بلوغ عاطفی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد توانایی کنترل عواطف و احساساتش را داشته باشد و به درک صحیحی از خود و روابط اجتماعی‌اش رسیده باشد و شیوه صحیح محبت کردن، ابراز احساسات و واکنش نشان دادن به رفتارهای گوناگون اطرافیان را یاد گرفته باشد.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سبک زندگی؛ بلوغ عاطفی یکی از مراحل رشد هر فرد در زندگی است و یک قدم اساسی برای یک زندگی شاد و موفق محسوب می‌شود. افراد دارای بلوغ عاطفی مسئولیت زندگی خود در رابطه با مسائل فردی و اجتماعی را به‌خوبی می‌پذیرند، در مقابل مشکلات واکنشهای هیجانی و احساسی نشان نمی‌دهند، به‌خوبی از احساسات و عواطف خود و دلایل آن آگاهی دارند و تمام تلاش خود را در جهت حل مشکلشان انجام می‌دهند، همچنین آن‌ها دیگران را به خاطر مشکلاتشان سرزنش نمی‌کنند.
یک روانشناس به ارائه توضیحاتی درباره بلوغ عاطفی به عنوان یکی از مولفه‌های بهداشت روان پرداخت و گفت: هنگامی میتوان گفت فردی به بلوغ عاطفی رسیده است که توانایی مدیریت عواطف و احساساتش را داشته باشد، به درک درستی از خود و روابط بین فردی رسیده باشد و نحوه درست ابراز هیجان و واکنش مناسب به رفتار اطرافیان را بداند.
دکتر نیما گنجی، با بیان اینکه بلوغ عاطفی یکی از مراحل رشدی محسوب می‌شود و در راستای بلوغ جسمی و جنسی، شناختی، اجتماعی و اقتصادی، یک عنصر حیاتی برای داشتن زندگی رضایت بخش به شمار می رود، اظهار کرد: بلوغ عاطفی یک عامل اثرگذار و تعیین کننده در موفقیت زندگی مشترک و روابط بین فردی است که به شخص کمک می‌کند تا در موقعیت‌های بحرانی زندگی ، تصمیمات منطقی بگیرد و اجازه ندهد که احساسات بیش از حد تصمیماتش را تحت تأثیر قرار دهد.
این روانشناس اظهار کرد: افرادی که به بلوغ عاطفی می‌رسند، در قبال زندگی خود کاملا مسئولیت پذیرند، در مواجه با مشکلات زندگی واکنشهای صرفا هیجانی و یا احساسی نشان نمی‌دهند، به درستی از احساسات و عواطف و هیجانات خود و علل زیربنایی آن آگاهی دارند و تلاش خود را به منظور رفع مشکلشان انجام می‌دهند، همچنین دیگران را به خاطر مسائل خودشان مورد شماتت قرار نمی‌دهند و مسئولیت اشتباهاتشان را می‌پذیرند.
افراد در چه سنی به بلوغ عاطفی می‌رسند؟
وی افزود: بلوغ عاطفی در افراد مختلف با توجه به سبک زندگی، آموخته ها، شرایط محیطی و ... در سنین مختلفی فرا می‌رسد و نمی‌توان بلوغ عاطفی را مشروط به سن خاصی کرد، همچنین نمی‌توان با قاطعیت گفت که تمامی افراد در کهنسالی به بلوغ عاطفی می‌رسند و امکان بلوغ عاطفی در جوانی را منکر شد.
افراد دارای بلوغ عاطفی چه ویژگی‌هایی دارند؟
به گفته‌ی گنجی، یکی از خصوصیات افراد با بلوغ عاطفی تحمل تنش است، به گونه‌ای که موضوعات کوچک، چندان باعث ناراحتی آنان نمی‌شود، سایرین به سادگی قادر به عصبانی کردن آنان نیستند و مدیریت خشم خوبی دارند.
وی مهربانی و محبت بدون چشم داشت را از ویژگی کلیدی افراد دارای بلوغ عاطفی دانست و افزود: کینه توزی و نفرت پراکنی در شاکله شخصیت این افراد جایگاهی ندارد و آموختن از تجربیات و اشتباهات زندگی، پذیرش واقعیات زندگی و سازگاری با آن، انتقادپذیری و تلاش به منظور هرچه بامعنا کردن زندگی از مشخصه مشترک این افراد است.
استقلال عاطفی چیست؟
این روانشناس معتقد است که در نقطه مقابل وابستگی عاطفی، استقلال عاطفی قرار دارد که در حقیقت یکی از ابعاد بلوغ عاطفی است. اگر فردی قادر باشد خودش را از دیگران مجزا کند و افکار، ایده ها، احساسات، هیجانات و خواسته های مستقل داشته باشد، استقلال عاطفی دارد. استقلال عاطفی یکی از شروط لازم و نه کافی بلوغ عاطفی است، در نتیجه وجود وابستگی عاطفی در یک شخص به نوعی بیانگر عدم بلوغ عاطفی در اوست.
وی درباره اهمیت استقلال عاطفی در ازدواج گفت: پیش شرط ازدواج موفق داشتن استقلال عاطفی است و استقلال عاطفی نیز شرط لازم بلوغ عاطفی؛ بنابراین انتظار ازدواج موفق با شخصی که بلوغ عاطفی ندارد چندان واقع بینانه نخواهد بود. یکی از نشانه های بلوغ عاطفی این است که فرد بتواند در کنار یک انسان دیگر با در نظر گرفتن نیازهایش زندگی کند و برای برطرف کردن نیازهای همسرش احساس مسئولیت کند، یعنی زندگی دو نفره را آموخته و در زندگی کودکانه خود دست و پا نزند و بالغانه بفهمد که حتی اگر نیاز همسر برای او خوشایند نیست باید برای برآورده کردن نیاز او تلاش کند.
اهمیت بلوع عاطفی در زیست اجتماعی افراد
این روانشناس ادامه داد: بلوغ عاطفی به طور ساده یعنی این که فرد بتواند احساسات خود را کنترل کند. زمانی می توان گفت که فردی از نظر احساسی بالغ است که درشرایط مختلف زندگی زیر فشار ناملایمات خرد نشود و یاد بگیرد که با مشکلات عاقلانه برخورد کند و در رفع آن ها بکوشد. درباره مسائل و مشکلات مشورت و بحث کند و انتقادات منصفانه را بپذیرد. بدون این که افسرده و عصبی شود با مسائل ناراحت کننده و تلخ روبرو شود، بی آن که از آن ها فرار کند و از دلواپسی ها و ترس های کودکانه بر حذر باشد.
به گفته گنجی، مسئله بلوغ عاطفی مسئله ای مهم است که اگر افراد به آن توجه نکنند ممکن است در زندگی خانوادگی و اجتماعی با مشکل روبرو شوند، مسلما کسی که از نظر عاطفی به سطحی از رشد و بلوغ نرسیده است نمی تواند زندگی مسالمت آمیزی را با افراد خانواده و در جامعه داشته باشد، زیرا که هنوز تسلطی بر عواطف و احساسات خود ندارد و این که نمی داند چگونه آن ها را کنترل کند. شخصی که دارای بلوغ عاطفی است، در مورد مشکلات زندگی نظر واقع بینانه ای دارد، دارای فلسفه زندگی معینی است که بر اساس آن می تواند از بحران های دائمی زندگی جلوگیری کند و می داند چگونه با دیگران سازش کند.
چگونه به بلوغ عاطفی برسیم؟
وی در انتها با بیان اینکه بلوغ عاطفی امری اکتسابی و تحت تاثیر مولفه‌هایی همچون میزان غنی بودن آموزش، محیط زندگی و تحصیلی، روابط اجتماعی، سلامت روان جامعه و... است، به ارائه راهکارهایی برای دست یابی به بلوغ عاطفی پرداخت و اظهار کرد: آموزش های روانشناختی نظیر آموزش کنترل رفتارهای تکانشی، کنترل خشم و عصبانیت، همدلی، تشخیص وبه رسمیت شناختن تشابهات و تفاوت ها میان مردم واداره هیجانات خود، برقراری ارتباط، ارزیابی خطرها، عزت نفس مثبت، حل مساله، تصمیم گیری، ایجاد هدف، مهارتهای ارتباطی برخی از راه های دستیابی سریعتر به بلوغ عاطفی است.
