نگهداری میراث مستند در قالب دیجیتال را به نگهداری آتش تشبیه کرده‌اند که مدام نیاز به مراقبت و توجه دارد و کوچکترین سهل‌انگاری به نابودی آن می‌انجامد ولی مراقبت صحیح از آن باعث تازه ماندن و کارآمد بودن همیشگی آن خواهد بود.
به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانا، در جامعه‌ای که به جامعه اطلاعاتی موسوم است باید بیشتر بر ویژگی‌های توانمند کننده آن در حوزه ارتباطات و شبکه‌های به هم پیوسته آن تاکید شود. موارد فراوانی مانند امنیت تعاملات و معاملات، حفاظت از حریم شخصی افراد، قابلیت شبکه‌ها در انجام مبادلات غیر قانونی، موارد غیر اخلاقی، جاسوسی، تروریسم مجازی به دلیل آشکار بودن روابط، نوعی مخاطره در بین تمام افراد به وجود می‌آورد.
با گذشت زمان و گسترش کاربرد اینترنت، چنین مخاطراتی در عرصه تعاملات اجتماعی نمایان‌تر شده است و نیاز به ارایه راهکارهایی برای جلوگیری از آنها بیش از پیش احساس می‌شود.
این مخاطرات در حوزه نگهداری از پیشینه‌های علمی، فرهنگی و مانند آن در محیط دیجیتال نیز مطرح می‌شوند.
به عبارت دیگر حافظه و میراث مکتوب کنونی که در قالب دیجیتال ذخیره و نگهداری می‌شود با مخاطراتی روبروست که باید برای آن چاره‌ای اندیشید.
توجه به محافظت از میراث دیجیتال
بر خلاف دوره‌های پیشین زندگی بشر که حافظه تاریخی ملت‌ها به صورت مکتوب بر روی کاغذ و با توجه به طرح‌های از پیش تعریف شده حفظ می‌شد در دوران کنونی آن حافظه بر روی محیط شبکه‌ها و در قالب دیجیتال تولید و نگهداری می‌شود. محیط دیجیتال دارای ویژگی‌هایی است که نگهداری از این حافظه را با چالش مواجه می‌سازد.
در این میان نقش دولت‌ها و سازمان‌های متولی نگهداری از این میراث از اهمیت بسیاری برخوردار است. برنامه‌ریزی و سیاستگذاری صحیح و اصولی در زمینه فرایند نگهداری از آنها بسیار مورد توجه است. در این عصر میراث مستند به میراث دیجیتال مبدل گشته است. به این ترتیب اقدام فوری برای اتخاذ سیاست‌ها و خط مشی‌های مربوط برای نگهداری از این میراث دیجیتال امری ضروری به نظر می‌رسد.
در دورانی که میراث ملت‌ها بر روی کاغذ مستند می‌شد همیشه ردپایی از آن در فرهنگ مادی و معنوی باقی می‌ماند و با کمی جستجو و با استفاده از علایم به جا مانده می‌شد به اصل آثار دسترسی پیدا کرد. در حقیقت اطلاعات محفوظ بود و با کمی تلاش به عنصری قابل دسترس بدل می‌گشت.
اما در محیط دیجیتال امر به گونه دیگری است. اطلاعات دیجیتال ردپای مشخصی از خود به جای نمی‌گذارد و باید آن را دریافت و ذخیره کرد در غیر اینصورت به راحتی از نظرها دور شده و دسترسی به آن بسیار دشوار خواهد بود.
تلقی سنتی از فرایند محافظت از آثار مستند این گونه است که این آثار مادامیکه رسانه آنها مثلا کتاب قابل استفاده باشد از ارزش و اعتبار برخوردارند اما با فرسوده شدن رسانه از اعتبار خالی خواهند بود و ارزش نگهداری را نخواهند داشت.
اما در محیط دیجیتال و برای نگهداری از میراث دیجیتال چنین تعریفی از فرایند حفظ و نگهداری ناکافی است و باید در آن تجدید نظر کرد.
در حقیقت تلقی جدید از این فرایند این گونه است که مادامیکه اطلاعات از رسانه‌ای به رسانه‌ای دیگر قابل انتقال باشد از ارزش نگهداری برخوردار است برای مثال در صورتی که اطلاعاتی ارزشمند از قالب نوار به لوح فشرده و شبکه‌های اینترنتی قابل انتقال باشد از ارزش نگهداری برخوردار خواهد بود و در حقیقت فرایند نگهداری زنجیره‌ای از فعالیت‌ها در قالب حفظ اطلاعات در رسانه‌های مختلف و متعدد را در بر می‌گیرد.
در صورتی که اطلاعات صرفا به شکل دیجیتال باشد فرایند نگهداری از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌شود چراکه در بسیاری از موارد، اطلاعات دیجیتالی مکمل اطلاعات مکتوب هستند و در صورت آسیب هر یک از آنها نسخه‌ای از آن در دست خواهد بود. این در حالی است که در سال‌های اخیر بسیاری از تلاش‌های صورت گرفته در حوزه ذخیره اطلاعات تنها به صورت دیجیتال بوده و نسخه چاپی آنها از اهمیت بسزایی برخوردار است.
باید گفت دو نوع میراث دیجیتال وجود دارد. یکی نسخه‌های دیجیتال از آثار مکتوب و یا مضبوط که می‌توانند ترکیبی از متن، صدا، تصویر و مانند آن بوده و در قالب کتاب، مواد دیداری ـ شنیداری، عکس، گرافیک، فیلم و غیره باشند ولی به صورت دیجیتالی درآمده‌اند. این اطلاعات با اهدافی مانند جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی و اختمال فقدان آنها، جلوگیری از آسیب به رسانه آنها و یا سهولت استفاده به شکل دیجیتال درآمده‌اند و دیگری آثاری که اساسا به شکل دیجیتال بوجود آمده اند. /پایان پیام
