وی ادامه داد: سن آسیب ها متاسفانه به دوره راهنمایی رسیده است و حتی در برخی مواقع می شنویم که سن دبستان هم درگیر این موضوع شده است. خصوصا با وجود ماده مخدر جدید به نام «گُل» که خود بچه ها هم نسبت به عواقب استفاده از آن اطلاعات ندارند. در واقع بسیاری از خانواده ها و نوجوانان گمان می کنند معتاد یعنی کسی که تریاک بکشد و خانواده ها حتی فکر می کنند همه مواد مخدر مانند تریاک بویی دارد و اطلاعی از مواد مخدر جدید ندارند یا حتی بسیاری از خانواده ها خود درگیر مساله اعتیاد هستند که موضوع را بغرنج تر می کند.
این مدرس آسیب های اجتماعی در ادامه کمبود امکانات برای تفریحات سالم و امکان تخلیه انرژی در میان نوجوان را عامل دیگر افزایش آسیب های دوره نوجوانی دانست و اظهار کرد: ورزشگاه های در سطح شهر هستند ولی مسیری که نوجوان باید طی کند تا به آن مکان ها برسد خود پر از نشانه ها و نمادهای آسیب است. به نظرم سن اعتیاد در کشور ما آنقدری پایین آمده که یک هشدار برای مسئولان و خانواده ها باشد. متاسفانه ما در جلساتی که برای والدین می گذاریم تا حوزه های آسییب نوجوانان را تشریح کنیم بالغ بر ۷۰ درصد آنها حتی از ماده مخدری مانند «گُل» خبر ندارند.
سالک نیا اعتیاد را بزرگترین آسیبی که باید در مدارس جدی گرفته شود برشمرد و گفت: باقی آسییب ها به پیچیدگی و گستردگی اعتیاد نیستند. در واقع در جامعه دانش آموزی باقی آسیب ها آمار بالایی ندارد. مسائلی مانند فرار از خانه یا خودکشی گرچه وجود دارد اما نادر است و باید در برخی استان ها که آمار بالایی دارد یا به خاطر شرایط آب و هوایی برخی مسائل تشدید می شود، کار پیشگیرانه خاص انجام داد.
وی گفت: ما در آموزش و پرورش دبیرهایی که باید در این زمینه آموزش بدهند تربیت نکرده ایم و بار روی دوش مشاورها باید باشد اما عملا اینچنین نیست.
این کارشناس آسیب های اجتماعی اضافه کرد: مشاورها ۶ ساعت وقت دارند برود سر کلاس ها تا درس تفکر را تدریس کنند. در این درس آموزش مهارت های تفکر و تصمیم گیری آموزش داده می شود و به مهارت ها کم پرداخته می شود. مشاور وقت نمی کند همین سر فصل ها را هم تدریس کند و در عین حال نمی تواند هم جوابگوی خیل مشاوره های دانش آموزی و والدین بشود و هم به تدریس و... برسد.
وی گفت: در واقع تعداد مشاوران کم است و شاید اشکال در بودجه باشد یا ضعف در تصمیم گیری ها که جایگاه مشاور در مدارس تثبیت نمی شود و اگر این جایگاه در اولین فرصت به درستی در آموزش و پرورش تثبیت نشود اتفاق ناگواری رخ می دهد.
سالک نیا با بیان اینکه مشاورها در هر منطقه یک کمیته تشکیل داده اند که زیر نظر مربیان بهداشت و آسیب ها راه اندازی شده است گفت: باید ساعاتی گذاشته بشود تا مشاورها مجدد آموزش ببینند و بودجه در اختیار مدارس گذاشته شود تا مشاوران جلساتی در این زمینه برگزار کنند. الان نهایتا یک جلسه با اولیا گذاشته می شود و در برخی مدارس حتی مشاور را دعوت هم نمی کنند. مدارس کمی از این کارگاه ها استقبال می کنند و آن هم مدارسی که دغدغه دارند.
وی در توضیح اینکه در مدارس درسی به اسم آسیب های اجتماعی تدریس نمی شود و جای آن خالی است، بیان کرد: ما درسی به اسم آسیب های اجتماعی که متخصصان آن را آموزش بدهند نداریم. آموزش و پرورش مناطق تعدادی از مشاوران را مجدد آموزش داده است تا در مدارس به درخواست خود مدارس کارگاه های آسیب را برای والدین و دانش آموزان برپا کند. قطعا جای خالی چنین درسی به صورت رسمی در میان کتب آموزشی خالی است. حتی درس مهارت های زندگی هم در مدارس اختیاری است. ضمن اینکه باید برای اولیا بسته های تشویقی مثل تخفیف در شهریه در نظر گرفته شود تا در این جلسات حضور پویایی داشته باشند.
این کارشناس مشاوره با انتقاد از اینکه در فرهنگ ما همیشه گمان می شود اتفاق بد برای همسایه رخ می دهد و خطر در کمین عزیزانمان نیست نیز گفت: ما باید سپرهای دفاعی را از سن دبستان برای دانش اموزان ایجاد کنیم و این میسر نمی شود مگر با همکاری خانواده ها اما متاسفانه حتی در سن دبستان که موضوع کنکور و... مطرح نیست هم نمره ریاضی برای والدین از مهارت های زندگی و تربیت فرزندانشان مهم تر است و حاضر هستند برای معلم خصوصی ریاضی هزینه کنند اما برای مشاوره هزینه ای نکنند. از سوی دیگر یک فرهنگ غلطی در میان خانواده ها وجود دارد که انگار اگر حرفی از آسیب ها نزنند یعنی آن اتفاق در خانه اشان رخ نمی دهد در حالیکه آسیب ها پشت در خانه ها، در تاکسی، مترو، پارک محله و... وجود دارد.
سالک نیا اضافه کرد: ما باید خیلی زودتر از آنکه نوجوان در معرض انحرافات و آسیب ها باشد او را با مثلا چیزی به اسم فشار همسالان آشنا کنیم. اینکه مهارت نه گفتن داشته باشد حتی اگر همسالان او را مسخره کردند. اعتماد به نفس نوجوانان را باید بالا ببریم و اینها پایه های خودآگاهی است که باید برای آموزشش به دانش اموزان سرمایه گذاری جدی بکنیم.
در پاسخ به این پرسش که قرار است تلویزیون تعاملی در فاز اول برنامه هایی در حوزه آسیب های اجتماعی برای والدین تهیه کند، این برنامه ها را چقدر مفید می دانید، تصریح کرد: باید ببینیم مطالبی که ارائه می شود چه میزان جذابیت دارد و چه کسی قرار است آنها را آموزش بدهد. اگر مطالب جذاب نباشد سراغش نمی روند. اگر به صورت رسمی و خشک مطالب ارائه شود سراغش نمی روند. اگر قرار باشد میزگرد گذاشته شود و من کارشناس با مردم از طریق رسانه حرف بزنم جذاب نیست. مثل برنامه های شبکه ۴ سیما که یا دیده و شنیده نمی شود یا مخاطب خاص دارد. باید از امکانات و برنامه هایی استفاده شود که جذابیت داشته باشد. پیام را به وسیله میان پرده ها و زبان هنر به گوش مردم باید رساند.
