شاید شما هم اگر باردار باشید اسم دیابت بارداری به گوشتان خورده باشد. دیابت بارداری از جمله مشکلاتی است که زنان در این دوران با آن مواجه هستند که میزان شیوع در مادران باردار در ایران حدود چهار درصد و در جوامع مختلف ۳ تا ۱۴ درصد است.
نازنین دادور، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ از بین زنان مبتلا به دیابت بارداری حدود ۱۰ درصد از قبل به دیابت مبتلا بوده و حدود ۹۰ درصد حین بارداری به این مشکل دچار می شوند که این گروه دچار دیابت بارداری هستند. قند خون بالا در بارداری می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
برای تعریف دیابت بارداری، ابتدا لازم است محدوده قند خون نرمال در بارداری را بدانیم. در بارداری قند خون نرمال ناشتا، بین ۶۰ تا ۹۵ و قند خون نرمال ۲ ساعت بعد از غذا، بین ۸۰ تا ۱۲۰ است. اگر سطح قند خون از این محدوده فراتر رود، تشخیص دیابت بارداری مطرح می‌شود.
علت دیابت بارداری چیست؟
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره علت بروز دیابت بارداری توضیح داد: مهمترین دلیل بروز دیابت بارداری ترشح هورمون‌های جفت است که با اثرات انسولین مادر مقابله میکند و در نتیجه، به افزایش گلوگز خون در مادر منجر می‌شود. این قند از طریق جفت به جنین می‌رسد و باعث بالا رفتن قند خون جنین و به دنبال آن افزایش انسولین در جنین می‌شود که عوارض متعددی را به دنبال دارد.
این متخصص بیماری‌های داخلی درباره ماندگاری دیابت بارداری در مادران، افزود: دیابت بارداری معمولاً بعد از بارداری از بین می‌رود، ولی در بعضی موارد می‌تواند به شکل دیابت نوع ۲ باقی بماند. در بعضی مادران ممکن است اختلالات متابولیک تا ۳ سال پس از زایمان ادامه داشته باشد. در چنین شرایطی داشتن سبک زندگی سالم، یعنی تغذیه مناسب و ورزش منظم به کاهش عوارض متابولیک کمک میکند.
یوسفی علائم دیابت بارداری را غیراختصاصی دانست و گفت: در بارداری‌های نرمال نیز علائمی همچون تکرر ادرار، گرسنگی زیاد، تشنگی زیاد و خستگی زیاد دیده می‌شود و چنین علائمی لزوماً به معنی دیابت بارداری نیست. تشخیص دیابت بارداری با انجام آزمایش تست تحمل گلوکز که در هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می‌شود، مشخص می‌گردد. البته در مواردی که خانم در گروه پرخطر باشد، ممکن است پزشک این تست را زودتر درخواست کند. سن بالای ۲۵ سال، سابقه دیابت بارداری، وزن بالاتر از حد نرمال در شروع بارداری، سابقه دیابت در خانواده، سابقه به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم، سابقه تولد نوزاد مرده و نژاد آفریقایی یا آسیایی عوامل خطری هستند که خانم باردار را در گروه پرخطر قرار می‌دهند.
انواع دیابت بارداری
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا عوارض دیابت بارداری را به دو گروه مادری و جنینی تقسیم‌بندی کرد و افزود: دیابت بارداری می‌تواند برای مادر عوارضی همچون فشار خون بالا در بارداری و پره اکلامپسی، زایمان زودرس و عفونت‌های ادراری در نیمه دوم بارداری را به دنبال داشته باشد و برای جنین نیز وزن بالا حین تولد (وزن بیش از ۴ کیلوگرم)، افت قند خون نوزادی، افت کلسیم، زردی، تولد نوزاد نارس، کاهش رشد داخل رحمی و تولد با وزن کم را به همراه داشته باشد.
یوسفی درمان دیابت بارداری را نیازمند همکاری متخصصان رشته‌های مختلف، به‌ویژه زنان، داخلی، غدد و تغذیه دانست و یادآور شد: حیاتی‌ترین دوره در بارداری زمان لقاح و هفته‌های اولیه پس از لقاح است و در این زمان قند خون مادر باید به‌طور دقیق کنترل شود. زیرادر صورتی که در این زمان قند خون بالاتر از حد نرمال باشد، خطر بروز ناهنجاری‌های جنین تا ۱۰ برابر افزایش می‌یابد.
به طور کلی، افرادی که قبل از بارداری مبتلا به دیابت هستند، لازم است قبل از شروع بارداری به پزشک مراجعه کنند تا قند خونشان کنترل شود و پزشک بر اساس شرایط، داروها را تعدیل و یا جایگزین کند. افرادی که سابقه دیابت ندارند نیز پیش از اقدام به بارداری باید برای کنترل سطح قند خون غربالگری شوند.
عوارض دیابت بارداری بر مادران
دیابت بارداری می‌تواند خطر ابتلا به فشارخون بالا و مسمومیت بارداری را بالا برده که این عارضه به شدت سلامت و زندگی مادر و جنین را تهدید میکند که نیازمند بستری در بیمارستان و مراقبت‌های ویژه است.
درمان دیابت بارداری
درمان دیابت بارداری وجوه مختلفی دارد. مهمترین جنبه درمانی آن کنترل وزن و رژیم درمانی است. رژیم غذایی مادر باردار نقش تعیین کننده‌ای در سلامت مادر و جنین دارد که در صورت بروز دیابت بارداری اهمیت آن چند برابر می‌شود. پرهیز و محدودیت مصرف چربی‌ها، شیرینی‌ها، نمک و نیز افزایش سهم ، میوه‌ها و سبزی‌ها در وعده‌های متعدد و متناسب با سن بارداری و شرایط زندگی خانم باردار از اصول اولیه طراحی این رژیم بوده که برای هر فرد باید به طور جداگانه توسط پزشک تغذیه تهیه شود.
یکی دیگر از پایه‌های درمان انجام مناسب فعالیت بدنی است که نوع و میزان آن با توجه به شرایط هر فرد توسط پزشک مشخص می‌شود.
سومین وجه درمانی استفاده از داروست. اغلب مبتلایان به دیابت بارداری به دنبال رعایت صحیح اصول فوق تحت کنترل درآمده و درمان می‌شوند ولی درصدی از افراد نیاز به تجویز انسولین پیدا می‌کنند که باید به دقت و با نظارت متخصص غدد یا دیابت انجام گیرد. در دوران بارداری استفاده از قرص های دیابت ممنوع می باشد و فقط با نظر پزشک از انسولین استفاده شود.
اندازه‌گیری و پایش منظم قند خون که فواصل آن توسط پزشک تعیین می‌شود یکی از پایه‌های پیشگیری و کنترل عوارض این بیماری است که نباید از آن غفلت کرد.
