پردیس تاج، خبرگزاری دانا، گروه سبک زندگی؛ نوع تشویق و تنبیه کودکان میتواند بر اساس سن، جنسیت، موقعیت اجتماعی و ... کودک تغییر کند.
انواع تنبیه
تنبیه بدنی:
تنبیه بدنی، یکی از مخرب ترین تنبیههایی است که برخی والدین در سبک تربیتی خود به کار میبرند و آثار نامطلوبی همچون اعتماد به نفس پایین ، مشکلات اجتماعی، کناره گیری و ... را در کودک پرورش میدهند.
تنبیه روانی:
تنبیه روانی، نوع دیگری از تنبیه است که به نظر میرسد اثرات منفی آن بیش از تنبیه بدنی است. تنبیه روانی به صورت کلامی رخ میدهد و برخی والدین ناخواسته به کودک خود آسیب جدی روانی وارد میکنند.
از تنبیه روانی کودکان بپرهیزید.
لازم است بدانید که آنچه كودكان را بيش از تنبيه بدنی آزار میدهد، تنبيه روانی است.
به كار بردن كلماتی كه به سرعت از دهان خارج میشود، چنان اثر مخربی در شخصيت كودک بر جای میگذارد كه آثار آن به صورت صدمات عاطفی و عدم اعتماد به نفس در كودک بروز میكنند.
به اعتقاد روانشناسان جملات گزنده به عزت نفس كودک و در نتيجه به اعتماد به نفس او آسيب می رساند و سبب تخريب رشد شخصيتی کودک میشود.
به كار بردن الفاظ منفی همچون : «بد، شلوغ، كثيف، لوس، خراب كار، بی عرضه، تنبل، بی ادب»، نه تنها اعتماد به نفس كودک را كاهش میدهد، بلكه در ناخودآگاه او ثبت ميشود و او را دقيقا به سمتی كه او را با آن نام يا لقب خواندید میکشاند.
توجه داشته باشید که كودكانی كه با اين القاب خوانده میشوند معمولا لجبازتر و پرخاشگرتر از سایر کودکان هستند. چرا که گفتن القاب منفی در شکل گیری شخصیت کودک تاثیر بسزایی دارد.
از یاد نبرید که کودکان به دنبال کسب توجه از سوی والدین هستند و از هر طریقی تمایل دارند این حمایت و توجه را دریافت کنند. اگر کودک کار اشتباهی را مرتکب میشود واکنش منفی نشان دادن به کودک چه به لحاظ تنبیه بدنی، چه از نظر تنبیه روانی، در واقع کار اشتباه کودک را تقویت میکند. بنابراین در هنگامی که کودکتان کار اشتباهی انجام میدهد سعی کنید به او بی توجه باشید.
از دیگر تنبیههای روانی کودک که ممکن است آن را نادیده بگیرید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- مقایسه کودک با فرزندان خانواده یا دیگران
۲- سپر بلا قرار دادن کودک بابت مشکلات رفتاری والدین به طور مثال: گفتن جملاتی مانند تو من را عصبانی میکنی، تو من را مریض کردی
۳- عدم پذیرش تولد کودک و دادن احساس گناه به کودک به طور مثال: با گفتن جملهی کاش هیچ وقت به دنیا نمیآمدی
۴- منفیگرایی درباره ی کودک: تو به جایی نخواهی رسید.
برای جلوگیری از تنبیه چه کارهایی میتوان انجام داد؟
۱- الفاظ مثبت و تشویق را جایگزین الفاظ منفی و تنبیه کنید.
۲- با کودک خود ارتباط خوبی داشته باشید و به جای تنبیه، رفتار اشتباه کودک را برای او توضیح دهید و درست و غلط را به او نشان دهید. گاهی کودک رفتار یا کار اشتباهی را انجام میدهد اما در حقیقت نمیداند که کار اشتباهی است.
۳- محروم کردن از وسایل مورد علاقهی کودکتان را جایگزین تنبیه کنید. به طور مثال فرزند شما به تماشای تلویزیون علاقه دارد. در صورتی که کار اشتباهی انجام میدهد به او گوشزد کنید تا زمانی که رفتار خود را تغییر ندهد اجازهی تماشای تلویزیون ندارد و .... .
۴- کودک را از محیطی که احتمال میدهید در خطر است و امکان کار و رفتار اشتباه افزایش مییابد دور نگه دارید.
نکته مهم
توجه داشته باشید که کودکان به دنبال مهر و محبت والدین هستند. با تنبیههای روانی، تواناییها و نقاط مثبت کودک به فراموشی سپرده میشود و کم کم نقاط منفی جایگزین شده، به صورت پر رنگ تر خود را نشان میدهد. بنابراین ضروری است جهت ارتباط صحیح با کودک ارتباط عاطفی برقرار کنید و با توقعی در حد توان و سن آنان، تنبیه روانی برای آنان ایجاد نکنید.
انواع تنبیه
تنبیه بدنی:
تنبیه بدنی، یکی از مخرب ترین تنبیههایی است که برخی والدین در سبک تربیتی خود به کار میبرند و آثار نامطلوبی همچون اعتماد به نفس پایین ، مشکلات اجتماعی، کناره گیری و ... را در کودک پرورش میدهند.
تنبیه روانی:
تنبیه روانی، نوع دیگری از تنبیه است که به نظر میرسد اثرات منفی آن بیش از تنبیه بدنی است. تنبیه روانی به صورت کلامی رخ میدهد و برخی والدین ناخواسته به کودک خود آسیب جدی روانی وارد میکنند.
از تنبیه روانی کودکان بپرهیزید.
لازم است بدانید که آنچه كودكان را بيش از تنبيه بدنی آزار میدهد، تنبيه روانی است.
به كار بردن كلماتی كه به سرعت از دهان خارج میشود، چنان اثر مخربی در شخصيت كودک بر جای میگذارد كه آثار آن به صورت صدمات عاطفی و عدم اعتماد به نفس در كودک بروز میكنند.
به اعتقاد روانشناسان جملات گزنده به عزت نفس كودک و در نتيجه به اعتماد به نفس او آسيب می رساند و سبب تخريب رشد شخصيتی کودک میشود.
به كار بردن الفاظ منفی همچون : «بد، شلوغ، كثيف، لوس، خراب كار، بی عرضه، تنبل، بی ادب»، نه تنها اعتماد به نفس كودک را كاهش میدهد، بلكه در ناخودآگاه او ثبت ميشود و او را دقيقا به سمتی كه او را با آن نام يا لقب خواندید میکشاند.
توجه داشته باشید که كودكانی كه با اين القاب خوانده میشوند معمولا لجبازتر و پرخاشگرتر از سایر کودکان هستند. چرا که گفتن القاب منفی در شکل گیری شخصیت کودک تاثیر بسزایی دارد.
از یاد نبرید که کودکان به دنبال کسب توجه از سوی والدین هستند و از هر طریقی تمایل دارند این حمایت و توجه را دریافت کنند. اگر کودک کار اشتباهی را مرتکب میشود واکنش منفی نشان دادن به کودک چه به لحاظ تنبیه بدنی، چه از نظر تنبیه روانی، در واقع کار اشتباه کودک را تقویت میکند. بنابراین در هنگامی که کودکتان کار اشتباهی انجام میدهد سعی کنید به او بی توجه باشید.
از دیگر تنبیههای روانی کودک که ممکن است آن را نادیده بگیرید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- مقایسه کودک با فرزندان خانواده یا دیگران
۲- سپر بلا قرار دادن کودک بابت مشکلات رفتاری والدین به طور مثال: گفتن جملاتی مانند تو من را عصبانی میکنی، تو من را مریض کردی
۳- عدم پذیرش تولد کودک و دادن احساس گناه به کودک به طور مثال: با گفتن جملهی کاش هیچ وقت به دنیا نمیآمدی
۴- منفیگرایی درباره ی کودک: تو به جایی نخواهی رسید.
برای جلوگیری از تنبیه چه کارهایی میتوان انجام داد؟
۱- الفاظ مثبت و تشویق را جایگزین الفاظ منفی و تنبیه کنید.
۲- با کودک خود ارتباط خوبی داشته باشید و به جای تنبیه، رفتار اشتباه کودک را برای او توضیح دهید و درست و غلط را به او نشان دهید. گاهی کودک رفتار یا کار اشتباهی را انجام میدهد اما در حقیقت نمیداند که کار اشتباهی است.
۳- محروم کردن از وسایل مورد علاقهی کودکتان را جایگزین تنبیه کنید. به طور مثال فرزند شما به تماشای تلویزیون علاقه دارد. در صورتی که کار اشتباهی انجام میدهد به او گوشزد کنید تا زمانی که رفتار خود را تغییر ندهد اجازهی تماشای تلویزیون ندارد و .... .
۴- کودک را از محیطی که احتمال میدهید در خطر است و امکان کار و رفتار اشتباه افزایش مییابد دور نگه دارید.
نکته مهم
توجه داشته باشید که کودکان به دنبال مهر و محبت والدین هستند. با تنبیههای روانی، تواناییها و نقاط مثبت کودک به فراموشی سپرده میشود و کم کم نقاط منفی جایگزین شده، به صورت پر رنگ تر خود را نشان میدهد. بنابراین ضروری است جهت ارتباط صحیح با کودک ارتباط عاطفی برقرار کنید و با توقعی در حد توان و سن آنان، تنبیه روانی برای آنان ایجاد نکنید.