ویروس هزار چهره کرونا مدتی است که بر تمامی اقصی نقاط جهان و جای جای کشورمان سایه انداخته، بسیاری را به کام مرگ فرستاده و روح و روان بسیاری را نیز تحت تاثیر شرایط گاه غیرقابل تحمل قرار داده است.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ در پانزده ماه گذشته کل جهان به حالت سکون درآمده است. این همه‌گیری، وضعیت اضطراری جهانی ایجاد کرده که هیچ نشانه‌ای از توقف ندارد. امسال با همه‌گیر شدن ویروس کرونا، سلامت روان میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تحت تاثیر قرار گرفته است و استرس مربوط به فشارهای مالی ناشی از همه‌گیری، اضطراب در مورد سلامتی، فاصله‌گذاری با گذراندن وقت بیشتر در خانه یا غم از دست دادن عزیزی مشاهده می‌شود.
سترس و اضطراب ناشی از تهدید مداوم سلامت جسمانی شخصی و عزیزان، به‌تنهایی برای ایجاد آشفتگی کافی است و انزوای همراه با قرنطینه شدن ترکیب مرگباری ایجاد کرده و بسیاری از افراد را به‌سوی افسردگی سوق داده است. با سقوط اقتصاد و از دست دادن مشاغل، عدم اطمینان و پریشانی عاطفی تقریبا بر کل جمعیت جهان سایه افکنده است. در طول این همه‌گیری، آمارها افزایش نگران‌کننده‌ای از تعداد افراد تحت تاثیر مشکلات بهداشت روان را نشان می‌دهد.
بسیاری این ویروس هزار چهره را تنها یک عامل بیماری زای گذرا همانند بسیاری دیگر از پاندمی‌های شیوع یافته در نسل بشر تصور می کردند که خیلی زود عمرش به پایان می رسد و کوله بار خود را می بندد و برای همیشه می رود اما گذشت بیش از هشت ماه از ورود این ویروس به جهان نشان داد که قرار است همچنان بتازد و روز به روز افراد بیشتری را در بستر انداخته و یا راهی خانه ابدی کند.
هر چند دولت ها تلاش کردند با پیروی از توصیه های سازمان جهانی بهداشت (who) قوانین سختگیرانه ای برای جلوگیری از شیوع این بیماری به کار بگیرند، اما همین خسارت های ناشی از کرونا و در قرنطینه ماندن، تاب و تحمل بسیاری از مردم را ربود، بگونه ای که سازمان جهانی بهداشت از این وضعیت ابراز نگرانی کرد و کاهش آسیب های اجتماعی به ویژه گسترش و ارتقای سلامت روان را بیش از گذشته مورد توجه قرار داد.
پژوهشگران اجتماعی و فعالان حوزه اجتماعی بر این باور هستند که؛ به صرف حرف زدن در مورد شادی نمی توان به ماهیت شادی و خنده دست یافت و باید زیرساخت رفاهی را فراهم کرد و بعبارتی نمی توان در دوندگی ها و درماندگی های روزانه اولویتی به سلامت روان داد آنهم در شرایطی که بسیاری از بیماری های جسمی نیز در مرحله ناچاری و از درد زیاد فرد به فکر درمان می افتد.
اکنون اما جامعه تجربه هشت ماهه ای از همه گیری ویروس کرونا را پشت سر گذاشته است و هنوز هم به آینده روشنی در شیوه مواجهه با این این ویروس نرسیده است. در همین مدت سپری شده ، اضطراب ها، افسردگی ، تنش های خانوادگی، تنهایی ها و بغض های فروخورده ناشی از سوگواری های در تنهایی ناشی از کرونا ، موارد غیر قابل انکاری هستند که ضرورت مشاوره های روانشناسی و سلامت روان را بیشتر از پیش نشان می دهد.
علاوه بر این، استرس ها و بیقراری های کودکان که ناشی از تعطیلی مدارس و در خانه ماندن های طولانی مدت است از یک طرف، سرخوردگی های کودکان و دانش آموزان ناتوان از تهیه تجهیزاتی اعم از گوشی های هوشمند و تبلت برای پیوستن به آموزش مجازی از دیگر مواردی است که اهمیت سلامت روان را بیشتر می کند و در جای خود باید مورد توجه قرار گیرد.
در مورد ضرورت سلامت روان آنچه ضروری به نظر می رسد این است که ؛ برای رسیدن به سلامت روان توام با شادی و نشاط و آرامش در زندگی، چاره ای نیست جز اینکه حداقل هایی از نیازهای ضروری فرد تامین شود.در همین خصوص کارشناسان در حوزه علوم اجتماعی و روان شناسی یادآوری می کنند باید شرایط و زیرساخت حال خوب داشتن در جامعه فراهم شود بگونه ای که نیازهای اساسی برآورده شود تا افراد در صورت مشاهده مشکلات مرتبط با سلامت روان بفکر درمان برآیند و آن را در درون خود انباشته نکنند.
نتایج یک مطالعه بزرگ نشان می‌دهد که بهبودیافتگان کرونا چند ماه بعد از ابتلا به این بیماری دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.
محققان دانشگاه آکسفورد در این مطالعه پرونده الکترونیکی سلامت بیش از ۶۹ میلیون بیمار آمریکایی را مورد بررسی قرار دادند؛ ۶۲ هزار و ۳۵۴ نفر از این افراد از اواخر ماه ژانویه تا اول آگوست به ویروس کرونا مبتلا شده بودند.
در این مطالعه پیگیری افرادی که نتیجه آزمایش کرونای آنها مثبت بود، نشان داد که در مدت سه ماه، برای یک نفر از هر پنج نفر بهبودیافته کرونا، برای اولین بار ابتلا به اضطراب، افسردگی یا بی خوابی به وجود آمده است.
محققان معتقدند که این احتمال تقریباً ۲ برابر بیشتر از سایر گروه های بیماران در همان دوره بود و این مطالعه همچنین نشان داد که خطر ابتلا به کووید۱۹ در افرادی که از پیش به بیماری های روانی مبتلا بودند، نسبت به افراد فاقد این بیماری ها ۶۵ درصد بیشتر بود.
متخصصان بهداشت روان که در این مطالعه شرکت نداشتند، معتقدند: یافته های این مطالعه تاییدی است بر مدارک در حال افزایش مبنی بر این که کرونا بر مغز و روان مبتلایان تاثیر می گذارد و خطر ابتلا به یک سری بیماری های روانی را افزایش می دهد.
محققان متوجه شدند که شایع ترین میزان ابتلا به اضطراب، افسردگی و بی خوابی در میان بهبودیافتگان کووید۱۹ بود که مشکلات سلامت روانی داشتند. آنها همچنین متوجه شدند که خطر ابتلا به زوال عقل که خطر قابل توجهی بالاتری از زوال عقل که با کاهش عملکردهای مغز مانند حافظه و تفکر مشخص می شود، در این افراد به مراتب بالاتر است.
بر اساس نتایج این مطالعه، ۲۰ درصد از افرادی که به کرونا مبتلا می شوند در مدت ۹۰ روز به یک اختلال روانی مبتلا می شوند. همچنین این مطالعه نشان داد که خطر ابتلا به کووید۱۹ در افرادی که سابقه یک بیماری روانی داشتند نسبت به افرادی که سابقه این بیماری را نداشتند، ۶۵ درصد بیشتر بود.
کووید۱۹ برای اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر «ووهان» در کشور چین شناسایی شد و به سرعت تقریبا در تمام کشورهای جهان گسترش یافت؛ سازمان جهانی بهداشت در ۱۱ مارس شیوع این بیماری را همه گیری اعلام کرد.
