بیمه کارگران ساختمانی؛ قصه ای پر غصه

به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) و به نقل از جام جم، کارگر فصلی قرار است چند هفته در یک کارگاه ساختمانی کار کند، بعد از پایان کار هم معمولا چند هفته بیکار است و دوباره سرکار جدید می‌رود.

این رویه کاری برای ماه‌ها طی می‌شود ولی در طول این مدت کارگر بیمه نیست و در حالی که با سرمایه عمر و جسمش کار می‌کند اما هیچ بازنشستگی و دورنمای روشنی برای دوران کهنسالی‌اش وجود ندارد و معلوم نیست زمانی که دیگر قادر به کار کردن نیست، چگونه باید امرار معاش‌ کند.

خدا کند سانحه ای پیش نیاید

اگر سانحه‌ای در محل کار برای کارگر فصلی اتفاق بیفتد و دیگر قادر به کار کردن نباشد، نه می‌تواند از خدمات رایگان درمان بهره‌مند شود و نه بیمه‌ای وجود دارد که بخواهد مقرری ماهانه بگیرد.

ساختمان هایی که بیمه نیستند

‌اکنون بسیاری از ساختمان‌های در حال ساخت بیمه نیستند و ساخت و سازهای غیرمجاز تا دلتان بخواهد در سراسر کشور وجود دارد؛ یعنی وقتی ساختمانی به‌طور غیرقانونی ساخته می‌شود، بدیهی است کارفرما آن ساختمان را بیمه نمی‌کند، ولی از خدمات کارگر فصلی بهره‌مند می‌شود؛ بدون آن‌که بخواهد حق بیمه‌ای پرداخت کند.

استثمار کارگران ساختمانی

حتی اگر سانحه‌ای هم در محل کار برای کارگر فصلی رخ ندهد، باز هم این کارگر ساختمانی است که ضرر می‌کند و به ازای کار روزانه‌ای که در ساخت و سازهای مجاز یا غیرمجاز انجام می‌دهد، هیچ تسهیلاتی به جز حقوق روزانه‌اش دریافت نمی‌کند.

بیمه کارگران ساختمانی

مجموع این شرایط باعث شد بیمه کارگران ساختمانی به کمک این گروه از کارگران فصلی بیاید و آنها را در برابر حوادث بیمه و همچنین شرایط بازنشستگی را برای آنان فراهم کند.

از سال 82 نخستین زمزمه‌های تدوین قانون بیمه کارگران ساختمانی شنیده شد اما در نهایت سال 88 اولین اقدام عملی برای بیمه کارگران ساختمانی کلید خورد.

با وجود آن‌که کمترین حق بیمه ممکن از کارگران ساختمانی گرفته می‌شود، اما به دلیل ضعف‌های اجرایی این قانون، بسیاری از کارگران ساختمان از نعمت بیمه‌های تامین اجتماعی محروم هستند.

مشکل اصلی بیمه کارگران ساختمانی

اما مشکل عمده‌ای که تاکنون نیز سر راه بیمه‌های کارگری قرار گرفته، تشخیص فرد کارگر از غیرکارگر است.

یعنی براساس سیستم غربالگری وزارت کار، هر فردی با هر شغلی می‌تواند در آزمون مهارت کارگری شرکت کرده و کارت مهارت کارگری دریافت کند.

جالب آن‌ است داشتن همین کارت نیز برای برخورداری از همه مزایای بیمه کارگران ساختمانی کفایت می‌کند و مثلا یک فروشنده لوازم التحریر هم می‌تواند در آزمون مهارت کارگری شرکت کند و پس از قبولی در آزمون از خدمات بیمه کارگران ساختمانی بهره‌مند شود.

به نام کارگر – به کام دیگران

حسن صادقی، معاون دبیرکل خانه کارگر کشور می‌گوید: حداقل نیمی از افرادی که از این بیمه کارگری استفاده می‌کنند اصلا کارگر ساختمان نیستند و در پوشش کارگر، حق بیمه کمتری پرداخت می‌کنند.

حق بیمه‌ای که کارگر ساختمانی پرداخت می‌کند، حدود 7 درصد از حداقل حقوق است که تقریبا معادل ماهانه 30 هزارتومان می‌شود.

همین حق بیمه پایین باعث شده است که خیلی‌ها وسوسه شوند که از بیمه کارگری ساختمان استفاده کنند.

تعهدات نیمه کاره دولت

براساس قانون بیمه کارگری ساختمان، قرار بود تا پایان سال 91 حدود 800 هزار کارگر ساختمانی بیمه شوند اما صادقی یادآوری می‌کند که تا این لحظه دولت فقط به نیمی از تعهداتش عمل کرده و هم‌اکنون 400 هزار نفر از بیمه کارگری ساختمان استفاده می‌کنند.

قسمت بد ماجرا هم اینجاست که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، فقط نیمی از این 400 هزار نفر، کارگر واقعی ساختمان هستند و به قول صادقی، با این حساب می‌توانیم بگوییم که دولت به‌جای 800 هزار نفر، فقط 200 هزار کارگر فصلی ساختمان را بیمه کرده است.

با توجه به این‌که پوشش بیمه‌ای همه کارگران ساختمانی، بار مالی زیادی می‌طلبد، به نظر می‌رسد دولت تنها در شرایطی می‌تواند به تعهداتش عمل کند که سیستم غربالگری درستی برای تشخیص کارگر واقعی از غیرواقعی وجود داشته باشد و می‌تواند برای این کار از نمایندگان واقعی انجمن‌های کارگری کمک بخواهد و در حقیقت، کار غربالگری را به آنها بسپارد.

این کار موجب می‌شود بار مالی اجرای این قانون صرف کسانی نشود که به شغل دیگری غیر از کارگری ساختمان مشغول هستند.

آموزشگاه‌ها؛ رابط بیمه و کارگر

در این که دولت باید وظیفه تشخیص کارگر واقعی از غیرواقعی را به اهلش بسپارد و برای بیمه کارگران ساختمان، فریب غیرکارگرها را نخورد شکی نیست اما احمد رعیتی، رییس انجمن معماران تجربی استان تهران و البرز که به‌ طور مستقیم با جمعیت کارگران ساختمان در ارتباط است پیشنهاد می‌کند دولت برای این کار از آموزشگاه‌های کارگری استفاده کند که زیرنظر سازمان فنی و حرفه‌ای کار می‌کنند.

به عبارت دیگر، کارگران ساختمانی با حضور در این آموزشگاه‌ها می‌توانند هم مهارت خود را بالاتر ببرند و هم تائیدیه کارگری را از این آموزشگاه‌ها دریافت کنند.

با توجه به این‌که ‌اکنون این طرح در استان تهران و البرز از سوی انجمن معماران تجربی اجرا می‌شود، باید منتظر ماند و دید آیا نتیجه این طرح به یاری کارگران واقعی ساختمان می‌آید یا این‌که باز هم گروه‌های سودجو، راه‌های دیگری برای دور زدن بیمه کارگران ساختمانی پیدا می‌کنند.