سرطان کبد، بیماری خاموش که جان شما را تهدید می کند

نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ کبد خون مصرفی خود را از دو رگ دریافت می‌کند. بیش‌ترین خون کبد از سیاهرگ باب کبدی (Hepatic Portal Vein) و بقیه خون از سرخرگ کبدی (Hepatic Artery) وارد می‌شوند.سرطان از سلول‌‌ها که اجزاء اصلی تشکیل‌دهنده بافت هستند، شروع می‌شود.

بافت‌‌ها، اندام بدن را تشکیل می‌ ‌‌دهند. سلول‌‌های عادی رشد می‌کنند و تقسیم می‌‌شوند تا با توجه به نیاز بدن سلول‌‌های جدید را تولید کنند. هنگامی‌که سلول‌‌های عادی پیر می‌شوند یا آسیب می‌‌بینند، از بین می‌‌روند و سلول‌‌های جدید جای آنها را می‌‌گیرند. گاهی این روند به درستی پیش نمی‌‌رود.

سلول‌‌های جدید هنگامی تشکیل می‌‌شوند که بدن به آنها نیاز ندارد و سلول‌‌هایی که پیر شده‌اند با وجود اینکه باید بمیرند، از بین نمی‌‌روند. جمع شدن سلول‌‌های اضافی معمولا باعث تشکیل توده‌‌ای از بافت می‌‌شود که به نام رشد بافتی غیرطبیعی، ندول یا تومور می‌شناسیم. تومور‌‌های کبد گاهی خوش‌‌خیم (غیرسرطانی) و گاه بدخیم (سرطانی) هستند.

تومورهای خوش‌خیم به اندازه تومورهای بدخیم مضر نیستند.تومورهای خوش‌خیم معمولا تهدیدکننده حیات نیستند. می‌‌‌توان آنها را خارج کرد و معمولا دوباره رشد نمی‌‌‌کنند. به بافت اطرافشان حمله نمی‌‌‌کنند. به بخش‌‌‌های دیگر بدن منتشر نمی‌‌‌شوند.تومورهای بدخیم ممکن است تهدیدکننده حیات باشند.

 گاهی، می‌‌‌توان آنها را خارج کرد ولی امکان رشد دوباره آنها وجود دارد.معمولا به بافت‌‌‌ها و اندام‌‌‌های مجاور خود (نظیر معده یا روده) حمله می‌کنند و به آنها آسیب می‌رسانند. احتمال انتشار آنها به بخش‌‌‌های دیگر بدن وجود دارد. بیش‌تر سرطان‌‌‌های کبد اولیه از سلول‌های کبدی هپاتوسیت آغاز می‌‌‌شوند. به این نوع سرطان، کارسینومای هپاتوسلولار (Hepatocellular Carcinoma) یا هپاتومای (Hepatoma) بدخیم می‌گویند.

سلول‌های سرطانی کبد با جداشدن از تومور اصلی (اولیه) در بدن منتشر می‌شوند. اکثر این سلول‌‌‌ها از طریق وارد شدن به رگ‌های خونی منتشر می‌‌‌شوند، ولی سلول‌‌‌های سرطانی کبد را می‌توان در غدد لنفاوی هم مشاهده کرد. گاه سلول‌های سرطانی به بافت‌‌‌های دیگر متصل می‌شوند، رشد می‌کنند و تومورهایی را ایجاد می‌کنند که می‌توانند به این بافت‌‌‌ها آسیب برسانند.

شناسایی روشی جدید برای مقابله سرطان کبد

محققان دانشگاه ملی سنگاپور پروتئینی را شناسایی کردند که با مهار یک مسیر سیگنال‌دهی سلولی که موجب بروز سرطان در کبد می شود، می‌تواند خطر بروز این نوع سرطان را کاهش دهد.

به گزارش پایگاه خبری مدیکال نیوز، سرطان Hepatocellular carcinoma (HCC) متداول‌ترین نوع سرطان کبد است که چهارمین عامل مرگ و میر در اثر سرطان در سراسر جهان محسوب می‌شود.

محققان سنگاپوری دریافتند پروتئین MOAP-۱ موجب کاهش میزان پروتئین غیرمحلول P۶ در کبد می‌شود. در نتیجه فعالیت یک مسیر سیگنال‌دهی سلولی که با عنوان nuclear factor erythroid ۲-related factor ۲ (Nrf۲) شناخته می‌شود، مهار شده و فعالیت آن به شدت کاهش می‌یابد. این مسیر سیگنال‌دهی در صورت تجمع مولکول‌های غیرمحلول، از جمله پروتئین p۶۲ دچار بیش‌فعالی شده و شرایط را برای شکل‌گیری و تولیدمثل سلول‌های عامل سرطان فراهم می‌کند.

در این تحقیقات مشخص شد پروتئین MOAP-۱ به طور مستقیم با پروتئین p۶۲ تعامل کرده و مانع تبدیل آن به شکل نامحلول می‌شود. در نتیجه از تراکم مولکول‌های نامحلول این پروتئین در کبد کاسته شده و مسیر سیگنال‌دهی NrF۲ مهار می‌شود.

به اعتقاد محققان با تولید ترکیباتی که موجب افزایش میزان پروتئین MOAP-۱ می‌شوند، می‌توان مقدار این پروتئین را در کبد  کنترل کرد و از آن به عنوان ابزاری برای جلوگیری از بروز سرطان و شکل‌گیری تومور بهره گرفت. در نتیجه این پروتئین یک هدف بسیار مناسب برای تولید داروهای ضد سرطان HCC محسوب می‌شود.

به گزارش موسسه ملی سرطان آمریکا، سرطان کبد (HCC) چهارمین علت عمده مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان محسوب می شود. این بیماری معمولا در افراد بالای ۵۰ سال و به خصوص در مردان دیده می شود.

سیروز یا زخم شدن کبد، هپاتیت B و C ، عفونت ویروسی، التهاب مزمن کبد، هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن) و مصرف الکل، مهمترین دلایل ابتلا به سرطان کبد هستند.

سرطان اولیه کبد (HCC) نوعی سرطان کبد با پیشروی سریع است که در آن میزان بقای بیماران حدود ۱۱ ماه پس از تشخیص بوده و عامل ۹۰ درصد از مرگ و میر ناشی از انواع سرطان‌های کبد محسوب می‌شود. این بیماری یک مشکل سلامت جدی در آسیا و اقیانوسیه محسوب می‌شود.

علایم اولیه بیماری‌های کبد زمانی بروز می‌کند که این اندام حیاتی آسیب جدی دیده است. آگاهی از عوامل آسیب‌رسان به کبد برای حفظ سلامت آن ضروری است.

در ادامه به مواردی اشاره شده است که برای کبد مضر هستند. 

-شکر

کبد از یک نوع شکر به نام فروکتوز برای تولید چربی استفاده می‌کند. زمانی که میزان فروکتوز وارد شده به بدن زیاد باشد، منجر به تجمع چربی و بیماری‌های جدی کبدی می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهد چربی به اندازه الکل برای کبد مضر است. بنابراین اولین قدم برای محافظت از کبد کاهش مصرف شیرینی است.

-استفاده بی رویه از مکمل‌های گیاهی بدون تجویز پزشک

برخی افراد تصور می‌کنند هر نوع مکمل گیاهی هیچ صدمه‌ای به بدن وارد نمی‌کند. این باور کاملا اشتباه است و گاهی مصرف نادرست و افراطی یک مکمل گیاهی می‌تواند منجر به بیماری‌ هپاتیت یا نارسایی کبد شود. بنابراین تمام داروها و مکمل‌های گیاهی باید تحت نظر پزشک و با وسواس مصرف شوند.

-چاقی و اضافه وزن

چاقی منجر به تجمع چربی در کبد و کبد چرب غیر الکلی می‌شود و ممکن است باعث تورم کبد شود. بنابراین کاهش وزن اولین قدم در جهت سلامتی کبد است.

-مصرف بیش از حد ویتامین A

معمولا بدن از طریق مصرف میوه و سبزیجات، به ویژه آنهایی که رنگ نارنجی و زرد دارند، ویتامین A مورد نیاز خود را تامین می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد مصرف بیش از حد ویتامین A به کبد آسیب می‌زند.

-نوشابه

نوشابه و نوشیدنی‌های مصنوعی یکی از مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند. برای محافظت از کبد مصرف نوشیدنی‌های مصنوعی شیرین را کاهش دهید.

-استامینوفن

دوز نامناسب استامینوفن یکی از عوامل آسیب‌رسان به کبد است. برای مثال چنانچه سرما خورده‌اید و سر درد دارید، مراقب باشید که به طور همزمان از داروی استامینوفن و سرماخوردگی استفاده نکنید، چون داروی سرماخوردگی نیز حاوی استامینوفن است و می‌تواند به کبد صدمه بزند.

-چربی‌های ترانس

چربی‌های ترانس برای کبد بیش از اندازه مضر هستند. دقت کنید حتی اگر در جدول ارزش غذایی میزان چربی ترانس صفر قید شده باشد، هنوز هم مقداری چربی در آن ماده وجود دارد.

کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن است که بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی بدن، از جمله مبارزه با انواع ویروس و عفونت را به عهده دارد. کبد با تولید پروتئین و هورمون در سراسر بدن، نقش مهمی در حفظ سطح نرمال قند خون ایفا می‌کند و تنها عضوی است که می‌تواند خود را بازسازی (ترمیم) کند؛ به همین دلیل است که افراد می‌توانند بخشی از کبد خود را اهدا کنند.

- کبد حدود ۱۰ درصد از جریان خون را مصرف و هر دقیقه حدود دو لیتر خون پمپاژ می‌کند. بیماری‌های کبدی با هیچ علامت ظاهری همراه نیستند و بیمار زمانی از آن مطلع می‌شود که کار از کار گذاشته است. سرطان کبد، نارسایی کبد، سیروز، هپاتیت و هموکروماتوز شایع‌ترین مشکلات کبد هستند.

انواع سبزیجات، گریپ فروت، گردو، لیمو، آووکادو، چای سبز، سیر، چغندر، سبزیجات با برگ‌های سبز پررنگ و زردچوبه مهمترین غذاهایی هستند که کبد را سالم نگه می‌دارند. استفاده از غذاهای آماده و حاضری، الکل و سیگار، روغن و غذاهای سرخ کرده و بی تحرکی، مهمترین دلایل آسیب به کبد هستند.

گزارش کامل این تحقیقات در نشریه EMBO reports  منتشر شده است.