در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۲۲۵۹۲۵
تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۳۹۶ - ۱۲:۲۱
افزایش خشم و رفتارهای خشونت آمیز در مدرسه یکی از مشکلاتی است که دانش آموزان با آن دست به گریبانند. نخستین جرقه های احساس خشم از تعامل کودک با والدین شکل خواهد گرفت.
به گزارش خبرگزاری دانا، آمار منتشر شده از سوی مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران، در زمینه خشم و رفتارهای پرخطر دانش آموزان موجب شکل گیری موجی از نگرانی در بین خانواده ها و کارشناسان مسائل اجتماعی شده است.
برپایه گزارش «عباسعلی باقری» میزان رفتار پرخطر در دانش آموزان پسر 19.7 و خشونت در دانش اموزان دختر 19.6 درصد است.
افزایش رفتار خشونت آمیز و خشم در مدارس به بهانه ای تبدیل شد تا گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا مصاحبه ای تفصیلی با «نغمه سیاح منش» کارشناس امور تربیتی و مشاور مدارس انجام دهد.
وی در این مصاحیه با واکاوی ریشه های خشونت در بین دانش اموزان گفت:خشونت از خانواده شروع و در ادامه به نظام آموزشی و جامعه منتقل می شود.

خشونت ریشه در خانواده دارد
**ایرنا: براساس آمار اعلام شده از سوی « مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران، میزان رفتار پرخطر در دانش آموزان پسر 19.7 و خشونت در دانش اموزان دختر 19.6 درصد است. به عنوان مشاور و کارشناس امور تربیتی چه عواملی را در شکل گیری چنین رفتاری موثر می دانید؟
**سیاح منش: به صورت سلسله مراتبی اگر بخواهیم خشونت و زمینه های شکل گیری این عامل را در جامعه بررسی کنیم باید اذعان کرد که خشونت موجود در مدارس، ریشه در خانواده و نخستین سال های زندگی کودک دارد.
در واکاوی خشونت باید گفت،احساس خشم مانند دیگر احساس های فردی به موجب برخورد فرد با یک مانع در زندگی یک مانع به وجود خواهد آمد. خشونت به عنوان یکی از رفتارهای فردی و اجتماعی کودک ریشه در ناکامی محیط خانواده دار؛ به عبارتی درهر زمینه ای که کودک با مانع مواجه شود دست به اعمال خشونت آمیز خواهد زد.

**ایرنا: از خانواده به عنوان اولین ومهمترین کانون تربیتی کودک یاد می شود، چگونه است این محیط، زمینه ساز ایجاد خشم در خردسالان می شود؟
**سیاح منش: از آنجا که ذهن کودک در سنین پایین جستجوگر است و می خواهد از هر اتفاقی یک برداشت داشته باشد، نحوه برخورد والدین با پرسش های کودک و چراهای ذهنی آنان، زمینه ساز خشونت خواهد شد.
در محیط خانواده پرسش هایی در ذهن کودک شکل می گیرد که رسیدن به پاسخ و پردازش آنها برای کودک زیر شش سال بسیار مهم است.
والدین امروزی به جای تلاش برای رفع چراهای شکل گرفته در ذهن کودک، تمرکز خود را بر عوامل پنج گانه تربیتی مانند تمیزی، نظم، آموزش، تربیت و تجملات، مانع تراشی می گذارند. با این رویه موانع متعددی در برابر کودک قرار می گیرد که هر کدام به خشم ختم خواهد شد.
همچنین یکی دیگر از دلایل شکل گیری خشونت کم توجهی به کودکان در محیط خانواده است. کودک در ایران از جمله گروه های سنی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و این موجب می شود که شخصیت فرد در این دوران حساس به خوبی تکامل پیدا نکند.
چنین کودکی پس از برخورد با موانع خود ساخته خانواده، وارد بستری به نام آموزش خواهد شد که خشم و خشونت گروه های مختلف در آن وجود دارد.

** ایرنا: با وجود سطح تحصیلات بالا و امکانات رفاهی بیشتری نسبت به گذشته، چرا در تربیت کودک کاستی های فراوانی وجود دارد؟
**سیاح منش: هر چند نظام آموزش و پرورش کشور کاستی های مختلفی دارد اما تمام خشونت موجود در نظام تعلیم و تربیت در این نهاد شکل نگرفته بلکه ریشه در عوامل مختلی دارد که خانواده از مهمترین آن است. خشم کودک در مدارس از دل خانواده شکل می گیرد و به مدارس هم انتقال پیدا خواهد کرد.
صبوری و آستانه تحمل در خانواده های ایرانی بسیار پایین و میزان تاب آوری اجتماعی هر روز کمتر خواهد شد. جامعه ما در ادامه تکامل اجتماعی خود با پدیده پدر و مادرهای ناراضی مواجه است. پدر و مادرهایی که هیچ گاه نسبت به داشته های خود در زمینه های مختلف اظهار رضایت نمی کنند.
شاید در نگاه اول این ذهنیت وجود داشته باشد که این پدیده در میان قشرهای پایین جامعه وجود دارد اما با توجه به تجربه مشاوره و آموزش در مناطق مختلف شهر تهران، به این نتیجه رسیدم نارضایتی والدین از زندگی در تمام قشرهای جامعه نارضایتی از زندگی وجود دارد و در قشرهای بالا بیشتر است.
نارضایتی والدین و مانع تراشی آنان در مسیر رشد و تکامل کودک در دوره های مختلف زمینه را برای شکل گیری احساس ناامنی ذهنی هموار تر خواهد کرد.

**ایرنا: اما بیشتر کارشناسان باور دارند احساس ناامنی در محیط های بزرگ اجتماعی شکل می گیرد و فرد تحت تاثیر جامعه و گروه همسالان دچار حس ناامنی خواهد شد.
**سیاح منش: شاید در کشورهای غربی یک کودک امنیت خود را از جامعه بگیرد اما در ایران این امنیت در خانواده تامین خواهد شد.
در شرایطی که والدین از تمامی جنبه های زندگی زیستی و اجتماعی خود ناراضی باشند، این احساس نیز به کودک منتقل و حس ناامنی در بن مایه ذهنی فرد شکل خواهد گرفت.
در کنار حس نارضایتی از زندگی، یکی دیگر از عوامل شکل گیری ناامنی ذهنی، عوامل پنج گانه تربیتی است که بسترهای انتقال خشم به دانش آموزان را هموار تر می کند. فراموشی بازی از دیگر دلایل شکل گیری خشم است.

**ایرنا: نقش خانواده در ایجاد احساس خشم به کودک در زمینه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آمارهای اعلام شده، مقاطع مختلف تحصیلی چه نقشی در گسترش خشونت دارند؟
**سیاح منش: خشونت نه در یک دوره خاص بلکه معضلی است که در تمامی مقاطع تحصیلی دانش آموزان وجود دارد.
برای تبیین خشونت باید تمام مقاطع تحصیلی در نظر گرفته شود. مهمترین مقطع تحصیلی که می تواند نقش مهمی در تربیت کودک داشته باشد پیش دبستانی و مهد کودک است.
مهد کودک که از آن به عنوان دروازه ورود به دوره دوم پیش دبستانی و مدرسه یاد می شود در این زمینه اهمیت خاصی دارد. در این دوره کودک از محیط خانواده جدا و وارد محیط اموزشی می شود.
باید بگویم خشونت حتی در پایین ترین دوره آموزشی یعنی دوره پیش دبستانی که از آن به عنوان دروازه ورود به مدارس یاد شده، مشاهده شده است. خشونت در این دوره تک جنسیتی نیست بلکه در هر دو جنس وجود دارد. البته خشونت موجود در این دوره بیشتر ریشه در خشونت خانواده دارد .
همچنین در برخی مدارس کشور کرامت دانش آموز حفظ نمی شود با کمترین حرکتی که دانش آموز انجام می دهد تنبیه در قالب خشونت های کلامی و فیزیکی برای وی در نظر گرفته خواهد شد.


**ایرنا: نادیده گرفته شدن کرامت دانش اموزان حکایت از فراموشی بعد پرورشی در مدارس دارد آیا این پیش فرض می تواند صحیح باشد؟
**سیاح منش: کودک پس از برخورد با موانع ساختگی خانواده وارد بستری به نام اموزش و پرورش می شود که در آن نیز خشم به وضوح دیده می شود. سیستم بی روح مدرسه و آموزش احساس خشم در کودک را تحریک می کند.
در مدرسه که راهبرد آموزشی بر نتیجه گرایی استوار است فرد تنها در پی یادگیری و حفظیات است و کمتر بعد پرورشی کودک مورد توجه قرار می گیرد.
سیستم تعلیم و تربیت ما خالی از مهارت آموزی است و صرفا به کتاب و کتابخوانی ختم می شود مسئله ای که رییس جمهوری در آغاز سال تحصیلی نسبت به آن اعتراض کرد. با این شرایط اگر دوباره به نظریه «مانع و ایجاد خشم» برگردیم باید گفت که آموزش محوری و تشویق دانش آموز با شرایطی کردن آنان یکی از دلایل ایجاد خشم است.

**ایرنا: چه تدابیری در محیط خانواده و مدارس باید اندیشده شود تا یک نسل سالم با امنیت ذهنی برای آینده جامعه تربیت کنیم ؟
**سیاح منش: برای پیشرفت و تعالی یک جامعه باید شیوه نگاه به کودک و برنامه و راهبردهای موجود را تغییر دهیم.
در کشورهایی که به دنبال توسعه همه جانبه هستند برنامه ریزی برای کودکان بیشتر از دیگر گروه های سنی انجام می شود زیرا آنها به این باور رسیده اند که آینده هر کشوری در گرو تربیت درست و هدفمند کودکان است.
یکی از کارهایی که باید برای تربیت درست کودک و دوری وی از ناامنی ذهنی در نظر گرفته شود اتاق بازی کودک در مدارس است. در این شیوه از تربیت کودک می تواند فارغ از باید و نبایدهای ساختگی والدین و مربیان بازی های هیجانی انجام دهد.

**ایرنا: آیا می توان از زنگ ورزش در مدارس به عنوان زنگ بازی یاد کرد؟
**سیاح منش: شاید در نگاه اول برخی زنگ بازی را با زنگ ورزش در مدارس اشتباه بگیرد اما باید گفت زنگ بازی کاملا متفاوت از زنگ ورزش است و این زنگ می تواند استعداد در زمینه های مختلف چون نقاشی، نجاری و رنگ بازی را مورد توجه قرار دهد.
در زنگ بازی، کودک باید با رعایت چهارچوب های قانونی و تعیین شده در اختیار خود باشد زیرا سبک زندگی جدید محدودیت های فراوانی برای کودک ایجاد کرده است.
خردسال در آپارتمان هایی با متراژ کم توانایی بازی کردن و تخلیه هیجان ندارد در این مکان ها از یک سو والدین به او اجازه نخواهند داد و در سوی دیگر بازی و سر و صدای کودک موجب مزاحمت برای همسایگان خواهد شد. در این شرایط است که کودک بازی خانگی را از دست خواهد داد یا برای انجام بازی و ایجاد هیجان با محدودیت مواجه می شود.
این فرد در مدرسه نیز به خاطر قوانین خشک آموزشی تبدیل به فردی خواهد شد که باید فقط آموزش کتاب را یاد بگیرد. این شیوه های خشک تربیتی در مدرسه و خانه خود موجب خشم خواهد شد.

**ایرنا: در شرایط کنونی بازی رایانه و حضور در شبکه اجتماعی موجب سرگرمی کودکان شده است آیا می شود از این ابزار به عنوان جانشینی برای بازی استفاده کرد؟
** سیاح منش: پاسخ به این سوال بدون تردید نه است زیرا بازی های طراحی شده متفاوت با فرهنگ ایرانی و روحیه کودکان است. برخی از بازی ها به کودکان ما آموزش کشتن یا دزدی خواهد داد و این موجب می شود ذهن کودک نسبت به قتل و جنایت در آینده واکنش منفی نشان ندهد.
در بازی های رایانه ای برای کودکان باید جامعه شناسان، مردم شناسان و روانشنان گرد هم آمده و نسبت به طراحی یک بازی متناسب با ذهن کودک و فرهنگ ملی طراحی کنند.

** ایرنا: چه راهکارهای دیگری وجود دارد که می توان به وسیله آن ذهنیتی مثبت در کودک ایجاد کرد؟
**سیاح منش: روحیه کودکان بسیار لطیف تر از آن است که با خشونت در جامعه و نظام اموزشی تکامل پیدا کند. در این زمینه یکی از راهکارهایی که باید مورد توجه قرار گیرد توجه به ادبیات و هنر است.
مانوس کردن کودک با شعر و ادبیات می تواند تاثیر فراوانی بر روحیه وی داشته باشد. دیگر کاری که می توان برای تربیت کودک در نظر گرفت هنر درمانی است. باید استعدادهای کودک در زمینه های مختلف هنری شکوفا شود. برای تحقق این کار لازم است که مدارس ما کارگاه مختلف داشته باشند تا کودک در آنجا بتواند فعالیت هنری داشته باشند.

**ایرنا: رفتار مربی چه تاثیری بر روی زندگی اجتماعی کودکان دارد؟
**سیاح منش: تاثیر پذیری رفتار مربیان و معلمان دوران مدرسه نقش مهمی در رفتارهای آینده کودکان دارد.
برای تاثیر پذیری مثبت این نقش لازم است نخست نیازهای معلم در نظر گرفته شود. شاید شعار معلمی شغل انبیاست به عنوان یک شعار زیبا و ارزشی برای مربیان ما انتخاب شده اما نمی توانیم با تکیه بر این شعار معلمان را وادار کنیم چون در مسیر انبیاء قرار دارند باید از تعلقات مادی چشم پوشی کنند.
اگر معلم در زمینه های مختلف تامین شود به یقین میزان اشتیاق وی برای تدریس و علم اموزی به دانش آموزان بیشتر خواهد شد و این امر می تواند در نحوه رفتار اجتماعی وی با شاگردان نیز تاثیر پذیر باشد.

ارسال نظر