به گزارش گروه ایرانشناسی خبرگزاری دانا(دانا خبر)، «كامیار عبدی» در یادداشتی به ارایه چند پیشنهاد و راهکار کلی به دولت یازدهم پرداخته است تا بتواند برای بهبود آن در سال های آینده ارایه كرد. این جسد را جانی دوباره بخشند و به کار بازگردا
این استاد دانشگاه سیستم باستان شناسی ایران را به چند بخش تقسیم کرده و در هر بخش توضیحاتی را ارایه کرده است:
بخش پژوهشی: بخش پژوهشی سازمان میراث فرهنگی را «پژوهشگاه میراث فرهنگی» تشکیل می دهد. این پژوهشگاه از پنج پژوهشکده تشکیل شده است: پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشکده مردم شناسی، پژوهشکده زبان شناسی و متون، پژوهشکده حفاظت و مرمت و پژوهشکده ابنیه و بافت. پژوهشکده میراث فرهنگی در سال 1380 و زمان ریاست سید محمد بهشتی تشکیل شد تا طراحی و اجرای پژوهش در حوزه های زیرمجموعه خود را به طور مستقل و فارغ از دست اندازهای اداری انجام دهد. پژوهشگاه زمانی نشریه ای داشت به نام نامه پژوهشگاه که سالهاست منتشر نشده است. از میان پنج پژوهشکده نیز تنها پژوهشکده ای که نشریه ای دارد و گهگاه گردهمایی پژوهشی برگذار می کند پژوهشکده باستان شناسی است. دیگر پژوهشکده ها نه نشریه تخصصی دارند و نه کار پژوهشی چندانی انجام می دهند و اگر هم انجام می دهند خبری از آن در جایی منتشر نمی شود و اگر هم منتشر شود بازتاب چندانی نمی یابد. پژوهشگاه هنوز نشریه قدیمی خود به نام اثر را که یادگار سالهای پیش از تأسیس سازمان میراث فرهنگی و حاصل ابتکار شادروان باقر آیت الله زاده شیرازی بود منتشر می کند، اما این نشریه، که بیش از سی سال از آغاز انتشار آن می گذرد، به شدت نیاز دارد به روز شود و شکل و حالی امروزیتر به خود بگیرد.
این باستان شناس در ادامه به ارایه اصلاحاتی در بخش پژوهشی پرداخت و افزود: پژوهشگاه میراث فرهنگی در وهله اول نیازمند مدیری است قابل و توانا، مسلط به امکانات بالقوه در میراث فرهنگی ایران که اولا خود، به سان چشمه ای جوشان ایده های پژوهشی ارایه داده و به پژوهشکده های ذی ربط ابلاغ کند که آنها را اجرا و به نتیجه مطلوب برساند و ثانیا با انتساب افراد صالح، سالم و کارآمد و گوشزد به آنان پژوهشکده های زیر نظر خود را از رخوتی که سال هاست در آن فرورفته اند درآورد. پژوهشگاه نیاز به شورایی پژوهشی – متشکل از رییس پژوهشگاه و مدیران پژوهشکده ها – دارد تا اولا پرسش های پژوهشی مناسب را شناسایی و ثانیاً برای پاسخ به آنها برنامه ریزی لازم به عمل آورد.
نشریه پژوهشگاه لازم است احیا شود و با ظاهر و زبانی مردم پسند اهم فعالیت های پژوهشی پژوهشگاه را به اطلاع عموم مردم برساند. علاوه بر این، هر پژوهشگاه موظف است یک نشریه تخصصی برای خود داشته باشد تا نتایج پژوهش های پژوهشگران آن را منتشر کند. تصمیم گیری درباره حجم، قطع، و فاصله انتشار این نشریات بر عهده شورای پژوهشی هر پژوهشکده خواهد بود. در عین حال، از هر پژوهشکده انتظار می رود که هر سال حداقل یک گردهمایی عمده برگذار و نتایج آن را منتشر کند. پژوهشگران هر پژوهشکده نیز موظفند هر فصل در زمینه نتایج فعالیت های خود برای اعضای پژوهشکده متبوع و دیگر علاقه مندان سخنرانی کنند. پژوهشگاه موظف است با تاسیس بخش مجزایی برای انتشارات هم در زمینه انتشارات تخصصی (نشریات، کتاب، مجموعه مقالات، گزارش ها، و تک نگارهای) و هم انتشارات برای عامه مردم در زمینه های مختلف میراث فرهنگی بار مهم و سنگینی از انتقال دانش ما درباره میراث فرهنگی را هم به متخصصان و هم به مردم – که عطش سیری ناپذیری برای آموختن در این زمینه ها هستند – انجام دهد.
بخش اداری/اجرایی: عبدی با اشاره به اینکه بخش اداری/اجرایی سازمان گسترده تر و پیچیده تر از آن است که بتوان به جزییات آن و مشکلات تمامی قسمت های آن پرداخت، یادآور شد بخش اداری/اجرایی سازمان از چهار معاونت و سه نهاد تشکیل شده: معاونت اداری/مالی، معاونت میراث فرهنگی، معاونت گردشگری، و معاونت صنایع دستی که بجز اولی بقیه در حداقل قدرت خود در حال فعالیت هستند؛ و اداره امور پایگاه ها (که عملا فلج شده و تمام قدرت اجرایی و بودجه آن را استانها به دست گرفته اند)، اداره کل موزه ها، که آن نیز در حداقل قدرت مشغول فعالیت است. علاوه بر اینها، چهار موزه بزرگ زیر نظر سازمان وجود دارد که از اداره کل موزه ها مستقلند: موزه ملی ایران، و کاخ موزه های سعدآباد، نیاوران، و گلستان.
بخش اداری/اجریایی اجرایی سازمان به لحاظ گستردگی و پیچیدگی ساختار آن نیاز به وقت، زحمت و دقت بیشتری دارد تا از وضعیت آشفته کنونی به در آمده و راندمان مطلوبی به دست آورد. دو مجموعه عملیات اصلاحی در بخش اداری/اجرایی لازم به نظر می رسد؛ یکی در زمینه ساختار سیستمیک و دیگری در زمینه عوامل کنشگر. ساختار سیستمیک سازمان در حال حاضر به سان موتوری است که مدتهاست کارکرده، بدون این که سرویس شود. فلذا بهتر است کار اصلاحات از همانجا آغاز شود.
این باستان شناس با تاکید بر بازسازی و بهسازی این سازمان یادآور شد: یکی از ضربات مهلکی که در این سال ها به سازمان میراث فرهنگی وارد آمد به هم ریختن نظم ساختاری آن بود که هم بر پیچیدگی کارها افزود و هم موجب دوباره کاری ها و بیهوده کاری های فراوان و اتلاف وقت و هزینه فراوان شد. یکی از اقدامات مهم در جهت بازگرداندن نظم به سازمان میراث فرهنگی بازسازی و حتی بهسازی نظم و ترتیب سیستم های اداری-اجرایی-پژوهشی آن است
عبدی همچنین با اشاره به کسر بودجه هنگفت دولت اظهار کرد: سازمان میراث فرهنگی می تواند منبعی، ولو کوچک، برای درآمدزایی برای دولت باشد. روند کار بدین شرح است:
اول باستان شناسان در یک محوطه باستانی حاضر شده و به کاوش در آن می پردازند. دوم، پس از پایان کاوش، در حالی که باستان شناسان مشغول تهیه گزارش تخصصی برای جامعه علمی و ساده برای عامه مردم هستند، مرمتگران وارد کار شده و محوطه را مرمت و قابل عرضه می کنند. سوم، محوطه به کارشناسان گردشگری تحویل داده می شود تا با ایجاد مسیرهای بازدید، تابلوهای راهنما، و اطلاعرسانی به شیوه های گوناگون محوطه را برای بازدید عموم آماده می کنند. در همین حال، بروشور اطلاعاتی محوطه، که به دست باستان شناسان آماده شده، منتشر و به هنگام خرید بلیط به بازدیدکنددگان تحویل داده می شود.
با عنایت به شمار بسیار زیادی از محوطه های باستانی در سرتاسر کشور که پبشتر کاوش شده اند، می توان از بخش فعالیت های باستان شناختی عجالتا صرفنظر کرد و بخش های مرمتی و گردشگری را الویت داد. اگر بتوان در مرحله اول در سطح کشور فقط صد محوطه را به این نحو آماده و عرضه کرد و فرض را بر این نهاد که در روز فقط 100 بازدیدکننده به سراغ آنها بیاییند و قیمت بلیط نیز برای هر نفر هزار تومان باشد (100x 100x1000= 000ر000ر10) روزانه ده میلیون تومان درآمدزایی برای دولت خواهد داشت، اما همه می دانیم که هم اکنون ما بیش از صد محوطه داریم که فقط نیاز دارند دستی به سرورویشان کشیده شود، و محوطه هایی هستند که در روز صدها بازدیدکننده دارند، و هزار تومان نازلترین بهایی است که می توان برای بازدید از یک محوطه باستانی در نظر گرفت. بنابراین، می توان حدس زد که با برنامه ریزی صحیح و اجرای اصولی این برنامه ها، میراث فرهنگی می تواند روزی چند صد میلیون تومان برای اقتصاد کشور درآمد داشته باشد.
در کنار اینها، اگر دولت به طرفی پیش برود که روابط بهتری را با دیگر کشورهای جهان توسعه دهد پای گردشگران فرهنگی خارجی به ایران باز می شود، مبحث اشتغال و درآمدزایی به نحو چشمگیری تقویت می شوند و در کنار گردشگری، انواع و اقسام اشتغال، از هتلداری و راهنمای تور گرفته تا رستوران و سوغات فروشی و مسافربری (تاکسی، مینی بوس، و اتوبوس) گسترش پیدا می کند. با تعقیب اصولی این مسیر در ظرف چند سال، ایران به یکی از قطب های گردشگری جهان تبدیل و از این راه میلیاردها دلار درآمد خواهد داشت.
این استاد دانشگاه در پایان به ضرورت توجه به مباحث آموزشی در سازمان میراث فرهنگی تاكید كرد و یادآور شد كه برخی مدیران بیشتر به كمیت تفكر می كردند تا كیفیت و دانشگاه و از این رو بخش آموزش باستان شناسی گسترشی باكتری وار در این سال ها داشت.
وی تاكید كرد: امروز نزدیک به ۲۰۰ دكترای باستان شناسی در كشور وجود دارند كه اكثر آنها بیكارند و دانشگاه ها مدام در حال بیرون دادن فارغ التحصیلان باستان شناسی هستند بدون این كه سازمان میراث فرهنگی جایی برای جذب حتی بخش كوچكی از آنها را داشته باشد.
عبدی، بررسی وضعیت بخش آموزشی باستان شناسی نیاز به پژوهشی گسترده و عمیق دارد كه باید آن را به نوشته ای دیگر وا گذاشت.
