به گزارش خبرگزاری دانا در دیداری كه روز چهارشنبه هفته گذشته ۲۸ مرداد انجام شد، محمد سرافراز در سخنانی درباره کارکردهای رسانه گفت: برای اینكه ارزیابی صحیحی از رسانه و كاركرد آن داشته باشیم، باید هم به درون رسانه نگاهی بیفكنیم و هم به بیرون از آن توجه كنیم تا آسیب شناسی درستی از وضعیت رسانه حاصل شود.
رییس رسانه ملی یادآور شد: بسیاری از سازمان ها به لحاظ ساختار اداری بسیار گسترده شده اند و استمرار این وضعیت به نوعی مشكل ساز خواهد بود، اینكه بعضی از سازمان‌ها بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد بودجه خود را صرف حقوق كاركنان می‌كنند، نشان از اداری بودن ساختار است كه یك مشكل عمومی محسوب می شود و صداوسیما نیز به نوعی با آن مواجه است. باید تفكر گسترده شدن نظام كارمندی اصلاح شود، به همین منظور رسانه ملی در دور جدید مدیریتی قائل به این است كه وضعیت خود را به ساختاری رسانه‌ای تغییر دهد، بنابراین در اولین گام، به این نتیجه رسیدیم كه باید ساختار سازمانی خود را اصلاح كنیم، لذا بیش از ۷۰۰ پست مدیریتی حذف شدند و این روند اصلاح ساختار ادامه خواهد داشت.
سرافراز در ادامه با طرح این سوال كه روند اصلاحی رسانه چگونه باید باشد، به نحوه شكل‌گیری و راه‌اندازی شبكه پرس‌تی وی به عنوان یك ساختار موفق رسانه‌ای اشاره كرد و گفت: در ابتدا این سوال مطرح بود كه برای راه‌اندازی شبكه پرس از چه مدلی باید تبعیت كنیم و چه نیروهایی باید در آن شاغل شوند؟ در مسیر مطالعه با دو مدل بین‌المللی كه یكی مربوط به شبكه الجزیره بود و با خرید عناصر حرفه‌ای بی‌بی‌سی و سی‌ان ان شكل گرفته بود و دیگری نیز مربوط به شبكه راشاتودی كه از طریق فراخوان دركشورهای غربی، تعدادی را انتخاب و فعالیت خود را آغاز كرد، مواجه شدیم، اما تصمیم گرفتیم كه پرس تی وی را با تكیه بر نیروهای خودی كه مسلط به زبان انگلیسی بودند و با ارائه آموزش‌های رسانه‌ای كه نیاز داشتند، راه اندازی كنیم، به گونه‌ای كه اكنون جزو موفق‌ترین شبكههای خبری به حساب می‌آید. وقتی شبكه یا شبكه هایی از ابتدا بر مبنای ساختاری صحیح راه اندازی می شوند، نتیجه خوبی بدست می آید.
تغییر در نحوه خبررسانی رسانه در سیستمی كه سال‌ها به شیوه‌ای خاص عادت كرده است، زمان برخواهد بود
رییس صداو سیما در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مطالب مطرح شده درباره خبر رسانه ملی، گفت: زمانی كه آقای جبلی به معاونت خبر منصوب شد، در جلسات متعددی با مدیران حوزه خبر به نحوه خبررسانی رسانه پرداخته شد و موضوعات مختلف بحث شد كه نتایج خوبی را به همراه داشته است، از جمله كوتاه شدن بخش های خبری، تنوع در موضوعات و اینكه در موضوعات خبری از نقشه، نمودار و تصاویر استفاده شود. با این حال تغییر در نحوه خبررسانی رسانه در سیستمی كه سال‌ها به شیوه‌ای خاص عادت كرده است، زمان برخواهد بود.
وی در ادامه با اشاره به بحث سریال‌های تلویزیونی، تأكید كرد: تولید سریال خوب و جذاب متكی به دو اصل مهم است، یكی داشتن داستان خوب و دیگری مضمون خوب كه سریال را برای مخاطب دیدنی كند تا او درگیر سریال شود. در گذشته تولید سریال به دلیل تعداد كم شبكهها راحت‌تر بود، اما اكنون با افزایش شبكه ها و تولید افزون‌تر سریال‌ها، كار پیچیدگی خود را دارد ضمن آنكه در صدد هستیم برای ساخت سریال از افرادی كه سناریست و داستان‌پرداز خوبی هستند، استفاده كنیم.
سرافراز با اشاره به اینكه قوای كشور، سازمان‌ها، گروه‌ها و مردم انتظاراتی دارند كه رسانه در همه موضوعات اجتماعی، سیاسی،اقتصادی فرهنگی و... باید كار كند و بعضاً انتظار درستی نیز هست، گفت: به هر حال ما یك رسانه هستیم و شاید نتوانیم به آنچه كه خواسته می‌شود به طور كامل بپردازیم.
رییس صداو سیما در ادامه با بیان اینكه در حال حاضر فضای رسانه‌ای فضای رقابتی است و ظهور شبكههای ماهواره‌ای نسل جدید كه بر خلاف نسل گذشته كه متكی به یك مجری و یك خط تلفن بودند، فضای رقابتی را متفاوت كرده است، اظهار کرد: شبكههای ماهواره‌ای جدید، دارای خط تولید هستند، از اتاق فكر برخوردارند و پول خرج می‌كنند تا ذائقه مخاطبان را به آنچه كه تولید و پخش می‌كنند، گرایش دهند.
با راه اندازی IPTV این امكان برای مردم به وجود می آید كه هر كس در هر ساعتی برنامه مورد علاقه‌اش را دریافت كند
وی با اشاره به فضای جدید رسانه‌ای كه برگرفته از فضای مجازی است و كاركرد‌های مختلفی نیز پیدا كرده است، یادآور شد: رسانه ملی درصدد است كه در این حوزه به طور جدی وارد شود و در اولین قدم درصدد هستیم تا با راه اندازی IPTV این امكان را برای مردم به وجود آوریم كه هر كس در هر ساعت بتواند برنامه مورد علاقه‌اش را دریافت كند. مهم‌ترین ویژگی رسانه‌های امروزی تعاملی بودن آن‌هاست، در واقع هر مخاطبی اكنون یك رسانه محسوب می‌شود، تولید پیام می‌كند و آن را منتشر می‌سازد، در چنین فضایی باید كاركرد رسانه‌ای چون رادیو و تلویزیون را با بهره گیری از توان فكری نخبگان مجدداً باز تعریف كرد.
سرافراز در پایان اظهار امیداوری كرد كه چنین جلساتی با اصحاب دانشگاه و استادان استمرار یابد تا بتوان از دیدگاه‌های آنها در روند روبه جلو بهره برد.
در این نشست كه محمد اخگری معاون برون مرزی، پیمان جبلی معاون خبر، علی اصغر پورمحمدی معاون سیما و نسرین آبروانی معاون صدا نیز حضور داشتند، استادان حاضر در جلسه ضمن بیان دیدگاه های خود، به نقد و بررسی خبر، سریال ها و برنامه های دینی از منظر جامعه شناسی پرداختند و نكاتی را در خصوص برنامه‌ها و سیاست‌های رسانه ملی بیان كردند.
در ابتدای جلسه یونس نوربخش رییس دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سخنانی با اشاره به اینكه اولین تحقیق در حوزه تلویزیون در سال ۱۳۴۶ در دانشكده علوم اجتماعی انجام شده است و این نشان از ضرورت ارتباط دانشگاه با رسانه و بر عكس دارد، گفت: بین نتایج آن تحقیق با تحقیقات در سال های بعد شباهت هایی وجود دارد، از جمله اینكه تلویزیون وسیله ای است كه مخاطب برای سرگرمی و اوقات فراغت از آن بهره می گیرد. پس كاركرد اصلی رسانه‌ای چون تلویزیون، كاركرد سرگرمی و پر كردن اوقات فراغت مخاطب است و در كنار آن آموزش و خبررسانی به مخاطب است.
رسانه در حوزه دین نباید صرفاً مناسك‌گرا باشد
وی ادامه داد: بحث‌های رسانه‌ای در حوزه جامعه‌شناسی باید به صورت مبنایی و درست ارائه شود و مباحث از عمق لازم برخوردار باشند. رسانه باید خلاق باشد، چرا كه نسل جوان به دنبال خلاقیت و ایده‌های نو است و اگر آن را در رسانه نبیند، از آن روی گردان می‌شود.
رییس دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با توجه به رویكرد رسانه در حوزه دین به بررسی آسیب شناسانه برنامه های دینی از منظر جامعه شناسی دینی پرداخت و گفت: رسانه در حوزه دین نباید صرفاً مناسك‌گرا باشد بلكه باید به سمت تعقل‌گرا بودن نیز حركت كند. باید نظام ارزشیابی تولیدات رسانه ای مورد تجدید نظر قرار گیرد و با توجه به تغییرات اجتماعی، نظام نامه جدیدی پی ریزی شود.
سپس ابراهیم فیاض از استادان دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در سخنان خود با نقد نحوه خبر رسانی در صداوسیما به آسیب شناسی خبررسانی در رسانه پرداخت و اظهار کرد: صدا و سیما در برنامه‌سازی و خبررسانی باید سبك خاص خودش را داشته باشد تا موفق شود. اساس رادیو و تلویزیون سرگرمی است و بر این مبنا باید كار را جلو برد و حتی در قالب سرگرمی به بیان خبر پرداخت و از سبك خبری مطبوعاتی فاصله گرفت. صداوسیما به عنوان یك رسانه جمعی زمانی به موفقیت بیشتر دست می یابد كه به ارتباطات درون فردی و میان فردی افراد وارد شود.
حسین ایمانی رییس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، یكی دیگر از استادان حاضر در جلسه بود كه با اشاره به اینكه در برخی شبكهها موفقیت‌های خوبی حاصل شده است، گفت: در حال حاضر از عصر انحصار به عصر رقابت وارد شده‌ایم و لذا باید ببینیم كه از چه مزیت‌هایی برخورداریم و بر آن اساس حركت خود را شكل دهیم. یك سری امتیازاتی داریم كه شبكههای ماهواره‌ای ندارند، به عنوان مثال از مزیت‌های قومی كه نقطه قوت برنامه‌سازی است باید بیشتر بهره‌مند شویم، مثلا قومیت های مختلف می توانند در چهره مجریان برنامه ها نیز تداعی پیدا كنند.
رسانه حقوق شهروندی مردم را به آنها یادآوری کند
وی تأكید كرد: در موضوعات داخلی باید حقوق مردم را به آنها یادآور شد، چرا كه بسیاری از مردم از حقوق شهروندی خود مطلع نیستند و رسانه می‌تواند با بهره گیری از كارشناسان حقوقی، جامعه شناسی، اقتصاد، ارتباطات و... به مخاطبانش آگاهی دهد.
در ادامه نشست، خویی به عنوان یكی دیگر از استادان حاضر در نشست، اظهار داشت: كاركرد رسانه‌ها از حالت مانیفستی خود خارج شده است و رسانه‌ها دیگر تریبون برای گفتمانی كه پشت رسانه قرار دارد، نیستند. رسانه‌ها ابزار معناسازی هستند و به همین دلیل بین رسانه‌ها رقابت وجود دارد تا معنای مورد نظر خودشان را مرجع كنند.
وی موفقیت یك رسانه را در این دانست كه استراتژی منطق تفاوت را در میان مخاطبان به رسمیت شناسد و افزود: در برنامه های گفتگو محور، برنامه هایی كه مخاطب حداكثری برای تلویزیون جذب می كنند، باید كاركرد مناسبی هم داشته باشند، مثلا نقد افراد یا فعالیت ها می تواند یك كاركرد باشد. در برنامه‌های گفتگو محور، اصل نقد خود برنامه‌های صدا وسیما نیز می‌تواند مورد توجه باشد.
غلامرضا غفاری معاون آموزشی دانشكده علوم اجتماعی نیز به بحث سرمایه اجتماعی رسانه اشاره كرد و اظهار کرد: در موضوع سرمایه اجتماعی بحث اعتبار و اعتماد به رسانه یك نكته كلیدی محسوب می‌شود كه نقش پیام‌های رسانه در كم و كیف آن تعیین كننده است. تولیدات رسانه‌ای می توانند از پیوست فرهنگی برخوردار باشند و توجه به پژوهش در تولیدات رسانه‌ای می‌تواند جلوی بسیاری از آسیب‌ها را بگیرد.
رسانه عزم جدی دارد تا بر مشكلاتش فائق آید
جوادی یگانه استاد دانشگاه تهران و رییس پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات، دیگر شركت‌كننده در نشست بود كه در سخنانی كوتاه اظهار کرد: تشكیل این جلسه مشترك نشان می‌دهد كه رسانه عزم جدی دارد تا بر مشكلاتش فائق آید. سازمان از ظرفیت‌های خوبی برای برنامه‌سازی برخوردار است، به عنوان مثال این ظرفیت برای سازمان وجود دارد كه تولید سریال‌ها را به مناطق مختلف ببرد.
وی با بی نظیر خواندن برنامه های پزشكی و برنامه هایی مانند «خندوانه» گفت: باید مخاطبان را علاقمند كرد كه پیام را بشنوند.
در این نشست پیمان جبلی معاون خبر صدا وسیما نیز در سخنانی با طرح این سوال كه چرا رسانه نتوانسته است از دیدگاه‌های استادان به نحوی شایسته بهره‌مند شود، گفت: بر این موضوع چند دلیل وجود داد، یكی فاصله‌ای كه بین جامعه، و نخبگان وجود دارد، و دیگر اینكه بسیاری از نخبگان در نظریه‌‌های گذشته باقی مانده‌اند و نتوانسته‌اند برای جامعه، نظریه‌ها را بر اساس شرایط واقعی آن بومی كنند.
وی تأكید كرد: در ارزیابی‌‌ها باید فاصله بین مسئول اجرایی و نخبگان و محدودیت‌ها را در نظر داشت و برمبنای آن چاره‌اندیشی كرد.
علی اصغر پورمحمدی معاون سیما نیز در سخنانی كوتاه ضمن تایید اكثر مطالب مطرح شده در جلسه، یادآورشد: ما به عنوان متولیان برنامه سازی باید از دیدگاه استادان در حوزه های جامعه شناسی و دیگر رشته ها بیشتر استفاده كنیم كه امیدواریم این نشست شروع خوبی باشد.
در پایان محمد اخگری معاون برون مرزی صداوسیما با بیان ضرورت برگزاری این نشست ها یادآورشد: ارتباط رسانه با دانشگاهیان از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا كه می توان به آسیب شناسی فعالیت ها پرداخت و از دیدگاه های فرهیختگان در مسیر تعالی گام برداشت. بنابراین برگزاری این نشست ها با استادان دانشگاه ها استمرار خواهد داشت.
