کرونا تعطیلی بی سابقه مدارس کشور را یک ساله کرد؛ سالی پر افت و خیز که روزهای اندکی شاهد حضور دانش آموزان در مدرسه بودیم و یکی از متفاوت ترین و البته سخت ترین سال های نظام آموزشی کشور و همینطور خانواده ها رقم خورد.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ یک سال گذشته با وجود تاکید و تلاش مسئولان وزارت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس ولو به صورت محدود به علت مزیت ها و کارکردهایی که آموزش حضوری و چهره به چهره در یادگیری و تربیت به ویژه در مقطع ابتدایی دارد، بسیاری از خانواده ها آموزش های غیرحضوری را به علت حفظ سلامت و امنیت خانواده خود بر حضور مداوم در مدرسه ترجیح دادند و امر آموزش دانش آموزان همچنان از طریق فضای مجازی و به صورت غیرحضوری در جریان است.
در این میان از مهمترین و شاخص ترین اقدامات وزارت آموزش و پرورش برای تداوم آموزش، راه اندازی شبکه شاد بود که نمی توان به سادگی از این اقدام عبور کرد؛ ظرفیت گسترده ای که با وجود تمام کاستی هایش، قطعا در دوران پساکرونا نیز کمک حال نظام آموزش کشور خواهد بود.
فروردین 99 معرفی شاد به عنوان اپلیکیشنی برای آموزش دانش آموزان
بعد از همه‌گیری ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، اپلیکیشن شاد در فروردین ۹۹ توسط تیم فنی همراه اول برای وزارت آموزش و پرورش پیاده‌سازی شد. پیش از آن بر استفاده از تلویزیون برای ادامه روند آموزشی دانش‌آموزان تاکید شده بود اما به دلیل برخی ضعف‌های آموزش تلویزیونی مانند یکطرفه بودن ارتباط، استفاده از اپلیکیشن شاد در اولویت قرار گرفت. البته استفاده از این اپلیکیشن با مشکلاتی همراه بود که با به‌روزرسانی‌ها برای رفع آنها، تلاش شد.
هدف از طراحی و راه‌اندازی اپلیکیشن شاد، ایجاد فضایی آموزشی و امن برای تبادل فایل‌ها میان معلمان و دانش‌آموزان اعلام شد اما این روش در ابتدا برخی از دانش‌آموزان را که امکانات سخت‌افزای مناسب یا دسترسی به اینترنت نداشتند، به سختی انداخت.
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش‌وپرورش ۲۲ فروردین با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: «تولد یک‌سالگی شبکه شاد بزرگترین پیام‌رسان داخلی را تبریک می‌گویم و در برابر عظمت کار بزرگ معلمان کشور تعظیم و ادای احترام می‌کنم که با همت ایشان به ویژه در شبکه شاد جریان آموزش متوقف نشد. در صدها هزار کانال شبکه شاد تا کنون، بیش از ۳۰ میلیارد پیام و ۱۱ میلیارد فایل در محیطی امن و سالم با حضور فعالانه افراد با هویت‌های مشخص مبادله شده‌است.»
حاجی‌میرزایی با توجه به خلاءهای آموزش از راه دور برای دانش آموزان، از همان هفته‌های ابتدایی تعطیلی مدارس، از ایجاد یک شبکه اجتماعی دانش آموزی مستقل برای آموزش مجازی دانش آموزان خبر داد که این وعده تقریبا یک ماه بعد در فروردین ۹۹ با راه‌اندازی شبکه شاد محقق شد.
فاصله شاد با برترینهای فناوری آموزشی
زهرا علی اکبری، معلم و کارشناس آموزش و پرورش می گوید با سیاستگذاری نظام آموزشی پیرو تداوم فرایند آموزش، در فروردین ماه از شبکه آموزشی دانش آموز با نام اختصاری"شاد" رونمایی شد. شبکه ای که می توان از آن به عنوان یک پیام رسان داخلی نام برد. هرچند با گذشت زمان و رونمایی از نسخه های بعدی با قابلیت های جدید، شاد توانست تا حدودی مشکلات و مسائل خود را حل کند و به یک اپلیکیشن آموزشی تبدیل شود اما هنوز تا دست یابی به برتری های فناوری آموزشی فاصله دارد.
وی با تاکید بر اینکه لازم است شاد، فرایند رو به پیشرفت خود را ادامه دهد زیرا با توجه به نیازهای آموزش نوین، بستر آموزش مجازی برای نظام آموزشی کشور حتی پس از کرونا لازم و ضروری است گفت: اما آنچه باید مورد بررسی قرار بگیرد ارزیابی فعالیت ها و اقدامات نظام آموزشی در یک سال اخیر است که آیا توانسته با شرایط جدید جهانی سازگار شود و در کنار آن وظایف و تعهدات آموزشی و پرورشی خود را نسبت به جامعه انجام دهد یا خیر؟.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: بدون تردید آموزش مجازی نمی تواند جایگزین خوبی برای آموزش حضوری باشد هرچند می تواند در کنار و مکمل آن استفاده شود اما نمی تواند به طور کامل و جامع کارکردهای تعلیم و تربیتی مدرسه را در موارد مختلفی همچون یادگیری، مهارت آموزی، نوآوری، پرسشگری و...پوشش دهد. البته برای کسانی که به تجهیزات فناوری مناسب دسترسی دارند، شواهدی وجود دارد که یادگیری آنلاین را می توان به روش های مختلفی موثرتر دانست.
اما حاجی‌میرزایی، وزیر آموزش و پرورش، ۱۹ فروردین‌ماه امسال، یکی از دستاوردهای شبکه شاد را متصل کردن شبکه عظیم بزرگترین دستگاه آموزشی کشور و کاربران آن به یکدیگر برای تداوم آموزش برشمرد و گفت: شبکه شاد ۷۰ درصد نیازهای آموزش و پرورش را برآورده می‌کند. بسیار نگران بودیم که دوری از مدرسه موجب ترک تحصیل افراد شود و به مدیران مدرسه دستور پیگیری دادیم تا با خانواده‌ها ارتباط داشته باشند.
او با بیان اینکه کار مدرسه فقط آموزشی نیست و اجتماعی شدن است، گفت: یک اقدام دیگر، بررسی وضعیت جسمانی بچه‌ها بود که انجام و توده بدنی ۱۳ میلیون و ۱۳ هزار دانش‌آموز ارزیابی شد که ۳۰ درصد چاق بوده یا اضافه وزن داشتند یا خیلی لاغر بودند که برای بهبود آنان هدف‌گذاری شد.
استفاده از همه ظرفیت‌های آموزش
به گفته رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی آموزش‌وپرورش، در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، به دلیل شیوع بیماری کرونا، هر سه روش «شبکه شاد»، «صداوسیما» و «تهیه و توزیع بسته‌های آموزشی»، در آموزش‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
یکی از مشکلات آموزش در مناطق روستایی، نبود زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی است. حیکم‌زاده در این رابطه گفت: در مناطق روستایی و مناطقی که جمعیت دانش آموزان در کلاس‌ها کم بود و امکان برگزاری کلاس‌ها به‌صورت حضوری وجود داشت، با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و حضور معلمان در کلاس‌های درس، آموزش‌های لازم به دانش آموزان، ارائه شد. در آموزش ابتدایی، بیش از ۹۸ درصد مدیران، ۹۰ درصد معلمان و ۷۰ درصد دانش آموزان عضو شبکه شاد هستند و از خدمات این شبکه در بستر مجازی و آموزش بهره می‌برند.
به گفته معاون آموزش ابتدایی، برای مهر ۱۴۰۰ و شروع سال تحصیلی جدید دانش آموزان، نیز دو مدل پیش‌بینی‌شده است. اگر ویروس کرونا ادامه داشته باشد و ستاد ملی کرونا، اجازه حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های درس را ندهد، آموزش‌ها از طریق مجازی و در غیر این صورت آموزش به‌صورت حضوری است.
وی افزود: تأکید آموزش‌وپرورش بر آموزش حضوری است و در کنار آموزش حضوری از فضای مجازی و خدمات فناوری هم برای تکمیل آموزش‌ها استفاده خواهیم کرد تا یادگیری مؤثرتری داشته باشیم.
