وی به اشکالات قانون حذف کنکور مصوب سال 1386 اشاره کرد و افزود: یکی از اشکالات عمده قانون حذف کنکور، "تعیین سقف برای جایگزینی سوابق تحصیلی" است که بدون مشخص کردن رویه و چگونگی اجرای آن بوده است و اینکه گفته شده بود تا پایان سال اول قانون برنامه پنجم باید سوابق تحصیلی داوطلبان به طور کامل جایگزین کنکور شود که نیاز به مشخص شدن روش و آییننامه داشت.
به گفته عرفی، ایراد یا اشکال دوم که در ماده دو این قانون هم به آن اشاره شده، در این است که دولت موظف است بسترهای لازم را برای تبیین این ماده فراهم کند و این بسترهای لازم در واقع ساختار، نیروی انسانی، تشکیلات و منابع است، لذا وقتی گفته میشود سوابق تحصیلی، یعنی تشکیلاتی که از نظر کمی و کیفی در حد سازمان سنجش آموزش کشور باشد.
سنجش باید به آموزش و پرورش برود
رییس مرکز سنجش آموزش وپرورش تصریح کرد: قانون حذف کنکور به صورت غیرمستقیم میگوید که سنجش با آموزش و پرورش است؛ چراکه وقتی میگوید سابقه تحصیلی جایگزین کنکور شود، یک پیام پنهانش این است که باید امکانات نیروی انسانی و منابع مورد نظر را داشته باشید تا این مسابقه به صددرصد برسد، لذا کاری که اکنون سازمان سنجش انجام میدهد را به نوعی وزارت آموزشوپرورش باید انجام دهد، به عبارتی سنجش برعهده آموزش و پرورش است، اما متاسفانه این صراحتها در قانون نبوده و بعد هم پیگیری چندانی در این زمینه صورت نگرفته و همه نظرها و رویهها به تصمیمگیری کارگروه موکول شده است.
امکانات آموزش و پرورش برای برگزاری امتحانات نهایی کافی نیست
عرفی گفت: آموزش وپرورش برای حدود یک میلیون و 160هزاردانش آموز در خردادماه امسال امتحانات نهایی برگزار کرده است، وقتی گفته میشود سابقه تحصیلی باید ضربدر سه شود که این امر برای هر سه پایه دوره متوسطه باید اعمال شود، لذا باید برای حدود سهمیلیون و 480هزار دانشآموز امتحانات نهایی برگزار شود که امکانات و منابع خودش را میطلبد.
رییس مرکز سنجش آموزش و پرورش با بیان اینکه منابع کنونی پاسخگوی برگزاری این میزان امتحان نهایی نیست، اظهار کرد: در حال حاضر برای هر 25 دانشآموز یک مراقب در امتحان نهایی لازم است و برای تصحیح 50 تا 100 ورقه امتحانی یک نفر مصحح میخواهیم؛ همچنین یک تشکیلات علمی نیز نیاز داریم تا بتواند امتحانات نهایی را در سطح کیفیتر برگزار کند.
بستر برای حذف کنکور آماده نشده
رییس مرکز سنجش آموزش وپرورش درباره آسیب شناسی اصلی قانون حذف کنکور خاطرنشان کرد: تعیین سقف بدون کار کارشناسی، در نظر نگرفتن ساختار، منابع و نیروی انسانی با وجود اینکه در قانون به آن اشاره شده، اما هیچگونه اقدامی از طرف مجلس و دولت صورت نگرفته که اینها بخشی از این آسیبهاست.
وی ادامه داد: آسیب دیگراین قانون واگذاری تصمیمگیریها و تصمیمسازیها به کارگروه قانون حذف کنکور است. این کارگروه در تصمیمگیریها متوازن و متعادل نبوده است؛ هرچند نمیخواهم موضعگیری داشته باشم و تنها برخی مشکلات و مسائل را بیان میکنم.
بیشتر اعضای کارگروه حذف کنکور از آموزش عالی هستند
رییس مرکز سنجش آموزش وپرورش با تاکید براینکه آموزش وپرورش تابع مصوبات کارگروه قانون حذف کنکور است، اذعان کرد: هرچند که ممکن است بسیاری از تصمیماتی که در کارگروه گرفته میشود، مطابق نظر و خواسته ما نباشد یا نظر مخالف داشته باشیم، اما با توجه به اینکه چهار عضو از پنج عضو کارگروه قانون حذف کنکور از آموزش عالی هستند، هر آنچه میگویند تصویب میشود و ما هم اجرا میکنیم.
چرا بر اساس قانون سال 86 کنکور حذف نمیشود؟
وی درباره بحثی که در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مطرح است نیز توضیح داد: بحث این است که قانون مصوب سال 86 به حذف کنکور منجر نشده است و سوابق تحصیلی داوطلبان را به طور کامل در پذیرش دانشجو لحاظ نمیکند و آموزش و پرورش هم این موضوع را تأیید میکند که این قانون به علت رفعنشدن نواقص از سوی کارگروه قانون حذف کنکور نتوانسته به صورت جامع، سوابق تحصیلی داوطلبان را در پذیرش دانشجو در دانشگاهها لحاظ کند. البته فرایند کار تعریف شده و حتی اگر قانون فعلی اصلاحات پیشنهادی آموزش و پرورش را لحاظ کند قابلیت این را دارد که بتواند در یک دوره زمانی معین به طور کلی به حذف کنکور منجر شود و این دغدغه دانشآموزان، خانوادهها و آموزش و پرورش را برطرف کند.
قرارنیست استرس کنکور به امتحان نهایی منتقل شود
رییس مرکز سنجش آموزش وپرورش ادامه داد: وقتی میگوییم کنکور نباشد، نمیخواهیم ایستگاه دیگری درست کنیم و همان دغدغه را از مسیر دیگری به خانوادهها تحمیل کنیم، لذا اگر بدون مقدمه اعلام کنیم امسال میخواهیم امتحان نهایی برگزار کنیم و تأثیر آن در ورود به دانشگاه صددرصد است، همین تأثیر مخربی که کنکور دارد و آثار روانی و تربیتی منفی که بر خانوادهها دارد، قطعا این امتحان هم به دنبال خواهد داشت در حالی که معتقدیم این روند باید به طور تدریجی عملی شود.
وی اذعان کرد: یکی از اصلاحات این است که توافقی بین وزارتخانههای آموزش و پرورش و علوم و نمایندگان کمیسیون آموزش و تحقیقات به عمل آید که این کار صورت گرفته است و طی پنجسال به طور کامل سنوات تحصیلی دوره متوسطه دوم را جایگزین کنکور سراسری کنیم و در پایان پنجسال کنکور به طور کامل حذف شود. این توافق در مصاحبههای اعضای کمیسیون آموزش مجلس مشخص است.
وی تاکید کرد: اگر روزی قرار باشد، سابقه تحصیلی به طور کامل جایگزین کنکور شود، باید وزارت آموزش و پرورش برای این کار تمهیدات لازم را به لحاظ قانون و مقررات ساختار و تشکیلات و منابع لازم بیندیشد. در طرحی اعلام کردهایم که سوابق تحصیلی در کنکور سال آینده 25 درصد، اما در کنکور سال 93 پیشنهاد میکنیم سوابق پیشدانشگاهی به علاوه سال سوم 50 درصد، در سال 94 سوابق پیشدانشگاهی و سال سوم 50 درصد تأثیر داشته باشد و در سال 95 هم سوابق پیشدانشگاهی به علاوه سالهای دوم و سوم صد درصد ملاک ورود به دانشگاه شود.
رییس مرکز سنجش آموزش و پرورش گفت: با این روند میتوانیم کنکور را در سال 95 به طور کامل حذف کنیم که لازمه این کار پیشنهاد و تصویب آییننامههای مربوطه در شورای عالی و همچنین تشکیل کارگروههای تخصصی برای افزایش اعتبار امتحانات، افزایش نیروی انسانی در بخش اجرای فناوری و کارشناسی سنجش، پیشبینی منابع مالی، اطلاعرسانی به اولیا و دانشآموزان که آموزش و پرورش برای آنها است.
همچنین در همین زمینه، ابراهیم خدایی، رییس سازمان سنجش آموزش کشور توضیح داد: با توجه به مشکلاتی که این قانون داشت هر دستگاهی از دید خود به مشکلات آن اشاره کرد ولی به هر حال کلیه حوزههای تصمیم گیرنده همچون وزارتخانههای علوم، بهداشت و آموزش و پرورش به این نتیجه رسیدند که این قانون، قابلیت اجرایی ندارد.
مدلهای پذیرش دانشجو باید متنوع باشند
وی با تاکید بر اینکه مدلهای پذیرش دانشجو باید متنوع باشند، اظهارکرد: با توجه به ظرفیت سازی صورت گرفته در حوزه آموزش عالی کشور، نباید در جذب دانشجو تنها به یک روش اکتفا کرد، چراکه رعایت عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو از ضروریات است، بنابراین ایجاد شیوههای متنوع پذیرش دانشجو باید مورد توجه باشد.
وی با اشاره به طرح جدید پذیرش دانشجو، گفت: نمیتوان گفت که این طرح به صورت صددرصدی بر اساس نقطه نظرات سازمان سنجش است و یا اینکه اصلا نظر سازمان سنجش در آن دخیل نبوده است.
رییس سازمان سنجش با بیان اینکه سال جاری برای اولین بار پذیرش دانشجو در یک سوم ظرفیتهای دوره کارشناسی به صورت بدون آزمون و بر اساس سوابق تحصیلی انجام شد، اظهارکرد: این نوع پذیرش از این پس دو بار در سال انجام میشود، که البته بر خلاف انتقادات مطرح شده این دورهها با استقبال خوبی روبرو شد، این در حالیست که هنوز 50 درصد داوطلبان این دوره، پیش دانشگاهی خود را تمام نکردهاند.
رقابت کنکوریها در 10 درصد ظرفیتهای دانشگاهی
دکتر خدایی با تاکید بر اینکه مشکل عمده ما در پذیرش دانشجو در رشتههای پر رقابت و برای دوره روزانه است، خاطر نشان کرد: این دسته از رشتهها که در دستهبندی رشتههای پرتقاضا قرار دارند، فقط 10 درصد ظرفیت پذیرش دوره کارشناسی و دکتری حرفهای دانشگاهها را شامل میشوند، هر چند ظرفیت این رشتهها زیاد نیست ولی بیشترین رقابت در این بخش وجود دارد. بنابراین برای پذیرش دانشجو در این رشتهها علاوه بر لحاظ سوابق تحصیلی، آزمونهای عمومی و اختصاصی نیز برگزار میشود.
طرح جدید کنکور در نگاه اول با مشکلات اجرایی متعددی روبرو است
وی با بیان اینکه در طرح جدید پیشنهادی پذیرش دانشجو؛ سوابق تحصیلی باید طی پنج سال جایگزین کنکور شود، اظهار کرد: بر این اساس مقرر شده است از سال ابتدایی اجرای این طرح، سوابق تحصیلی با احتساب افزایش 10 درصدی در هر سال اعمال شود. البته قرار است اشکالات این امر برطرف شود، این در حالیست که در نگاه اول این امر با مشکلات اجرایی متعددی روبرو است.
داوطلبان 98 دانشگاه باید از حالا تکلیف کنکور را بدانند
وی با بیان اینکه اجرای طرح جدید پذیرش دانشجو فرایندی است که باید متناسب با ایجاد سوابق تحصیلی وزن بگیرد، اظهار کرد: به عنوان مثال داوطلبی که در سال 98 در کنکور شرکت میکند باید از سال آینده بداند که امتحانات نهایی کشوری وی شروع میشود. در واقع در صورت آغاز اجرای طرح جدید پذیرش دانشجو از سال آینده، در سال 98 نیز تنها برای 45 درصد از داوطلبان سوابق تحصیلی مطابق قانون تهیه میشود، چرا که میزان شرکت داوطلبان سال جاری ما در کنکور 45 درصد است.
ضرورت اعمال تغییرات اساسی در سیستمهای ارزشیابی و تصحیح اوراق آموزش و پرورش
خدایی ادامه داد: بنابراین باید با لحاظ این نکات شرط و شروطی گذاشته شود. علاوه بر این باید تغییرات اساسی در سیستمهای ارزشیابی، امنیت آزمون و تصحیح اوراق به صورت ملی و منطقهای ایجاد شود.
تنها معدل پایینها متقاضی جبران معدل نیستند
وی افزود به عنوان مثال وقتی حدود 5000 نفر ظرفیت در رشتههای دکترای حرفهای داریم و بیش از 10 درصد داوطلبان معدل بالای 19.75 دارند، طبیغی است فردی که معدل 19.5 دارد متقاضی جبران سوابق تحصیلی شود. بنابراین این نظریه که تنها معدلهای پایین متقاضی جبران معدل هستند، اشتباه است.
ضرورت شفافسازی و تعیین تکلیف داوطلبان
وی با بیان اینکه باید دید در نهایت مسیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و نظرات کارشناسان به چه سمتی میرود، اظهار کرد: اگر داوطلبی از همان سال اول متوسطه بداند که در سال 98 نحوه پذیرش به چه صورت است بسیار خوب است، بنابراین باید در این زمینه شفاف سازی شود تا با مشکلات قانون قبلی(حذف کنکور) مواجه نشویم.
الفاظ «غول کنکور»،«صنعت کنکور» و «مافیای کنکور» سطحی و عوامفریبانه است
رییس سازمان سنجش در بخش دیگری از گفتوگوی خود با اشاره به عناوین مختلفی همچون«غول کنکور»،«صنعت کنکور» و «مافیای کنکور» که بعضا از سوی برخی مسوولین و رسانهها در مورد کنکور مطرح میشود، گفت: با استدلال این افراد و رواج آنها در جامعه اینگونه تفسیر میشود که با حذف کنکور هر کسی میتواند هر جایی و در هر رشتهای که علاقمند است فارغ از هر نوع عملکرد آموزشی پذیرفته میشود، در صورتی که اینگونه مباحث بسیار سطحی و عوام فریبانه است.
وی با بیان اینکه متاسفانه برخی به صورت علمی به این موضوع نگاه نمیکنند، اظهار کرد: البته مطمئنا کنکور فعلی نیز دارای مشکلاتی است ولی نباید این تفکر را رواج داد که مردم فکر کنند با حذف کنکور با خیال راحت میتوانند در هر رشته و دانشگاهی که تمایل دارند وارد شوند.
وی با اشاره به گفته برخی مسوولان آموزش و پرورش مبنی بر اینکه با روشهای علمی و آماری میتوان تعداد داوطلبان دارای معدل بالا را برای پذیرش در رشتههای پر تقاضا کاهش داد، افزود: به این موضوع باید بر اساس روشهای علمی و آماری توجه داشت، بر اساس اطلاعات آموزش و پرورش میان نمره 19 و 20 در یک درس چهار نمره 19، 19.25، 19.30 و 19.75 وجود دارد، بنابراین بنده به عنوان متخصص آمار عنوان میکنم که هیچ روشی در آمار پیدا نمیشود که بتوان بین نمره 19 تا 20 علاوه بر آن چهار نمره، نمره دیگری را ایجاد کرد، بنابراین با روشهای علمی به گونهای میتوان پراکندگی ایجاد کرد که ماهیتا پراکندگی وجود داشته باشد، که در این مورد امکانپذیر نیست، بهر حال باید به روشهای علمی و نظرات کارشناسان احترام بگذاریم.
وی با اشاره به طرح تحول بنیادین آموزش و پرورش، گفت: وقتی این موضوع مطرح میشود باید ملاکهای ما در بحث پذیرش دانشجو عینی، شفاف، قابل اندازهگیری و پاسخگو باشد، چرا که نمیتوانیم بر اساس ملاکهای مبهم پذیرش دانشجو را انجام دهیم و حتی نباید برای فرار از روش فعلی ابهامات بیشتری را وارد سیستم کنیم.
کنکور به برنامه آموزش ابتدایی مربوط نیست
وی افزود: متاسفانه یک سری ایدهآلها درذهن افراد وجود دارد که بر اساس آن یکسری مطالب کلان را مطرح میکنند، به عنوان مثال عنوان میکنند کنکور در برنامه آموزش ابتدایی تاثیر دارد؛ چه کسی این موضوع را تحقیق کرده است، برای چه بدون نظر کارشناسی این حرفها زده میشود، کنکور چه تاثیری میتواند در برنامه درسی دوره ابتدایی داشته باشد، در حالیکه هم اکنون در سیستم آموزش و پرورش از دانش آموز شش ساله برای ورود به مدرسه امتحان گرفته میشود بعد مسئله کنکور را مطرح میکنند !
وی ادامه داد: البته طرح این مسائل خوب است چرا که بحثهایی است که میتواند مشکلات را دچار فرافکنی کند، البته اگر در تحقیقات علمی این ادعاها ثابت شود که هنوز ثابت نشده است.
وی با تاکید بر اینکه به هر حال باید ایدهآلها را شفاف کنیم، خاطرنشان کرد: در کنار ایجاد توانمندی و بسترهای لازم برای اجرای این طرح، در مقابل هم باید بتوانیم پاسخگوی آن باشیم، چرا که وقتی از تاثیر صد در صدی سوابق تحصیلی صحبت میکنیم، بحث مهمی است، چراکه سرمایهگذاریها هم به این سمت میرود، به گونهای که با اجرایی شدن این طرح شعار موسسات کنکور نیز به سمت ارتقای معدل تغییر میکند، بنابراین در بحث قانون پذیرش دانشجو باید چند محور مهم مورد توجه باشد.
وقتی درس ها هر سال آسان و سخت بشوند
خدایی افزود: البته در طرح جدید نیز با مشکلاتی روبرو خواهیم بود به عنوان مثال داوطلبی که در سال 84 دیپلم گرفته ممکن است ادعا کند که درس فیزیک آن زمان سختتر از درس فیزیک الان باشد، بنابراین باید منصفانه پیش رویم. بنابراین کسانی که میخواهند انتقاد کنند علاوه بر انتقاد راهکار نیز ارائه کنند، چراکه مشکلات طرح جایگزین مسلما بیشتر از طرح فعلی است.
وی با اشاره به ایجاد ظرفیتهای جدید در سیستم آموزش عالی کشور، گفت: با توجه به این افزایش ظرفیتها در 80-90 درصد رشتهها حساسیت خاصی وجود ندارد، بنابراین باید زمان دهیم و با روشهای متنوع حرکت کنیم، اگر حساسیت در رشتههایی چون مهندسی و پزشکی وجود دارد مطمئنا در کوتاه مدت برای آن چشم اندازی نمیبینم، مگر اینکه سوالان امتحانات دوره متوسطه همانند کنکور به صورت تستی و تصحیح سوالات نیز ماشینی باشد.
ماهیت امتحانات آموزش و پرورش با سازمان سنجش تفاوت دارد
خدایی با تاکید بر اینکه آزمونهای تستی هماکنون در سازمان سنجش در حال برگزاری است، ادامه داد: بنابراین باید منتظر باشیم تا ببینیم بحثهای کارشناسی و نگاه عدالت محور مجلس به چه سمتی میرود تا بتوان حداقل خیال داوطلب را راحت کرد.
رییس سازمان سنجش در خاتمه با بیان اینکه سازمان سنجش تجربه سالها برگزاری آزمونهای مختلف را در کارنامه خود دارد، اظهار کرد: سازمان سنجش استعداد داوطلبان را برای ورود به سیستم آموزش عالی میسنجد در حالیکه آموزش و پرورش تنها برای ارایه مدرک امتحان برگزار میکند و طی آن رتبه داوطلب تعیین کننده نیست، بنابراین ماهیتا نوع امتحانات متفاوت است./ پایان پیام