یادداشت
کوتاهی قد از جمله دغدغه های همه افراد به خصوص در دوران نوجوانی است و البته شناخت دقیقی از آن وجود ندارد.
گروه سلامت خبرگزاری دانا (داناخبر) - دکتر امیرهومن کاظمی :* کوتاهی قد، کابوس بسیاری از نوجوانان و پدرو مادرها در دوران بلوغ است و در این میان تبلیغات فراوان و رنگارنگ انواع روش‌ها و محصولات افزاینده قد از کفش و دمپایی مخصوص گرفته تا قرص‌ها و مکمل‌های دارویی انجام می‌شود که بسیاری از آنها بدون هرگونه اثر بوده و صرفا با مقاصد تجاری صورت می‌گیرد.اما کوتاهی قد یعنی چه؟ آیا هر کسی که قد بلند و ایده‌آل خود را نداشت، کوتاه قد محسوب می‌شود؟
تشخیص کوتاهی قد و علت آن باید از سوی پزشک متخصص و براساس شرح حال بالینی، نژاد، ژنتیک، تاریخچه خانوادگی، قد پدر و مادر، مقایسه سن استخوانی، وضع تغذیه و برخی مطالعات آزمایشگاهی باشد.
دو علت اصلی کوتاهی قد، عوامل ژنتیکی و تاخیر سرشتی در رشد است.
در این میان عوامل مختلفی می‌تواند بر میزان رشد و طول قد افراد تاثیر داشته از جمله سوتغذیه، کم کاری تیروئید، کمبود هورمون رشد، بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش و سوجذب، دیابت دوران کودکی،کم خونی، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی بویژه کلسیم و ویتامین D.
اما آیا کوتاهی قد قابل درمان است یا راهی برای بلند قدترشدن وجود دارد؟
هر اقدام درمانی باید قبل از بسته شدن صفحات رشد یا همان صفحات غضروفی استخوان‌ها انجام شود.
در دختران در حدود هجده سالگی و در پسران در حدود بیست سالگی این صفحات رشد بسته می‌شود.
برای درمان کوتاهی قد ابتدا باید بیماری زمینه‌ای احتمالی مانند درمان کم کاری تیروئید یا درمان مشکلات گوارشی و سوءجذب در دهان بررسی شود.
درمان با هورمون رشد پس از تشخیص قطعی کمبود این هورمون و قبل از سنین بسته شدن صفحه رشد استخوان می‌تواند روش درمانی موثری باشد. البته عوارض احتمالی آن مثل افزایش فشار مغزی را باید مد نظر داشت.
اما مهم‌ترین روش در درمان اختلالات رشد از جمله کوتاهی قد، اصلاح تغذیه است.
آمار نشان می‌دهد متاسفانه الگوی ناصحیح غذایی ما و جایگزینی مواد غذایی بی‌ارزش مانند غذاهای آماده و فست‌فودها باعث شده متوسط قد ایرانیان حدود دو تا چهار سانتی‌متر کاهش یابد.
توجه داشته باشید که مهم‌ترین علت سوتغذیه فقر نیست، بلکه ناآگاهی نسبت به الگوی صحیح تغذیه است. یک رژیم غنی از مواد پروتئینی مانند گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات بسیار ضروری است.
انواع ویتامین‌ها و املاحی مانند کلسیم، فسفر، روی، فلور، منیزیم و آهن نیز باید در رژیم غذایی روزانه وجود داشته باشد.
ویتامین D نیز برای جذب کلسیم کاملا ضروری است. همچنین مصرف کافی میوه، سبزیجات، حبوبات و آجیل می‌تواند نیاز روزانه به املاح و ویتامین‌ها را برآورده کند اما گاهی لازم است با نظر پزشک معالج از مکمل‌های دارویی استفاده شود.
همچنین از غذاهای دریایی نیز نباید غافل بود، چرا که منبع غنی از پروتئین و املاح است.
فعالیت بدنی مناسب و ورزش باید برای ورزش‌های کششی مانند والیبال و بسکتبال در کنار تغذیه خوب به بلندتر شدن قد کمک کند.
خواب کافی و به‌موقع نیز بسیار مهم است. نداشتن خواب کافی بویژه دیرخوابیدن، تولید هورمون رشد از هیپوفیز را کاهش می‌دهد.
عمل جراحی بلندی قد، روشی بسیار پرهزینه و پرعارضه‌ای است که معمولا برای افرادی که در محدوده طبیعی کوتاهی قد هستند، پیشنهاد نمی‌شود.
به علاوه تبلیغات زیادی برای طب سوزنی در افزایش قد وجود دارد اما این‌که تا چه اندازه موثر است مدارک علمی زیادی درباره آن موجود نیست.
* متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی
