خبرگزاری دانا: مستوره سادات مدرسي- این روزها سرنوشت مدیریت وزارتخانه ای با بیشترین کمیت و نیروی انسانی در میان دیگر وزارتخانه ها به دستان مجلسی رقم می خورد که طی چند سالی که از عمرش می گذرد در خصوص این وزارتخانه انسان ساز قوانین بسیاری وضع کرده اما به دلیل ضعف مدیریتی و ساختاری ، این وزارتخانه حرکتی چندان متناسب با چشم انداز 20 ساله توسعه کشور را در پیش نداشته و مسیر مناسبی در راستای پیشرفت و توسعه آموزشی و پرورشی کشور را شاهد نبوده ایم .
و اما در این مقال کوتاه ما قصد داریم نکاتی چند از دلایل عدم دستیابی به آموزش و پرورش موفق در کشور و چالش ها و ضعف های ملموس در وزارت آموزش و پرورش را به اختصار بررسی کرده و در این بررسی به مجموعه عوامل موثر در این خصوص اعم از ضعف های مدیریتی ، تقنینی و فرمی ساختاری این وزارتخانه ی مهم بپردازیم.
به نظر می رسد بهترین مدخل ورود برای این آسیب شناسی ودر پی آن ارایه نظر ، آغازیدن با بحث عدم باورو وفاداري جدي به وجود نقشه ی راهی مناسب برای این مجموعه باشد .نقشه راهي كه قدم بر زمين دارد و چارچوب آن با اصول زندگي درست دنيوي با تكيه بر تربيت ديني تعريف شده و از هرگونه شعار و تظاهر پرهيز دارد.
در اسناد بالادستی مرتبط با این وزارتخانه «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» دیده می شود ، که نفس تهیه چنین سندی برای تایین نقشه ی راهی مناسب در جهت اسناد بالا دستی نظام و داشتن چهار چوب مناسبی برای آموزش و تربیت در کشور بسیار بایسته می نماید اما در همین سند مواردي ملاحظه مي شود كه آرمان گرايانه و دور از امكانات اجرا و عمل است ودر واقع در راستای عملیاتی بودن آن نیز فکری عملیاتی به کار بسته نشده. در این سند و برنامه درسي ملي به مسایل بسیاری بی توجهی شده، از جمله به عدم سازگاری برنامه های درسی با شرایط اجرایی كه در دراز مدت مسئله آفرين است. اشکالاتی که به طور نمونه و تیتر وار به عرض رسید همراه چندین و چند ضعف عمده دیگر در این سند ، واکاوی و بازنگری و تسریع در روند اجرای آن را الزام آور می نماید که در این راستا و در جهت شناسایی ایرادات و اشکالات نظام آموزش و پرورش کشور نیاز به تشکیل مجمعی از نخبگان و کارشناسان کارکشته ی حوزه آموزش وتعليم و تربیت بسیار ضروری به نظر می رسد.
از دیگر چالش های پیش روی این وزارتخانه می توان به مدیریت اقتصادی ضعیف و عدم وجود ساختار اقتصادی مناسب اشاره کرد . کسری بودجه ی 4 هزار میلیارد تومانی سال جاری یکی از گواهان این مدعاست که همین امر سبب افت آشكار کیفی و کمّی امر آموزش خواهد شد . این فقدان برنامه ی اقتصادی درست همچنین موجب لجام کسیختگی مالی و برقراری سرمایه های کنترل نشده ای خواهد شد که موجبات ایجاد هرج و مرج مالی و روبرویی با شرایطی چون امروز است . برای نمونه از دلایل روبرویی با چنین شرایطی را میتوان در انحصارگرایی و عدم توجه لازم به خصوصی سازی در این وزارتخانه دانست و همچنین از جمله دلایل بروز آن را میتوان به استفاده از نیروهای غیرمتخصص در هرم مدیریتی به شمار آورد .
به اختصار و تیتروار دیگر چالش های موجود وزارت آموزش و پرورش عبارتند از:
· وجود نگرش های دیروزی و فقدان رویکرد های نوین
· توجه ناکافی به تربیت متربیان و آموزش نیروی انسانی
· فقدان معاونت آموزش مهارت و كارآفريني كه از جمله نيازهاي مهم ساختاري اين وزارتخانه است
· ساختار مدیریتی متسلب و عدم جابجایی و تغییرات مدیریتی مناسب
· ابتر ماندن طرح های فراوان (به عنوان نمونه طرح ارزشیابی توصیفی)
· عدم نگاه سیستمی توسط مدیران
· و ...
و در نهایت عدم توجه به اینکه باید انساني چند وجهي باتوجه به استعدادهاي فردي تربیت کرد و نه ماشین!
واما دکتر محمد علی نجفی وزیر پیشنهادی دکتر روحانی برای تصدی وزارت آموزش و پرورش و بررسی مختصری بر آراء ، نظرات و کارنامه ی او برای مدیریت این وزارتخانه . او متولد 1330 شمسی در تهران و از فعالین در وقوع انقلاب و استقرار نظام است ، همچنین در دولت های پس از انقلاب در کابینه های شهید باهنر و آقایان مهدوی کنی ، مهندس موسوی ، هاشمی و خاتمی حضور فعالی در قامت وزیر ، معاون رییس جمهور و مشاور داشته است .در این میان او سبقه ی 13 سال مدیریت کلان در وزارت خانه های آموزشی است.
قابل توجه آنكه حدود 9 سال از این 13 سال مدیریت آموزشی آقای نجفی در راس وزارت آموزش و پرورش در لباس وزیر بوده که به باور بسیاری از کارشناسان و خبرگان این حوزه و همچنین معلمین عزیز کارنامه ی روشنی از خود بر جای گذاشته است.
تیتر وار موفقیت های چشم گیر ایشان در این مدت عبارتند از:
· متناسب‌سازی ساختار وزارتخانه براساس نیازهای بیش رو برای آموزش و پرورش دانش‌آموزان
· توجه ویژه به دغدغه معیشتی معلمان و موفقیت های بسیار در این زمینه
· گسترش و نوسازی مجتمع‌های رفاهی فرهنگیان
· ثبات در مدیریت ارشد وزارتخانه برای انجام سیاست‌های اتخاذ شده
· گسترش آموزش‌های ضمن خدمت منتج به مدرک، کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد در آموزش و پرورش.
· توسعه بخش خصوصی در آموزش و پرورش
آنچه که در بالا ذکر شد برخی از چشمگیرترین موفقیت های ایشان ر طول احراز مسولیت وزارت در آموزش و پرورش بود.
آقای دکتر نجفی در ارتباط با شرایط فعلي این وزارتخانه معتقد است : «با مساله کیفیت در آموزش و پرورش مواجه شده‌ایم.گزارش‌هایی که از وضعیت کلی آموزش و پرورش در هفته‌های اخیر دریافت کرده‌ایم، حاکی از آن است که وضعیت کیفی فعالیت‌های آموزش و پرورش در سطوح و دوره‌های مختلف اعم از ابتدایی، راهنمایی و متوسطه از شرایط خوبی برخوردار نیست و کیفیت فعالیت‌ها چه در بخش آموزش و چه در بخش پرورش خیلی قابل دفاع نیست.این موضوع یک چالش اساسی در رابطه با آینده آموزش و پرورش است، امیدواریم برای این مشکلات و همچنین هزار و یک مشکل دیگری که کماکان در آموزش و پرورش وجود دارد، راه‌حل‌هایی پیدا کنیم تا در جهت اعتلای آموزش و پرورش که نهایتا به اعتلای کشور منجر می‌شود، گام‌های مثبتی برداشته شود».
همچنین ایشان درباره شرایط فعلی معلمان اظهار داشت : «امروز چالش اول همان شان و منزلت معلم است، به ویژه ترمیم حقوق و مزایای معلمان متناسب با خدماتی که به جامعه ارائه می‌دهند، مشکلی است که همچنان به قوت خود باقی است و باید برای آینده کشور راهی جهت حل این مساله پیدا کنیم». و در ارتباط با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز معتقد است : « به نظر می‌رسد یک نوع شتاب‌زدگی در بخش‌هایی از برنامه‌های سند البته نه همه سند تحول ایجاد شده است که باید برای آن مساله راه‌حلی تعریف شود.»
تمام آنچه که به اختصار در این یادداشت به آن ها اشاره شد و بسیاری مطالب دیگر در برابر ملت و نمایندگان آنها در مجلس قرار دارد تا با اعلام نظر خود تکلیف این وزارتخانه ی بحران زده را هرچه سریعتر معلوم کرده و سکان هدایت آن را به دست فردی موثر،آگاه وباتجربه سپارند.
