پاندمی کرونا همچنان در کشور موضوعی بحرانی است و مدارس بیش از یکسال است که تعطیل شده و آسیب های جدی اجتماعی و روانی در حوزه کودکان، و نوجوانان به مرحله ای از هشدار جدی رسیده است.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس آموزش؛ تعطیلی مدارس و در پی آن از دست رفتن تعاملات محیط مدرسه و حمایت شبکه‌های عاطفی روزمره می‌تواند عوارض سوء بسیاری در بلندمدت بر روان کودکان داشته باشد.
مدرسه چیزی بیش از فرصت‌های آموزشی در اختیار کودکان ما قرار می‌دهد؛ سلامت اجتماعی، عاطفی و روانی کودکان در مدارس ارتقا پیدا می‌کند و این روزها که همه‌گیری کرونا باعث تعطیلی مدارس شده است و هنوز وضعیت بازگشایی مدارس در ماه‌های آینده نامشخص است جامعه و نظام آموزشی با عوارض این تعطیلات طولانی روبه‌رو می‌شود. کووید 19 یک بیماری با تاثیرات یکسان نیست.
کودکان آسیب‌پذیرتر بیش از دیگران تحت تاثیر مشکلات این تعطیلی کرونایی قرار می‌گیرند. مدرسه برای کودکان کم‌سن‌وسال امن ترین و با ثبات‌ترین بخش زندگی است؛ همچنین وابستگی‌هایی که بین برخی از دانش‌آموزان با معلمان و هم کلاسی‌هایشان ایجاد می‌شود، برای سلامت روان و زندگی بهتر آنان اهمیت به‌سزایی دارد. حال در صورت فقدان این حمایت‌های روانی، در درازمدت با پیامدهای منفی آن مواجه خواهیم بود که با ادامه تعطیلی مدارس این مشکل تشدید خواهد شد.
اما این روزها مدارس خالی از دانش آموزان است؛ کرونا می‌تازد و برای کنترل این بیماری بی حساب و کتاب، در تمام دنیا آموزش‌ها به سمت غیرحضوری پیش می‌رود و یا میان حضور و غیرحضوری در رفت و آمد است. در سال‌های تحصیلی قبل باید به دنبال آسیب‌های اجتماعی در میان نوجوانان و جوانان و حتی کودکان، در درون مدرسه می‌گشتیم و بخش مهمی از مطالبه کنترل این آسیب‌ها که از هر دوره رشدی تا دوره رشدی دیگر، از هر نوع تربیت تا نوع تربیت دیگر و از طبقه اجتماعی تا طبقه اجتماعی دیگر متفاوت است، را از معلمان و مشاوران و کادر مدرسه مطالبه می‌کردیم.
حالا این روزها علاوه بر اینکه دنیای مجازی خود آسیب جدید جدی تری شده است که در همین روزها بازنمودهایی از آن در همین فضای مجازی دست به دست می‌شود، عملاً کنترل اوضاع نیز از دست آموزش و پرورش خارج است چرا که برای کنترل چنین آسیب‌هایی نیاز به دسترسی رو در رو و مشاهده و… است. حالا شاید بیراه نباشد اگر بگوییم آسیب‌های اجتماعی و روانی قشر عظیمی از جامعه که نوجوانان و جوانان هستند، زیر خاکستری پنهان است که شاید نه به چشم والدین، نه معلمان، نه مشاوران بیاید و یا وقتی نمایان شود که دیگر کار از کار گذشته است و مداخلات جدی نیاز شده است.
در اوایل شیوع بیماری، بسیاری از فعالیت‌های غیرضروری و اماکن عمومی تعطیل شدند و افراد امیدوار بودند تا به روال عادی زندگی بازگردند، اما اینطور نشد و هنوز هم پوشیدن ماسک و رعایت فاصله فیزیکی بعد از بازگشایی بسیاری از فعالیت‌ها لازم و ضروری است.
اما آیا می‌توانیم با تاثیرات این موارد بر سلامت روحی و جسمی کودکان و نوجوانان مقابله کنیم؟
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد شرایط کرونایی در بسیاری از موارد جامعه، از جمله سلامت روان و جسم بزرگسالان، کودکان و نوجوانان تاثیرات عمیقی خواهد گذاشت.
بسیار مهم است که مراقبت‌های بهداشت روان کودکان و نوجوانان در این مرحله جدی گرفته شود، زیرا بیشتر اختلالات سلامت روان افراد از دوران کودکی آغاز می‌شود و در صورت عدم شناسایی و درمان زودهنگام، بر رشد کودک تاثیر گذاشته و پیامدهایی منفی در سلامت و روابط اجتماعی به دنبال خواهد داشت.
نتایج گزارش‌ها نشان می‌دهد در ایالات متحده، نزدیک به 55 میلیون دانش‌آموز تحت تاثیر تعطیلی مدارس قرار گرفته و در چین نیز حدود 220 میلیون کودک و نوجوان در مقاطع ابتدایی، دبیرستان و پیش‌دبستانی مجبور به خانه‌نشینی شده‌اند.
محققان برخی از چالش‌های تعطیلی مدارس و خانه‌نشینی کودکان را عنوان کردند؛ به عنوان مثال، تعطیلی مدارس، منجر به تغییر نقش معلم به والدین شده و آموزش مهارتها تا حدودی تغییر کرده است.
افزایش انزوای اجتماعی، ناتوانی والدین در ارزیابی، سنجش و اعتبارسنجی یادگیری برای تعیین پیشرفت و بسیاری از موارد دیگر در این دوران، بر سلامتی دانش‌آموزان تاثیرگذار است.
علاوه بر این، نتایج بررسی‌ها حاکی از آن است که کاهش فعالیت‌های جسمی کودکان و اختلال در فعالیت‌های روزمره آنها بر سلامت روان تاثیر منفی می‌گذارد.
نتایج نشان می‌دهد: 42 درصد از جمعیت جهان در معرض اثرات منفی بلندمدت سلامت روان قرار دارند.
به منظور کاهش این تاثیرات بر سلامت روحی و جسمی کودکان و نوجوانان، باید فعالیت‌های مرتبط با کاهش این تهدیدات رو به رشد در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه بیماری همه گیر کووید 19 یک تهدید جهانی است، جوامع بین‌المللی، محققان، متخصصان و سیاست‌گذاران باید اطلاعات و یافته‌های مرتبط با راهکارها را به اشتراک بگذارند تا به منظور کاهش تاثیرات روانی بر کودکان و نوجوانان به دلیل تعطیلی مدارس به کار گرفته شود.
همچنین افراد می‌توانند از خدمات بهداشت روان مجازی که برای جذب علاقه و تمرکز کودکان و نوجوانان در این مرحله طراحی شده، استفاده کنند.
