کودکان در سنین مختلف، رفتارهای متفاوتی را از خود نشان می‌دهند. هر سن کودک، چالش‌های مختص به خود را به همراه دارد. والدین با شناخت کافی و به دست آوردن مهارت لازم می‌توانند به کودک خود کمک کنند تا احتمال آسیب کودک کاهش یابد.
پردیس تاج، خبرگزاری دانا، گروه سبک زندگی؛ لجبازی، یکی از چالش‌هایی است که از حدود ۲ سالگی شروع می‌شود در ۴ سالگی به اوج خود می‌رسد و برخی‌ها سن پایان لجبازی را ۶ سالگی تخمین زده‌اند اما این موضوع در کودکان، متفاوت است. ممکن است تعدادی از کودکان در ۲ و ۴ سالگی لجباز نباشند و یا کمتر از سایر کودکان لجبازی نشان دهند.
توجه داشته باشید که لجبازی را با اختلال نافرمانی اشتباه نگیرید.
لجبازی، جز مراحل رشد طبیعی کودک است و همه‌ی کودکان به صورت کم یا زیاد آن را تجربه می‌کنند.
لازم است بدانید علت لجبازی در سنین ۲ تا ۳ سالگی با سن ۷-۸ سالگی متفاوت است و روشن است راهکاری که برای کودک ۲ ساله به کار گرفته می‌شود برای کودک ۸ ساله مفید واقع نمی‌شود.
معمولا کودکان به دنبال استقلال و کسب تجربه از دنیای پیرامون هستند. هنگامی که والدین مانع کاووش کودک خود شوند سبب لجبازی و بدخلقی کودک می‌شوند.
ویژگی‌های کودک لجباز:
۱- کودکان لجباز نیاز شدیدی به توجه و شنیده شدن حس می‌کنند
۲- میلِ تندخویانه‌ای به مستقل بودن دارند
۳- بیشتر از همسالان خود کج‌خلقی می‌کنند
۴- در انجام آنچه مورد پسندشان است وظیفه‌شناس ظاهر می‌شوند
۵-رئیس‌مآبانه رفتار می‌کنند
۶-کارها را با سرعت دلخواه خودشان پیش می‌برند.
علت‌های لجبازی:
۱- فرزند اول: به طور کلی می‌توان گفت لجبازی در فرزندان اول بیشتر از سایر فرزندان است زیرا والدین به فرزندان اول توجه ویژه‌ای دارند و چنانچه توجه کاهش یابد، منجر به لجبازی کودک می‌شود.
۲- عوامل زیستی و ژنتیکی از دیگر مواردی هستند که در لجبازی کودک نقش دارند.
۳- عوامل محیطی و تربیتی سومین عاملی است که نقش بسزایی در لجبازی کودک دارند.
۴- مصرف دارو، خستگی، گرسنگی، تشنگی، کم خوابی، مبتلا به اختلال نافرمانی و یا ADHD و کمبود محبت، وابستگی شدید کودک به دیگران، ناآگاهی کودک از درست یا اشتباه بودن رفتار و .... از عوامل دیگری هستند که در لجبازی موثر هستند.
برای از بین بردن لجبازی کودک چه راهکارهایی وجود دارد؟
۱- به سن کودک خود توجه کنید.
در ابتدا لازم است که با توجه به سن کودکتان با او برخورد کنید. به طور مثال اگر کودک شما ۲ تا ۳ ساله است باید خواسته‌هایتان مطابق با توانایی‌های کودک باشد اگر فراتر از توانایی‌هایی کودکتان از او کار بخواهید. کودک با استرس روبرو می‌شود و چون توانایی انجام کار را ندارد لجبازی می‌کند. اگر سن کودکتان به صورتی است که توانایی بیان خواسته‌هایش را دارد اجازه بدهید حرف‌ها و خواسته‌هایش را با شما در میان بگذارد اگر کودک احساس کند با صحبت‌هایش توجهی ندارید حالت تدافعی به خود می‌گیرد.
۲- اجبار را کنار بگذارید.
وقتی کودک خود را به انجام کاری مجبور می‌کنید، خودتان باعث می‌شوید که نافرمانی کند و دقیقا به انجام همان کاری که نهی کرده‌اید ترغیب شود. این مقاومت کودک در واقع یک واکنش غریزی در پاسخ به اجبار است که البته محدود به رده‌ی سنی خاصی نیست و در بزرگسالان نیز اتفاق می‌افتد.
۳- به کودک حق انتخاب بدهید.
اجازه بدهید کودک چیزی را که دوست دارد انتخاب کند. اگر کودک حق انتخاب داشته باشد در اعتماد به نفس وی تاثیرگذار نیز است.
به طور مثال اگر به کودک خود یک لباس را بدهید و به او بگویید باید این لباس را بپوشد ممکن است قبول نکند و لجبازی نشان دهد. شما می‌توانید دو لباس به کودک نشان دهید و از او بخواهید که هرکدام را دوست دارد انتخاب کند.
۴- رژیم غذایی مناسب را نادیده نگیرید.
رژیم غذایی مناسب از عوامل دیگری است که در کاهش لجبازی کودک نقش دارد. مصرف بیش از اندازه سردی‌ها ، تنقلات، کاکائو، نمک و سرکه باعث تحریکات عصبی کودک و تماشای تلویزیون و بازی‌های رایانه ای بیش از یک ساعت در روز باعث تشکیل امواج مخرب در مغز کودک و عصبانیت او می‌شود. کم خوابیدن کودک نیز باعث افزایش لجبازی می‌شود. خواب شب مهم‌تر از خواب روز است چون در خواب روزانه عواملی نظیر نور و صدا باعث بر هم خوردن ریتم خواب می‌شود و کودک با وجود خواب زیاد ، پس از بیداری آرامش ندارد.
۵-الگوی خوبی برای کودک باشید.
برای اینکه فرزندتان کمتر دچار نافرمانی و لجبازی شود لازم است که شما به عنوان والد الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. از تنبیه کلامی و بدنی کودک پرهیز کنید زیرا نتیجه‌ای عکس را به دنبال دارد. هنگامی که کودکتان کار درستی را انجام می‌دهد او را تشویق کنید و رفتار مثبتش را تقویت کنید.
۶- آرامش خود را حفظ کنید و صبور باشید.
ممکن است در هر سنی با لجبازی کودکتان روبرو شوید بهتر است در چنین شرایطی آرامش خود را حفظ کنید و با آرامش به کودک خود کمک کنید تا سریعتر به نتیجه‌ی مثبت برسید.
توجه داشته باشید که لجبازی را با اختلال نافرمانی اشتباه نگیرید.
لجبازی، جز مراحل رشد طبیعی کودک است و همه‌ی کودکان به صورت کم یا زیاد آن را تجربه می‌کنند.
لازم است بدانید علت لجبازی در سنین ۲ تا ۳ سالگی با سن ۷-۸ سالگی متفاوت است و روشن است راهکاری که برای کودک ۲ ساله به کار گرفته می‌شود برای کودک ۸ ساله مفید واقع نمی‌شود.
معمولا کودکان به دنبال استقلال و کسب تجربه از دنیای پیرامون هستند. هنگامی که والدین مانع کاووش کودک خود شوند سبب لجبازی و بدخلقی کودک می‌شوند.
ویژگی‌های کودک لجباز:
۱- کودکان لجباز نیاز شدیدی به توجه و شنیده شدن حس می‌کنند
۲- میلِ تندخویانه‌ای به مستقل بودن دارند
۳- بیشتر از همسالان خود کج‌خلقی می‌کنند
۴- در انجام آنچه مورد پسندشان است وظیفه‌شناس ظاهر می‌شوند
۵-رئیس‌مآبانه رفتار می‌کنند
۶-کارها را با سرعت دلخواه خودشان پیش می‌برند.
علت‌های لجبازی:
۱- فرزند اول: به طور کلی می‌توان گفت لجبازی در فرزندان اول بیشتر از سایر فرزندان است زیرا والدین به فرزندان اول توجه ویژه‌ای دارند و چنانچه توجه کاهش یابد، منجر به لجبازی کودک می‌شود.
۲- عوامل زیستی و ژنتیکی از دیگر مواردی هستند که در لجبازی کودک نقش دارند.
۳- عوامل محیطی و تربیتی سومین عاملی است که نقش بسزایی در لجبازی کودک دارند.
۴- مصرف دارو، خستگی، گرسنگی، تشنگی، کم خوابی، مبتلا به اختلال نافرمانی و یا ADHD و کمبود محبت، وابستگی شدید کودک به دیگران، ناآگاهی کودک از درست یا اشتباه بودن رفتار و .... از عوامل دیگری هستند که در لجبازی موثر هستند.
برای از بین بردن لجبازی کودک چه راهکارهایی وجود دارد؟
۱- به سن کودک خود توجه کنید.
در ابتدا لازم است که با توجه به سن کودکتان با او برخورد کنید. به طور مثال اگر کودک شما ۲ تا ۳ ساله است باید خواسته‌هایتان مطابق با توانایی‌های کودک باشد اگر فراتر از توانایی‌هایی کودکتان از او کار بخواهید. کودک با استرس روبرو می‌شود و چون توانایی انجام کار را ندارد لجبازی می‌کند. اگر سن کودکتان به صورتی است که توانایی بیان خواسته‌هایش را دارد اجازه بدهید حرف‌ها و خواسته‌هایش را با شما در میان بگذارد اگر کودک احساس کند با صحبت‌هایش توجهی ندارید حالت تدافعی به خود می‌گیرد.
۲- اجبار را کنار بگذارید.
وقتی کودک خود را به انجام کاری مجبور می‌کنید، خودتان باعث می‌شوید که نافرمانی کند و دقیقا به انجام همان کاری که نهی کرده‌اید ترغیب شود. این مقاومت کودک در واقع یک واکنش غریزی در پاسخ به اجبار است که البته محدود به رده‌ی سنی خاصی نیست و در بزرگسالان نیز اتفاق می‌افتد.
۳- به کودک حق انتخاب بدهید.
اجازه بدهید کودک چیزی را که دوست دارد انتخاب کند. اگر کودک حق انتخاب داشته باشد در اعتماد به نفس وی تاثیرگذار نیز است.
به طور مثال اگر به کودک خود یک لباس را بدهید و به او بگویید باید این لباس را بپوشد ممکن است قبول نکند و لجبازی نشان دهد. شما می‌توانید دو لباس به کودک نشان دهید و از او بخواهید که هرکدام را دوست دارد انتخاب کند.
۴- رژیم غذایی مناسب را نادیده نگیرید.
رژیم غذایی مناسب از عوامل دیگری است که در کاهش لجبازی کودک نقش دارد. مصرف بیش از اندازه سردی‌ها ، تنقلات، کاکائو، نمک و سرکه باعث تحریکات عصبی کودک و تماشای تلویزیون و بازی‌های رایانه ای بیش از یک ساعت در روز باعث تشکیل امواج مخرب در مغز کودک و عصبانیت او می‌شود. کم خوابیدن کودک نیز باعث افزایش لجبازی می‌شود. خواب شب مهم‌تر از خواب روز است چون در خواب روزانه عواملی نظیر نور و صدا باعث بر هم خوردن ریتم خواب می‌شود و کودک با وجود خواب زیاد ، پس از بیداری آرامش ندارد.
۵-الگوی خوبی برای کودک باشید.
برای اینکه فرزندتان کمتر دچار نافرمانی و لجبازی شود لازم است که شما به عنوان والد الگوی خوبی برای فرزندتان باشید. از تنبیه کلامی و بدنی کودک پرهیز کنید زیرا نتیجه‌ای عکس را به دنبال دارد. هنگامی که کودکتان کار درستی را انجام می‌دهد او را تشویق کنید و رفتار مثبتش را تقویت کنید.
۶- آرامش خود را حفظ کنید و صبور باشید.
ممکن است در هر سنی با لجبازی کودکتان روبرو شوید بهتر است در چنین شرایطی آرامش خود را حفظ کنید و با آرامش به کودک خود کمک کنید تا سریعتر به نتیجه‌ی مثبت برسید.
