بگشاید.
