این ادعای گزافی نیست، اگر گفته شود شهید آیت الله دکتر بهشتی در فهم اهمیت، جایگاه و نقش تشکیلات در حرکت به سمت جامعه ای که آرمان های مردم در آن تبلور پیدا می کند، گوی سبقت را از دیگران ربوده است.
شهید بهشتی طی سالهای 1344-1349 در شکل گیری و ارتقای کمی و کیفی « اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا» تاثیرات شگرفی داشته است. این تشکل به رساترین صدای نهضت اسلامی ایران در خارج از کشور تبدیل شد. نوع رابطه دکتر بهشتی با این تشکل، نقطه نظرهای او در زمینه تشکیلات و سازماندهی، ایده های مطرح شده در جهت پویایی و استقلال سازمان نامبرده و ده ها نکته دیگر، شخصیت بی بدیل ایشان را در زمینه نظریات تشکیلاتی نشان می دهد.
شهید بهشتی ماه ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 بنابر تجربه چندین و چند ساله ای که در زمینه فعالیت های اجتماعی - سیاسی داشت؛ ضرورت کار تشکیلاتی و ایجاد تشکلی اسلامی را احساس کرد و سرانجام بعد از موافقت امام خمینی در 29 بهمن 1359 به همراه تعدادی دیگر از همفکران خود تشکلی به نام حزب جمهوری اسلامی تاسیس کرد.
تجربیات دیگر ایشان در زمینه فعالیت های اجتماعی - تشکیلاتی که از اوان نوجوانی در منش و روش او جلوه داشته است و ارزیابی های نقادانه ایشان از فعالیت های دسته جمعی و تشکیلاتی، از شهید بهشتی شخصیتی ساخت که بعدها او را به عنوان مدیری مدبر، دوراندیش، نهادساز، برنامه ریز و پایبند به اصول کار جمعی معروف و مشهور کرد. به طوری که امام خمینی درباره ایشان می فرمایند:« ایشان را من بیست سال یا بیشتر می شناختم. مراتب فضل ایشان و مراتب تفکر ایشان و مراتب تعهد ایشان بر من معلوم بود. من او را یک فرد متعهد، مجتهد، متدین، علاقه مند به ملت، علاقه مند به اسلام و به درد بخور برای جامعه خودمان می دانستم.
در کتاب حاضر که به همت محسن ذوالفقاری گرد آمده است؛ اندیشه های تشکیلاتی شهید بهشتی را مطالعه می کنیم تا به راهبردهای او که موسس اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا بود و تمام عمرش را در تشکیلات به سر برد، جامه عمل بپوشانیم. اندیشه هایی که از تعریف و جایگاه تشکیلات، اصول تشکیلات، بایدها و اهداف تشکیلات آغار می شود و تا وظایف و ویژگی های رهبر و اعضای رهبر و اعضای تشکیلات ادامه می یابد.
فصل بندی کتاب:
در فصل اول کتاب با چیستی و جایگاه تشکیلات آشنا می شویم و ضمن حدیث « یدالله مع الجماعه» ضرورت تشکیلات را درک خواهیم کرد.
فصل دوم به اصول تشکیلات می پردازد و سه اصل اساسی تشکیلات و کارایی تشکیلات را بیان می کند. هم چنین به موضوعاتی از قبیل ارتباطات داخلی و خارجی تشکیلات می پردازد.
فصل سوم که می توان گفت مفصل ترین فصل کتاب است به باید های تشکیلات پرداخته و در فصل چهارم اهداف تشکیلات ذکر می شود.
جایگاه، ویژگی ها و وظایف رهبر و اعضای تشکیلات در فصل های پنج و شش مطرح شده اند.
فصل هفتم به آسیب شناسی تشکیلات پرداخته؛ آسیب هایی همچون " خالی بودن تشکیلات در بدنه نیروهای مردمی" ، " تشکیلات طاغوتی" و ... . در نهایت فهرست کتاب ها، آیات و روایات ذکر شده است.
برگی از کتاب:
«... تشکل انحصار طلب و انحصاراندیش از جانب هر فرد و هر گروه و هر جمعی که باشد، شیطانی از کار در می آید. طاغوت معنایش همین است. طاغوت می گوید من و غیر از من هیچ! آن وقت کارش در برابر حق و در برابر خلق به طغیان کشیده و سرکش می شود.»
