قسمتی از دستگاه سیکلوترون پزشکی ۱۰ مگاالکترون ولتی با عنوان مدار فرکانس رادیویی شتاب دهنده در دانشگاه صنعتی امیرکبیر طراحی و ساخته شد.
به گزارش خبرگزاری دانا، محمد صالح شریفی، پژوهشگر طرح با اشاره به تصویب طراحی و ساخت نخستین شتاب دهنده سیکلوترون پزشکی بومی کشور در قالب یکی از طرح‌های کلان فناوری مصوب شورای عالی عتف و با محوریت دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: در این طرح پروفسور آفریده به عنوان مجری و با همکاری دانشگاه SKKU کره جنوبی، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه تهران در حال اجراست که بخش طراحی مفهومی و طراحی مهندسی آن با موفقیت به پایان رسیده و آماده آغاز بخش ساخت شتابدهنده است.
وی افزود: اساس کار دستگاه سیکلوترون بر شتاب دادن ذرات است، به همین منظور ذره باردار در میدان مغناطیسی شتاب شعاعی و در میدان الکتریکی شتاب طولی می‌گیرد. مدار فرکانس رادیویی سطح پایین (LLRF) برای ایجاد میدان الکتریکی در سیکلوترون کاربرد دارد و طی فرآیندهای که در آن صورت می گیرد ذرات باردار به انرژی مورد نیاز برای تولید رادیو دارو می رسد.
شریفی با بیان این طرح برای اولین بار با دانش بومی در حال پیاده سازی است، تصریح کرد: نوآوری ما در بخش تنظیم با استفاده از روشی ارزان و کارا به کمک یک پردازنده معمولی منجر به چاپ یک مقاله ISI، یک مقاله علمی پژوهشی داخلی و یک مقاله کنفرانسی داخلی شد.
وی گفت: مدار فرکانس رادیویی طراحی شده بهترین و مقرون به صرفه‌ترین مدار Low Level RF برای شتاب دهنده سیکلوترون ۱۰ مگاالکترون ولتی به شمار می رود که نمونه آزمایشگاهی این مدار نیز ساخته و با موفقیت آزمایش شده است.
شریفی گفت: مدار فرکانس رادیویی طراحی شده در این طرح در فرکانس ۱ تا ۲۰۰ مگاهرتز کارایی دارد که البته فرکانس بهینه با توجه به متغیرهای طراحی شتابدهنده سیکلوترون پزشکی بومی، حدود ۷۱ مگاهرتز است.
با توجه به نیمه عمر بسیار کوتاه برخی پرتوداروهای مورد نیاز در پزشکی نیاز به تولید آنها در محل مراکز درمانی وجود دارد به همین علت از سیکلوترون که نوعی شتابدهنده ذرات است در محل بیمارستان و در مجاورت تجهیزات پزشکی هسته‌یی (PET) استفاده می شود.
علاوه بر این شتاب دهنده‌های سیکلوترون در حوزه تحقیقات، صنعت و ... نیز کاربرد دارند، ساخت بومی این سامانه می تواند موجب تولید نمونه های اقتصادی و ارزان برای مراکز مختلف کشور شود. این طرح در رساله کارشناسی مهندسی هسته ای با گرایش کاربرد پرتوها و با عنوان «طراحی و ساخت مدار فرکانس رادیویی سطح پایین سیکلوترون MeV ۱۰ » و با راهنمایی دکتر آفریده و دکتر عباسی دوانی انجام شده است.
وی افزود: اساس کار دستگاه سیکلوترون بر شتاب دادن ذرات است، به همین منظور ذره باردار در میدان مغناطیسی شتاب شعاعی و در میدان الکتریکی شتاب طولی می‌گیرد. مدار فرکانس رادیویی سطح پایین (LLRF) برای ایجاد میدان الکتریکی در سیکلوترون کاربرد دارد و طی فرآیندهای که در آن صورت می گیرد ذرات باردار به انرژی مورد نیاز برای تولید رادیو دارو می رسد.
شریفی با بیان این طرح برای اولین بار با دانش بومی در حال پیاده سازی است، تصریح کرد: نوآوری ما در بخش تنظیم با استفاده از روشی ارزان و کارا به کمک یک پردازنده معمولی منجر به چاپ یک مقاله ISI، یک مقاله علمی پژوهشی داخلی و یک مقاله کنفرانسی داخلی شد.
وی گفت: مدار فرکانس رادیویی طراحی شده بهترین و مقرون به صرفه‌ترین مدار Low Level RF برای شتاب دهنده سیکلوترون ۱۰ مگاالکترون ولتی به شمار می رود که نمونه آزمایشگاهی این مدار نیز ساخته و با موفقیت آزمایش شده است.
شریفی گفت: مدار فرکانس رادیویی طراحی شده در این طرح در فرکانس ۱ تا ۲۰۰ مگاهرتز کارایی دارد که البته فرکانس بهینه با توجه به متغیرهای طراحی شتابدهنده سیکلوترون پزشکی بومی، حدود ۷۱ مگاهرتز است.
با توجه به نیمه عمر بسیار کوتاه برخی پرتوداروهای مورد نیاز در پزشکی نیاز به تولید آنها در محل مراکز درمانی وجود دارد به همین علت از سیکلوترون که نوعی شتابدهنده ذرات است در محل بیمارستان و در مجاورت تجهیزات پزشکی هسته‌یی (PET) استفاده می شود.
علاوه بر این شتاب دهنده‌های سیکلوترون در حوزه تحقیقات، صنعت و ... نیز کاربرد دارند، ساخت بومی این سامانه می تواند موجب تولید نمونه های اقتصادی و ارزان برای مراکز مختلف کشور شود. این طرح در رساله کارشناسی مهندسی هسته ای با گرایش کاربرد پرتوها و با عنوان «طراحی و ساخت مدار فرکانس رادیویی سطح پایین سیکلوترون MeV ۱۰ » و با راهنمایی دکتر آفریده و دکتر عباسی دوانی انجام شده است.
