وزیر نیرو:
وزیر نیرو با اشاره به بحران آب در کشور گفت: شیرین‌سازی آب دریای خزر و خلیج‌فارس برای رفع بخشی از نیاز آبی کشور امکان‌پذیر است و اصلا جزیی از سیاست‌های وزارت نیرو است.
به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) مهندس حمید چیت چیان در گفت و گو با روزنامه شرق، شیرین سازی آب دریای خزر و خلیج فارس را با وجود مخالفت های برخی از کارشناسان حوزه آب، از سیاست های وزارت نیرو عنوان کرد و بحث جداسازی آب بهداشتی و آب شرب شهروندان را از طرح های این وزارتخانه دانست که در دست بررسی قرار دارد.بخشی از این گفت و گو که به موضوع چالش های آب در ایران اختصاص دارد، در ادامه می آید.
با توجه به کمبود آب در کشور و راهکارهای متفاوت برای حل این بحران به نظر شما طرح شیرین‌سازی آب دریای خزر و خلیج‌فارس برای تامین آب شرب مردم تا چه اندازه امکان‌پذیرخواهد بود؟ به نظرشما این وعده رییس‌جمهور قابل تحقق است؟
شیرین‌سازی آب دریای خزر و خلیج‌فارس برای رفع بخشی از نیاز آبی کشور امکان‌پذیر است و اصلا جزیی از سیاست‌های وزارت نیرو است.
اما برخی از کارشناسان این طرح را غیرقابل اجرا می‌دانند.
در حال حاضر در حدود 50 نقطه خلیج‌فارس و دریای عمان دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن فعال است که آب را به دست مردم می‌رسانند. البته حمایت‌های ویژه‌ای هم برای بخش خصوصی در نظر گرفته شده که در صورت تمایل به سرمایه‌گذاری به آنان ارایه می‌شود. درهمین راستا در نظر داریم به‌زودی برنامه‌ریزی برای شیرین‌سازی آب در سواحل دریای خزر داشته باشیم. در عین حال یکی از طرح‌های مهم دهگانه وزارت نیرو این است که سعی کنیم در آینده نزدیک با استفاده از نیروگاه‌هایی که در کنار دریای عمان و خلیج‌فارس موجود است یا احداث خواهد شد از بازیافت حرارت این نیروگاه‌ها برای شیرین‌کردن آب دریا استفاده کنیم و مجموعا بتوانیم برای آب شرب و نیز صنایعی که در کنار دریای عمان و خلیج‌فارس فعالیت می‌کنند یک‌میلیارد مترمکعب آب را شیرین کنیم یا کسانی که فعالیت‌هایی از قبیل کشت گلخانه‌ای (راندمان بسیار بالای آبیاری دارد) دارند، بتوانند به سهولت این فعالیت اقتصادی را در کنار خلیج‌فارس و دریای عمان توسعه دهند.
هزینه تمام‌شده این طرح محاسبه شده است؟
آنطور که سوابق نشان می‌دهد، شیرین‌سازی آب دریا با استفاده از روش O&R شصت سنت یورو (حدود 2500 تومان) برای هر متر مکعب هزینه دارد.
تامین آب چه استان‌هایی از این طریق هدف است؟
این آب قرار است علاوه بر استان‌های ساحلی، به استان‌هایی چون یزد، کرمان، فارس و سایر استان‌های متقاضی منتقل شود.
چقدر طول می‌کشد تا این طرح اجرایی شود؟
فکر می‌کنم حدود سه‌سالی طول بکشد تا این کار به اجرای کامل برسد و بتوانیم بخش خصوصی را در این بخش فعال کنیم. البته در حال حاضر آب‌شیرین‌کن‌هایی فعال هستند. بنابراین در حال حاضر این فعالیت به طور جدی در حال اجراست و ما هم قطعا این سیاست را به طور جدی دنبال خواهیم کرد.
آقای وزیر برخی از کارشناسان معتقدند به دلیل برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، ایران طی 50 سال دیگر کاملا کویر خواهد شد و این امر را یک بحران جدی برای نسل ایرانی می‌دانند. نظر شما در این مورد چیست؟ به نظرتان این هشدار جدی است؟
این هشدار یک هشدار کاملا جدی است. نباید فراموش کرد که سفره‌های آب زیرزمینی منابع بی‌پایانی نیستند. لایه‌های زمین برای ذخیره‌سازی آب ظرفیت مشخص و محدودی دارند. وقتی میزان برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی از میزانی که هرساله توسط بارش جایگزین خواهد شد بیشتر می‌شود، طبیعی است روزبه‌روز و سال‌به‌سال این میزان ذخیره کمتر خواهد شد و بالاخره روزی به پایان می‌رسد. در یک دشت ممکن است این مساله پنج‌سال دیگر اتفاق بیفتد و در دشت دیگری این اتفاق دوسال دیگر به‌وقوع بپیوندد. بنابراین این خطر یک خطر جدی است. همچنان که الان در برداشت آب از اطراف دریاچه ارومیه افراط شده و بیشتر از میزانی که باید برای مصارف کشاورزی صرف کرد، مصرف کرده‌ایم و در نهایت آب به دریاچه نرسیده و امروز شاهد هستیم که روزبه‌روز دریاچه ارومیه خشک‌تر شده است. دریاچه را وقتی می‌بینیم، می‌توانیم با چشم کاهش آب را شاهد باشیم و در مورد آن قضاوت کنیم. اما در مورد دشت‌ها متاسفانه همین وضعیت پیش آمده ولی چون منابع آب در داخل خاک است و قادر نیستیم با چشم آن را ببینیم از آنها غفلت داریم.
وضعیت دشت‌ها در شرایط فعلی چگونه است؟
تمام سیستم‌های اندازه‌گیری ما از 609 دشت نشان می‌دهد متاسفانه بیلان آب‌های زیرزمینی در 298 دشت منفی است. این زنگ خطر جدی برای ادامه حیات در این دشت‌هاست. این نگرانی کاملا واقعی است. باید همه دستگاه‌های اجرایی، قضایی، انتظامی به‌ویژه وزارت جهادکشاورزی، وزارت نیرو و مردم دست‌به‌دست هم داده و دشت‌ها را نجات دهیم.
پس چطور با چنین وضعیتی ما شاهد هستیم مجلس قانونی را تصویب می‌کند که وزارت نیرو به چاه‌های غیرمجاز پروانه برداشت دهد؟
البته قانونگذار در همین قانون شرایطی گذاشته که تنها در آن‌صورت می‌توان مجوز صادر کرد. برای همین است که در بسیاری از بخش‌ها، سازمان بازرسی بررسی و بر اساس همین قانون وزارت نیرو را از صدور پروانه منع کرده است.
بحران آبی تهران این روزها بسیار جدی شده است. یکی از کارشناسان معتقد بود می‌توان از چاه‌های زیرزمینی جنوب تهران برای تامین آب پایتخت استفاده کرد. چنین چیزی اجرایی است؟
الان از این چاه‌ها و منابع آبی استفاده می‌شود. در سال‌هایی که منابع آبی ما در تهران مناسب باشد، حدود 70درصد آب شرب تهران از طریق سدها و 30درصد از چاه‌ها برداشت می‌شود اما در زمانی‌که وضعیت بارش در تهران مساعد نباشد و آب کافی نداشته باشیم، این رقم تغییر می‌کند.
الان میزان برداشت ما از چاه‌های تهران تا چه اندازه است؟
در حال حاضر حدود 50درصد از آب شرب تهران از طریق چاه‌ها تامین می‌شود. منتها دو تا مساله است؛ مساله اول این است که با افزایش مستمر جمعیت در تهران و اینکه نیمی از فاضلاب تهران مستقیما وارد زمین می‌شود، بخشی از آب‌های زیرزمینی در معرض آلودگی قرار می‌گیرند. به همین دلیل چاه‌هایی که از استانداردهای لازم برخوردار نباشند از دسترس برداشت در جهت تامین آب شرب خارج می‌شوند. نکته دوم این است که ما اگر بتوانیم شبکه آب فعلی را اختصاص به آب بهداشتی بدهیم و آب شرب را با یک سامانه دیگر مثل آب بسته‌بندی در اختیار مردم قرار دهیم در این‌صورت امکان استفاده از آب‌های زیرزمینی بیشتر می‌شود.
چنین طرحی در دست بررسی است؟
بله؛ این طرح در دست مطالعه است. علت آن این است که چاهی که مشکل میکروبی ندارد و تنها مشکل آن این است که نیترات آن بالاست درست است که نمی‌توان از آن به‌عنوان آب شرب استفاده کرد اما قطعا می‌توان از آن برای شست‌وشو و استحمام و مواردی از این دست بهره برد و هیچ‌گونه مشکلی برای استفاده بهداشتی ندارد. بنابراین این یکی از راه‌هایی است که بتوانیم بیشتر از آب‌های زیرزمینی بهره ببریم. در حال حاضر این طرح از جوانب مختلف اجتماعی و اقتصادی در حال بررسی است و انشاالله به‌زودی نتایج آن را اعلام خواهیم کرد.
