یكی از مهم‌ترین عواملی كه برای كودك، استقلال به همراه می‌آورد، خصوصا در سنین بالای 2 سال، تأمین جهان امن برای او، قبل از این سن است. كودك به دنیا می‌آید در حالی كه همه چیز جهان برای او جدید است و تنها چیزی كه می‌تواند به آن تكیه كند، مادر است.
به گزارش خبرگزاری دانا،آیا شما مادری هستید که اگر فرزندتان زمین بخورد، سراسیمه به سمت او می‌روید و او را بلند می‌کنید و به همراه ناراحتی او، ناراحت و پریشان می‌شوید؟ آیا شما مادری هستید كه كل روز با فرزندتان بازی می‌كنید و لحظه‌ای او را تنها نمی‌گذارید؟ آیا شما مادری هستید كه به فرزندتان هرقدر و هر وقت می‌خواهد شیر می‌دهید؟ آیا مادری هستید كه اجازه نمی‌دهید دیگران فرزند شما را در آغوش بگیرند؟ آیا هنگام جدایی فرزند از آغوشتان و واگذاری او به دیگران، همیشه احساس نگرانی می‌كنید؟ با این رویكرد تربیتی، زمینه وابستگی فرزندتان و عدم‌استقلال او را فراهم خواهید كرد.
اما اینكه چگونه و با چه تدابیری می‌توان فرزندی مستقل داشت موضوعی است كه ما در این صفحه به آن پرداخته‌ایم.
امنیت و استقلال؛ دو روی یك سكه
یكی از مهم‌ترین عواملی كه برای كودك، استقلال به همراه می‌آورد، خصوصا در سنین بالای 2 سال، تأمین جهان امن برای او، قبل از این سن است. كودك به دنیا می‌آید در حالی كه همه چیز جهان برای او جدید است و تنها چیزی كه می‌تواند به آن تكیه كند، مادر است. مادر، تمام دنیای امن كودك است و به همین دلیل نزدیكی فیزیكی و زمانی و مكانی او به بچه لازم است. اما نوزاد با تكیه بر این حضور تمام وقت، كم‌كم جهان را كشف می‌كند و بعد از مدتی جهان برایش امن می‌شود. بعد از امن شدن جهان است كه می‌تواند مستقل شود و با جدا شدن از مادر، جهان خود را شكل دهد. اما نكته مهم همین ایجاد جهان امن برای نوزاد از طرف مادر است. نوزاد همراه با مادر، جهان را می‌چشد. صدایی كه اصولا برای ما عادی است؛ مثلا صدای زنگ تلفن یا زنگ در، برای او تبدیل به یك صاعقه مهیب می‌شود اما با كنار مادر بودن، می‌فهمد بعد از آن صدا اتفاقی در حال روی دادن است. از 9 ماهگی تا یك‌ونیم سالگی اصولا كودكان دچار مسئله «ترس از غریبه» می‌شوند. علت آن است كه تا قبل از حدود 9ماه حافظه كودك در وضعیت «حافظه شناخت» قرار دارد؛ یعنی هرگاه پدر و مادر را می‌بیند آنها را به یاد می‌آورد و اگر آنها را نبیند، به یاد نمی‌آورد. در مقابل، بعد از 9ماهگی به‌تدریج «حافظه بازیافت» ایجاد می‌شود. در این نوع حافظه حتی اگر پدر و مادر جلوی كودك نباشند هم آنها را به یاد می‌آورد و اگر شخص دیگری جلوی او قرار بگیرد، با تصویر والدین مقایسه می‌كند و می‌فهمد این فرد جهان امن او نیست؛ بنابراین می‌ترسد و گریه می‌كند. اما به مرور زمان، با حضور بیشتر در میان اطرافیان و تأمین امنیت كودك، این حالت ترس از غریبه و ترس از جهان از بین می‌رود. مهم این است كه ارتباط نوزاد با دیگران خصوصا نزدیكان، بیشتر شود و بعد از دیدن غریبه‌ها امنیت او تأمین شود تا بفهمد با دیدن غریبه‌ها، هنوز پدر و مادر در كنار او حضور دارند.
همان طور كه گفتیم احساس امنیت با استقلال نسبت مستقیمی دارد. بنابراین والدینی كه برای كسب استقلال، كودك خود را تنها می‌گذارند یا امنیت او را از بین می‌برند، اتفاقا كودك آنها موفق به كسب استقلال نمی‌شود چون جهان ناامن برای كودك، وابستگی ایجاد می‌كند؛ مثلا كودكانی كه در سنین بسیار كم به مهدكودك واگذار می‌شوند و مراقب مشخص و بزرگسالی ندارند، عموما در كنار والدین، بهانه‌گیر می‌شوند و از مادر خود جدا نمی‌شوند؛ چون جهانشان ناامن است و فكر می‌كنند اگر مادر را رها كنند، باز هم او را كه منبع امنیت است، از دست می‌دهند. بنابراین یكی از مهم‌ترین كارهایی كه می‌توان برای استقلال كودك انجام داد، ایجاد جهان امن برای كودك زیر 2سال است.
1 - خشت اول را درست بگذارید
پرورش استقلال كودك، از همان روزهای اولیه تولد یعنی در دوران نوزادی می‌تواند اتفاق بیفتد. یكی از دلایل عدم وابستگی نوزاد، وابستگی زیاد و غیرطبیعی او به شیر مادر است. از آغاز تولد نیاز به مكیدن در نوزاد به‌صورت غریزی وجود دارد. یكی از راه‌های عدم وابستگی بیش از حد كودك، مدیریت و تنظیم زمان این نیاز غریزی یعنی مكیدن و شیر خوردن است. برخی نظریه پردازان تربیتی برقراری ساعت شیر برای ایجاد نظم در شیر خوردن كودك را توصیه می‌كنند. این كار به این معناست كه از اوان كودكی هر 2ساعت یك‌بار یا زمان مشخصی، به كودك شیر داده شود. از آنجا كه كودك در نوزادی فقط همین حس غریزی مكیدن را دارد، هنگام دل‌درد یا هر آزار دیگری، لبان خود را آماده برای مكیدن نشان می‌دهد؛ بنابراین هر ابراز تمایلی برای میكدن، لزوما نشانه گرسنگی نیست. در مواقع بسیاری، نوزاد هنگام دل درد نیز نیاز به مكیدن را نشان می‌دهد و در این هنگام شیر خوردن دقیقا منجر به دل درد بیشتر و گاهی استفراغ می‌شود. برقراری ساعت مشخصی برای شیردادن به نوزاد، به مادر و كودك كمك می‌كند تا هم از عوارض ناشی از زیاد شیرخوردن در امان باشند و هم با ایجاد نظم در آغاز تولد، وابستگی كودك به شیر صورت افراط گونه پیدا نكند.
2 - نوزاد را به موقع آماده كنید
یكی از مشكلات مادر برای جدایی‌هایی حتی به اندازه یكی دو ساعت از نوزاد زیر 6 ماه، تغذیه او است. گاهی لازم است بعد از زایمان، مادر به مطب دكتر یا آرایشگاه یا مكان‌های موردنیازش برود كه ممكن است رفت‌وآمد مادر بیشتر از دوساعت طول نكشد اما اگر نوزاد شما عادت به خوردن شیر با شیشه‌شیر را نداشته باشد، عملا این جدایی قابل تصور نیست. به همین دلیل توصیه می‌شود نوزادی كه شیر مادر می‌خورد به خوردن شیر با شیشه شیر هم عادت كند. بدین منظور از حدود 5هفتگی نوزاد، یك بار در روز شیر خود را بدوشید و با شیشه شیر به نوزاد شیر بدهید. تا قبل از 5 هفته، دادن شیشه شیر ممكن است منجر به این شود كه كودك دیگر سینه مادر را نگیرد و به شیشه شیر عادت كند و دیرتر از این زمان نیز ممكن است منجر به این موضوع شود كه نوزاد شیشه شیر را نگیرد. بنابراین در حدود هفته پنجم بعد از تولد شیشه شیر را با شیر مادر پر كنید و به نوزاد بدهید تا كم‌كم به آن عادت كند. اینگونه اگر مادر نیاز داشت چند ساعتی بیرون از خانه برود، تغذیه نوزاد با مشكل مواجه نمی‌شود.البته همیشه به یاد داشته باشید كه تا حدممكن تغذیه نوزاد از طریق سینه مادر انجام شود.
3 - خوابیدن در چهارچوب قانون
خوابیدن و شیر خوردن 2 موضوع بسیار مهم برای نوزادان است كه نسبت جدا نشدنی با یكدیگر دارند. بسیاری از نوزادان عادت دارند به قول معروف زیر سینه بخوابند؛ یعنی با شیر خوردن و مكیدن سینه به خواب بروند. این وضعیت منجر به این مسئله می‌شود كه خوابیدن نوزاد همیشه به حضور مادر وابسته باشد؛ پس به نوعی نوزاد فقط با حضور مادر و در آغوش او می‌خوابد. اینگونه مادر نمی‌تواند تا زیر 2سال نوزاد را حتی پیش پدر تنها بگذارد. بنابراین مهم‌ترین توصیه برای استقلال كودك این است كه تا جای ممكن روش‌ها و شیوه‌های متفاوتی را برای خوابیدن كودك امتحان كنید و كودك را به یك روش عادت ندهید؛ مثلا سعی كنید نوزاد شما با یك لالایی بخوابد یا با تكان بسیار آرام روی پا. شیوه دیگر به آرامی زدن بر پشت بچه است. ماساژ نیز از شیوه‌هایی است كه هم برای گردش خون نوزاد خوب است و هم آرامشی در او و مادر ایجاد می‌كند كه در به خواب رفتن او مؤثر است. بدترین روش شاید روی دست راه بردن و تكان دادن او باشد كه با سنگین شدن بچه، صدمات زیادی به كمر مادر وارد می‌كند؛ بنابراین به‌عنوان شیوه‌ای كه به آن عادت داشته باشد توصیه نمی‌شود. با عادت كودك به شیوه‌های مختلف خوابیدن، وابستگی مطلق او به مادر كم و خواباندن او در موقعیت‌های خاص و متفاوت راحت‌تر می‌شود.
اما اینكه چگونه و با چه تدابیری می‌توان فرزندی مستقل داشت موضوعی است كه ما در این صفحه به آن پرداخته‌ایم.
امنیت و استقلال؛ دو روی یك سكه
یكی از مهم‌ترین عواملی كه برای كودك، استقلال به همراه می‌آورد، خصوصا در سنین بالای 2 سال، تأمین جهان امن برای او، قبل از این سن است. كودك به دنیا می‌آید در حالی كه همه چیز جهان برای او جدید است و تنها چیزی كه می‌تواند به آن تكیه كند، مادر است. مادر، تمام دنیای امن كودك است و به همین دلیل نزدیكی فیزیكی و زمانی و مكانی او به بچه لازم است. اما نوزاد با تكیه بر این حضور تمام وقت، كم‌كم جهان را كشف می‌كند و بعد از مدتی جهان برایش امن می‌شود. بعد از امن شدن جهان است كه می‌تواند مستقل شود و با جدا شدن از مادر، جهان خود را شكل دهد. اما نكته مهم همین ایجاد جهان امن برای نوزاد از طرف مادر است. نوزاد همراه با مادر، جهان را می‌چشد. صدایی كه اصولا برای ما عادی است؛ مثلا صدای زنگ تلفن یا زنگ در، برای او تبدیل به یك صاعقه مهیب می‌شود اما با كنار مادر بودن، می‌فهمد بعد از آن صدا اتفاقی در حال روی دادن است. از 9 ماهگی تا یك‌ونیم سالگی اصولا كودكان دچار مسئله «ترس از غریبه» می‌شوند. علت آن است كه تا قبل از حدود 9ماه حافظه كودك در وضعیت «حافظه شناخت» قرار دارد؛ یعنی هرگاه پدر و مادر را می‌بیند آنها را به یاد می‌آورد و اگر آنها را نبیند، به یاد نمی‌آورد. در مقابل، بعد از 9ماهگی به‌تدریج «حافظه بازیافت» ایجاد می‌شود. در این نوع حافظه حتی اگر پدر و مادر جلوی كودك نباشند هم آنها را به یاد می‌آورد و اگر شخص دیگری جلوی او قرار بگیرد، با تصویر والدین مقایسه می‌كند و می‌فهمد این فرد جهان امن او نیست؛ بنابراین می‌ترسد و گریه می‌كند. اما به مرور زمان، با حضور بیشتر در میان اطرافیان و تأمین امنیت كودك، این حالت ترس از غریبه و ترس از جهان از بین می‌رود. مهم این است كه ارتباط نوزاد با دیگران خصوصا نزدیكان، بیشتر شود و بعد از دیدن غریبه‌ها امنیت او تأمین شود تا بفهمد با دیدن غریبه‌ها، هنوز پدر و مادر در كنار او حضور دارند.
همان طور كه گفتیم احساس امنیت با استقلال نسبت مستقیمی دارد. بنابراین والدینی كه برای كسب استقلال، كودك خود را تنها می‌گذارند یا امنیت او را از بین می‌برند، اتفاقا كودك آنها موفق به كسب استقلال نمی‌شود چون جهان ناامن برای كودك، وابستگی ایجاد می‌كند؛ مثلا كودكانی كه در سنین بسیار كم به مهدكودك واگذار می‌شوند و مراقب مشخص و بزرگسالی ندارند، عموما در كنار والدین، بهانه‌گیر می‌شوند و از مادر خود جدا نمی‌شوند؛ چون جهانشان ناامن است و فكر می‌كنند اگر مادر را رها كنند، باز هم او را كه منبع امنیت است، از دست می‌دهند. بنابراین یكی از مهم‌ترین كارهایی كه می‌توان برای استقلال كودك انجام داد، ایجاد جهان امن برای كودك زیر 2سال است.
1 - خشت اول را درست بگذارید
پرورش استقلال كودك، از همان روزهای اولیه تولد یعنی در دوران نوزادی می‌تواند اتفاق بیفتد. یكی از دلایل عدم وابستگی نوزاد، وابستگی زیاد و غیرطبیعی او به شیر مادر است. از آغاز تولد نیاز به مكیدن در نوزاد به‌صورت غریزی وجود دارد. یكی از راه‌های عدم وابستگی بیش از حد كودك، مدیریت و تنظیم زمان این نیاز غریزی یعنی مكیدن و شیر خوردن است. برخی نظریه پردازان تربیتی برقراری ساعت شیر برای ایجاد نظم در شیر خوردن كودك را توصیه می‌كنند. این كار به این معناست كه از اوان كودكی هر 2ساعت یك‌بار یا زمان مشخصی، به كودك شیر داده شود. از آنجا كه كودك در نوزادی فقط همین حس غریزی مكیدن را دارد، هنگام دل‌درد یا هر آزار دیگری، لبان خود را آماده برای مكیدن نشان می‌دهد؛ بنابراین هر ابراز تمایلی برای میكدن، لزوما نشانه گرسنگی نیست. در مواقع بسیاری، نوزاد هنگام دل درد نیز نیاز به مكیدن را نشان می‌دهد و در این هنگام شیر خوردن دقیقا منجر به دل درد بیشتر و گاهی استفراغ می‌شود. برقراری ساعت مشخصی برای شیردادن به نوزاد، به مادر و كودك كمك می‌كند تا هم از عوارض ناشی از زیاد شیرخوردن در امان باشند و هم با ایجاد نظم در آغاز تولد، وابستگی كودك به شیر صورت افراط گونه پیدا نكند.
2 - نوزاد را به موقع آماده كنید
یكی از مشكلات مادر برای جدایی‌هایی حتی به اندازه یكی دو ساعت از نوزاد زیر 6 ماه، تغذیه او است. گاهی لازم است بعد از زایمان، مادر به مطب دكتر یا آرایشگاه یا مكان‌های موردنیازش برود كه ممكن است رفت‌وآمد مادر بیشتر از دوساعت طول نكشد اما اگر نوزاد شما عادت به خوردن شیر با شیشه‌شیر را نداشته باشد، عملا این جدایی قابل تصور نیست. به همین دلیل توصیه می‌شود نوزادی كه شیر مادر می‌خورد به خوردن شیر با شیشه شیر هم عادت كند. بدین منظور از حدود 5هفتگی نوزاد، یك بار در روز شیر خود را بدوشید و با شیشه شیر به نوزاد شیر بدهید. تا قبل از 5 هفته، دادن شیشه شیر ممكن است منجر به این شود كه كودك دیگر سینه مادر را نگیرد و به شیشه شیر عادت كند و دیرتر از این زمان نیز ممكن است منجر به این موضوع شود كه نوزاد شیشه شیر را نگیرد. بنابراین در حدود هفته پنجم بعد از تولد شیشه شیر را با شیر مادر پر كنید و به نوزاد بدهید تا كم‌كم به آن عادت كند. اینگونه اگر مادر نیاز داشت چند ساعتی بیرون از خانه برود، تغذیه نوزاد با مشكل مواجه نمی‌شود.البته همیشه به یاد داشته باشید كه تا حدممكن تغذیه نوزاد از طریق سینه مادر انجام شود.
3 - خوابیدن در چهارچوب قانون
خوابیدن و شیر خوردن 2 موضوع بسیار مهم برای نوزادان است كه نسبت جدا نشدنی با یكدیگر دارند. بسیاری از نوزادان عادت دارند به قول معروف زیر سینه بخوابند؛ یعنی با شیر خوردن و مكیدن سینه به خواب بروند. این وضعیت منجر به این مسئله می‌شود كه خوابیدن نوزاد همیشه به حضور مادر وابسته باشد؛ پس به نوعی نوزاد فقط با حضور مادر و در آغوش او می‌خوابد. اینگونه مادر نمی‌تواند تا زیر 2سال نوزاد را حتی پیش پدر تنها بگذارد. بنابراین مهم‌ترین توصیه برای استقلال كودك این است كه تا جای ممكن روش‌ها و شیوه‌های متفاوتی را برای خوابیدن كودك امتحان كنید و كودك را به یك روش عادت ندهید؛ مثلا سعی كنید نوزاد شما با یك لالایی بخوابد یا با تكان بسیار آرام روی پا. شیوه دیگر به آرامی زدن بر پشت بچه است. ماساژ نیز از شیوه‌هایی است كه هم برای گردش خون نوزاد خوب است و هم آرامشی در او و مادر ایجاد می‌كند كه در به خواب رفتن او مؤثر است. بدترین روش شاید روی دست راه بردن و تكان دادن او باشد كه با سنگین شدن بچه، صدمات زیادی به كمر مادر وارد می‌كند؛ بنابراین به‌عنوان شیوه‌ای كه به آن عادت داشته باشد توصیه نمی‌شود. با عادت كودك به شیوه‌های مختلف خوابیدن، وابستگی مطلق او به مادر كم و خواباندن او در موقعیت‌های خاص و متفاوت راحت‌تر می‌شود.
