آموزش مهارت های اجتماعی به فرزندان

کودکانی که از مهارت های اجتماعی خوبی برخوردارند، تعامل بهتری با گروه همسالانشان دارند. محققان طی مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که بهره وری کودکان از مهارت های اجتماعی احتمالا استرس را در کودکانی که به مهدکودک می روند، کاهش می دهد.

دوری از خانواده، یکی از عوامل ایجاد استرس برای کودکان است. و طبیعتا کودکی که دچار استرس باشد، نمی تواند تعامل خوبی با دیگران داشته باشد. محققان دریافتند این کودکان پس از یادگیری مهارت های اجتماعی و ایجاد ارتباط با دیگران، استرسشان نیز کمتر شد‌ . ناگفته پیداست که کودکانی که راحت تر با دیگران ارتباط برقرار می کنند، در دوست یابی هم موفق تر هستند.
براساس یک مطالعه که در سال 2015 در دانشنامه بین المللی علوم اجتماعی و رفتاری منتشر شده است ، دوستی های کودکانه برای سلامت روان کودک کمک بزرگی محسوب می شود‌ .
یکی دیگر از مزایای مهارت های اجتماعی برای کودکان، رقم خوردن آینده ای روشن تر برای آنهاست.

در این مطلب قصد داریم به چند نمونه از مهارت های اجتماعی و نحوه یادگیری آنها اشاره کنیم:


۱- تقسیم با دیگران

کودکی که تمایل دارد میان وعده و یا اسباب بازی اش را با دیگران تقسیم کند، می تواند اولین قدم برای ایجاد ارتباط با دیگران باشد. محققان طی مطالعه ای دریافتند که علاقه به اشتراک گذاری و سهیم شدن اسباب بازی در کودکان زیر دو سال وجود دارد، اما فقط زمانی که اسباب بازی و یا خوراکی اضافه داشته باشند. اما کودکان سه تا شش ساله، برای به اشتراک گذاری دارایی هایشان خودخواهانه تر عمل می کنند. برای روشن تر شدن موضوع به این مثال توجه کنید: کودکی که فقط یک بیسکوییت دارد، احتمالا علاقه ای به تقسیم آن با دیگری ندارد، چرا که خودش لذت کمتری خواهد برد.

به طور کلی،کودکانی که احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند، راحت تر از سایر کودکان وسایلشان را به اشتراک می گذارند. و جالب اینجاست که همین به اشتراک گذاری و سهیم شدن وسایلشان با دیگران، به تقویت احساس خوبشان نسبت به خود، کمک می کند.

تمرین

ممکن است شما هم مانند بسیاری از مادران دیگر، تمایلی به اجبار فرزندتان به آنچه دوست نمی دارد، نداشته باشید. اما می توانید این خصلت را در او ایجاد کنید که اسباب بازی یا خوراکی اش را با دیگری شریک شود. فرزندتان را بخاطر این خصلت تشویق کنید و احساس خوبی که توسط این کار در دیگران ایجاد میشود را برایش توضیح دهید.

2- همکاری

همکاری به معنای تلاش جمعی برای رسیدن به یک هدف مشخص است. کودکانی که روحیه همکاری در آنها وجود دارد معمولا در انجام کارها، همکاری، مشارکت و همدلی می کنند. موفق شدن در جامعه بدون وجود این خصلت تقریبا غیرممکن است. پایه های ابتدایی همکاری، در کودکی و طی برخورد با همکلاسی در محیط کلاس و درس و بازی اتفاق می افتد. در سنین بالاتر هم همکاری در محیط کار، جز مولفه های اصلی موفق شدن در محیط کار می باشد. همچنین نقش اساسی همکاری و همدلی در زندگی مشترک را نباید نادیده گرفت.
روحیه همکاری در کودکان تقریبا از سن سه سال و نیمگی شروع می‌شود، به این معنا که می توانند با همسالان خود برای رسیدن به یک هدف مشخص تلاش کنند.
همکاری برای کودکان ممکن است به این مفهوم باشد که با مشارکت هم، با لگو یک برج بسازند. بعضی از کودکان ممکن است در این مشارکت مدیریت را به دست بگیرند،درحالی که بعضی دیگر ترجیح می دهند از دستور یک فرد پیروی کنند. در هرصورت،ایجاد موقعیت همکاری برای کودکان، فرصتی عالی است تا درباره خودشان اطلاعات بیشتری کسب کنند.

تمرین

سعی کنید زمانی که تمام افراد خانواده حضور دارند، درباره اهمیت کار تیمی صحبت کنید. یکی از شیوه هایی که می توانید به اهمیت کار تیمی اشاره کنید، مشارکت گرفتن از افراد خانواده برای تهیه وعده های غذایی است.


۳- گوش دادن


گوش دادن به معنای سکوت کردن مطلق بلکه به معنای جذب چیزی است که فرد مخاطب بیان می کند‌ . گوش دادن یکی از پایه های اساسی ارتباطات سالم است.
گذشته از این، بخش اعظم یادگیری کودک در محیط مدرسه، به توانایی گوش دادن کودک به گفته های معلم برمی گردد. جذب مطالب،یادداشت برداری،و تفکر در ادامه تحصیلات آکادمیک برای فرزندتان مهم تر می شود‌ .
بسیار مهم و حائز اهمیت است که فرزندتان چگونگی گوش دادن به رئیس،شریک زندگی و دوستانش را یاد بگیرد . هرچند احتمالا یادگیری مهارت برقراری ارتباط صحیح، در عصر رسانه های دیجیتال قدری دشوارتر است.

تمرین

زمانی که برای فرزندتان کتاب می خوانید، هرازگاهی از او بخواهید آنچه را خوانده اید برایتان تعریف کند. اگر هنگام تعریف کردن، جایی از داستان را فراموش کرد، در یادآوری اش به او کمک کنید.


۴- رعایت قوانین

کودکانی که معمولا از قانون خاصی پیروی نمی کنند، مجبورند امتحانات سختی را پس دهند. از انجام ندادن تکالیفشان گرفته تا بدرفتاری کردن. بسیار حائز اهمیت است که شما یک سری دستور العمل ها را به فرزندتان بدهید و از او بخواهید آنها را انجام دهد. مثلا از او بخواهید اتاقش را مرتب کند، یا اینکه چگونه مهارت های فوتبالش را تقویت کند،مهم است که کودکان استراتژی هایی داشته باشند و طبق آن عمل کنند.
اما توجه داشته باشید حتما مطابق سن کودک از او انتظار داشته باشید.
مثلا به بچه های کوچکتر بجای آنکه بگویید:"جوراب هایت را بردار، کتاب هایت را جمع کن، دستانت را بشور." صبر کنید و یکی یکی دستور بدهید تا توان انجامشان را داشته باشد.
یک اشتباه متداول که اینجا اتفاق می افتد این است که، به هیچ عنوان سعی نکنید درخواستتان را به عنوان سوال بپرسید. "آیا امکانش هست اتاقت را مرتب کنی؟" کاملا مشخص است که پاسخ کودک منفی خواهد بود. زمانی که درخواست هایتان را به کودک تفهیم کردید، از او بخواهید آنچه را از او خواستید برایتان بازگو کند.
اگر بچه های خردسال گیج شوند، با بی میلی کارها را انجام دهند، یا فراموش کنند چه کاری از آنها خواسته اید، کاملا طبیعی است.


تمرین

وقتی کودک خواسته هایتان را انجام می دهد، سعی کنید از او تشکر کنید. اگر فرزندتان برای انجام خواسته هایتان تلاش می کند، سعی کنید از درخواست های ساده تر شروع کنید. مثلا از او بخواهید کتاب را به شما بدهد و به محض انجام آن، از او تشکر کنید و تشویقش کنید.

۵- احترام به حریم خصوصی

آموزش احترام به حریم شخصی دیگران بسیار مهم است‌ .در خانه قوانینی برای حفظ حریم شخصی ایجاد کنید و کودک را به انجام آن ملزم کنید، مثلا قبل از ورود به اتاق در بزند. ز
برای انجام ندادن این قوانین، جریمه هایی را درنظر بگیرید.


تمرین

به فرزندتان یاد بدهید هنگام صحبت با دیگران فاصله اش را با آنها رعایت کند. زمانی که در صف ایستاده، حفظ فاصله با نفرات قبلی و بعدی بسیار مهم است. قبل از ورود به حریم شخصی دیگران در بزند.


۷- رعایت ادب

استفاده از کلمات مؤدبانه مانند :" لطفا و متشکرم" و کلماتی مانند اینها می تواند به ادب کودک کمک کند. قطعا همه اطرافیان از کودک مودب لذت می برند و متقابلا به او احترام می گذارند.

تمرین

با رفتار خود الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. اگر شما از کلمات مؤدبانه استفاده کنید، کودک هم یاد می گیرد از این کلمات استفاده کند.

کلام آخر:

مهارت های اجتناعی ذاتی نیستند. مجموعه ای از مهارت ها هستند که تا زمانی که کودک بزرگ می شود، مدام باید به آنها تذکر و آموزش داده شود‌ . به دنبال موقعیت هایی باشید که بتوانید به او، این مهارت ها را آموزش دهید.
بعضی از مهارت ها کاملا پیچیده هستند، مثلا درک این نکته که زمانی که با نظر طرف مقابل مخالف هستی، سریع واکنش نشان نده.
ابتدا از ابتدایی ترین مهارت های اجتماعی شروع کنید و به مرور، مهارت های اجتماعی مهمتر را به فرزندتان آموزش دهید.
اگر به نظر می رسد فرزندتان زیر بار یادگیری مهارت های اجتماعی نمی رود، پیشنهاد می شود با یک مشاور صحبت کنید.
کودکانی مانند کودکان بیش فعال یا اوتیسم، ممکن است از نظر اجتماعی عقب تر از دیگران باشند.
قطعا مشاور می تواند فرزند شما را ارزیابی کند و تشخیص دهد که آیا ممکن است درمانی به کسب مهارت های اجتماعی فرزندتان کمک کند یا خیر؟

پریسا تاج ، گروه ترجمه خبرگزاری دانا