هفدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا / فلسفه زندگی یکبار دیگر در بوته تفکر /5
آیا می‌توان بر اساس مابعدالطبیعه ملاصدرا سخنی درباره زندگی و معنای زندگی گفت؟ آیا پرسش زندگی پرسش جدیدی نیست که به خود جرأت می‌دهیم با مطالعه آثار فیلسوفان، موضوع راه زندگی و سبک زندگی را از آن استخراج کنیم؟
امسال هفدهمین همایش بزرگداشت ملاصدرا به محلی برای تبیین آراء اندیشه ورزان و متفکران درباره «فلسفه و راه زندگی» بدل شد. بنیاد حکمت اسلامی صدرا امسال مجالی فراخ در مجتمع آدینه تهران فراهم کرد تا برخی از فیلسوفان مطرح روزگار ما بار دیگر درباره یکی از مهمترین مساله فلسفی انسانی یعنی معنای زندگی، سخن بگویند. گروه راهبرد خبرگزاری دانا، مجموعه این سخنرانی ها را بصورت سلسله وار منتشر میکند. دکتر قاسم پورحسن استادیار فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در این همایش مقاله ای تحت عنوان «فلسفه ملاصدرا، زندگی و معنای آن» ارائه کرد. بخش هایی از این مقاله در ادامه می آید:
معنای زندگی نسبت مهمی با بحث زندگی دارد. از این رو مطرح می‌شود که آیا می‌توان بر اساس مابعدالطبیعه ملاصدرا سخنی درباره زندگی و معنای زندگی گفت و آیا پرسش زندگی پرسش جدیدی نیست که به خود جرأت می‌دهیم با مطالعه آثار فیلسوفان، موضوع راه زندگی و سبک زندگی را از آن استخراج کنیم؟
عده‌ای معتقدند بر اساس متافیزیک نمی‌توان درباره زندگی سخن گفت و آن را پرسش جدیدی می‌پندارند اما تا زمانی که به معنای دو گانه «معنا» توجه نکنیم، بعید است که بتوان حق را به آنها داد و این 3 معنا عبارت است از: ارزش، فایده و غایت زندگی.
در رهیافتی که درباره زندگی داریم دو مسئله مطرح است؛ اینکه زندگی زیبا داشته باشیم یا زندگی را زیباتر کنیم و فرض اصلی این است که ابتدا باید بتوانیم نظریه امکان را درباره زندگی و معنای آن جستجو کنیم. بنابراین استدلال کسانی که ادعا می کنند باید بیرون از ما بعدالطبیعه معنای زندگی را جستجو کرد این است که زندگی بر اساس اقتضائات جدید شکل گرفته است.
ممکن است بر اساس نگاه حکمی، غایت‌مندی اصل مهمتر زندگی بشر باشد، از این رو گاهی اوقات وقتی از زندگی حرف می‌زنیم یعنی اینکه دنیا را زیبا ببینیم و نگرش دیگر این است که چگونه می توان زندگی را زیباتر دید. در نگاه فرا طبیعت‌گرایانه از خودمحورانه یا روح‌محورانه حرف می‌زنیم و این تقسیم‌بندی در غرب رایج است اما لزوما به این معنا نیست که ما نیز آن را بپذیریم.
در دیدگاه‌های خدامحورانه 6 رویکرد مطرح است، از جمله ربط به خداوند، عشق به خداوند، نظام آفرینش، عدالت خداوند و ... که هر کدام از این موارد دارای زیرشاخه‌هایی بوده و تلقی ما اشتباه است که به راحتی می‌توان درباره معنای زندگی سخن گفت.
اهمیت انسان در حکمت متعالیه و فلسفه مشائی جای تامل دارد. «هانری کربن» معتقد است که ابن سینا نخستین فیلسوفی است که تمام بحث‌های آن منطبق بر انسان‌شناسی است همچنین دغدغه مهم ابن سینا انسان بوده و می‌گوید ما با ابن سینا می‌توان انسان امروز را دعوت به مشرق کنیم.
