معاون آموزش ابتدایی وزارت درباره چالش‌های آموزش مجازی برای دبستانی‌ها گفت: مهمترین آسیب این بوده است که دانشآموزان در دوران تحصیلشان نیاز دارند که درک درستی از محیط مدرسه داشته باشند. آنها باید بتوانند با همسالانشان، معلمان و اولیای مدرسه ارتباط برقرار کنند.
به گزارش خبرگزاری دانا، معاون ابتدایی وزارت در گفتگویی با خبرنگار روزنامه« ایران» به تحلیل وضعیت آموزش دانش آموزان در شرایط کرونا و چالش های پیش روی دانش آموزان دوره ابتدایی خصوصا کلاس اولی ها و اولیا آنها به پرسش های این خبرنگار پاسخ گفت. در ذیل گزیده ای از این گفتگو آمده است:
مهمترین چالش‌های آموزش مجازی برای دانشآموزان پایه اول
معاون آموزش ابتدایی وزارت درباره چالش‌های آموزش مجازی برای دبستانی‌ها گفت: مهمترین آسیب این بوده است که دانشآموزان در دوران تحصیلشان نیاز دارند که درک درستی از محیط مدرسه داشته باشند. آنها باید بتوانند با همسالانشان، معلمان و اولیای مدرسه ارتباط برقرار کنند. تقریباً مدرسه اولین جایی است که کودک به شکل رسمی بعد از حضورش در خانواده به آن ورود می‌کند. از طریق ورود به مدرسه است که زندگی اجتماعی را تمرین می‌کند و در محیطی بزرگتر از محیط خانه مهارت‌های ارتباطی را یاد می‌گیرد. این یادگیری به رشد اجتماعی‌اش هم کمک می‌کند. زمانی که کودکان مجبور شدند در فضای مجازی آموزش ببینند تقریباً همه این فرصت‌ها را از دست دادند. دیگر دانش‌آموزی با دانش‌آموزی دوست نشد و مفهوم همکلاسی برایشان معنایی ندارد. دانشآموزان یادگیری مهارت‌های اجتماعی و شناخت دنیای بزرگتر را به شکل رسمی از دست دادند. دانش‌آموز کلاس اولی، نظم‌پذیری را در مدرسه یاد می‌گرفت که بسیاری از دانشآموزان هنوز مفهوم نظم و انضباط را نمی‌دانند. علاوه بر این یکی از نگرانی‌های عمده‌ای که ما با آن مواجه شدیم بحث آموزش دانشآموزان بود. به‌طور کلی ساعت‌های آموزش حضوری برای کودکانی که در پایه اول هستند کمتر از دیگر دانشآموزان است. این هم به‌خاطر آن است که مدیریت دانشآموزان در جریان یادگیری و حفظ تمرکز آنها در کلاس درس بسیار سخت است. توجه داشته باشید در کلاس حضوری از ابزار معلم برای تمرکز دانشآموزان استفاده می‌کنید و معلم می‌تواند با مداخلات بموقع جریان آموزش را کنترل کند. در فضای مجازی اما این اتفاق نمی‌افتد. جریان آموزش چهره به چهره نیست و در این وضعیت مدیریت دانش‌آموز هم سخت می‌شود چرا که با کودکی روبه‌رو هستید که هیچ درکی از مدرسه و کلاس درس ندارد. معلم نمی‌تواند به صورت متوالی روی تمرکزش کار کند تا یادگیری انجام شود و این خودش یک چالش اساسی و بزرگ برای ما بود. این فقط مخصوص کشور ما نیست. همه کشورها با این مشکل مواجه بودند و حتی در گزارش‌های علمی کشورهای مختلف که در زمینه آسیب‌های کرونا برای کودکان انجام شده به این موضوع اشاره کردند که حفظ تمرکز دانشآموزان برای دنبال کردن جریان آموزش در فضای مجازی بسیار دشوار است. در این موضوع بحث یادگیری مؤثر را هم باید به عنوان یک چالش اساسی دید. یادگیری مؤثر به این معناست که مهارت‌های پایه‌ای سواد، خواندن و نوشتن به همراه صحبت کردن و گوش کردن است. اینها همه مستلزم تکرار و تمرین گروهی در سر کلاس درس است. در حقیقت خلق موقعیت‌های یادگیری در کلاسی اتفاق می‌افتد که دانش‌آموز دارد.
میزان یادگیری دانشآموزان نسبت به قبل از کرونا
حکیم زاده در خصوص نسبت تغییرات یادگیری دانش آموزان در زمان کرونا و قبل از آن اظهار کرد: نتایج ارزشیابی سال تحصیلی گذشته را وقتی با دو سال قبل مقایسه کردیم به این نتیجه رسیدیم که در درس فارسی درصد دانش‌آموزانی که در کارنامه‌شان از نظر یادگیری نمره خیلی خوب درج شده، کاهش پیدا کرده و درصد دانش‌آموزانی که نیازمند تلاش بیشتر در درس فارسی هستند افزایش پیدا کرده است. در دو سال پیش، در پایه اول که مهمترین پایه تحصیلی دانشآموزان است، درصد دانش‌آموزانی که درجه عالی گرفته بودند 70 درصد بود در حالی که در سال تحصیلی گذشته این آمار به 60 درصد رسید. این کاهش برای ما خوب نیست. از طرفی هم تعداد دانش‌آموزانی که نیازمند تلاش بیشتری هستند از دو درصد به بالاتر از 4 درصد رسیده است که این نتایج ارزشیابی نشان می‌دهد باید برای حضور دانشآموزان کلاس اول در مدرسه تلاش بیشتری انجام دهیم. البته اینها نتایج ارزشیابی‌های میدانی ما است و قطعاً مشکلات دیگری هم دانشآموزان برای یادگیری مؤثر و عمیق دارند که در سال‌های بعد ما این آسیب‌ها را خواهیم دید.
وی در ادامه توضیح داد: باید به مهارت‌هایی که دانش‌آموز یاد می‌گیرد، به صورت عملی و کاربردی نگاه کنیم. یادگیری مهارت‌های پایه در کلاس اول تأثیر بسیار زیادی در یادگیری سال‌های بعد دارد. اگر دانش‌آموزی بخواهد در علوم، ریاضیات و مطالعات اجتماعی موفقیت کسب کند باید سواد پایه‌اش قوی باشد. اگر دانشآموزان سواد پایه‌ای خوبی نداشته باشند در آینده ممکن است در این درس‌ها هم با مشکل مواجه شوند.
تمهیدات آموزش و پرورش در حوزه کلاس اولی‌ها برای آموزش مجازی
معاون آموزش ابتدایی با اشاره به طرح جبران یادگیری که آموزش مجدد همه دانشآموزان ابتدایی در دوره اول، درس فارسی و در دوره دوم درس ریاضی، فارسی و علوم را شامل می شود تصریح کرد: تمام دانش‌آموزانی که در کارنامه تحصیلی‌شان نتایج نیازمند تلاش بیشتر و قابل قبول درج شده بود، شناسایی شدند و دستورالعملی به همه مناطق آموزشی دادیم و از آنها خواسته شد که برای آنها کلاس‌های جبرانی برگزار کنند با توجه به شرایط مناطق این اقدام انجام شد.14 جلسه آموزشی مدارس برگزار کردند. ما نتایج ارزشیابی این طرح را استخراج کردیم و توانستیم در اجرای این طرح آموزشی از همکاری داوطلبانه دانشجو- معلمان استفاده کنیم. خیلی از معلمان خودمان داوطلبانه کمک کردند. علاوه بر این با پیگیری‌هایی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که دانشآموزان کلاس اولی یک روز در هفته به مدرسه بروند.
حکیم زاده در پایان درخصوص خارج شدن برخی از دانشآموزان از چرخه تحصیل و اقدامات وزارت آموزش و پرورش در این ارتباط گفت: چند سالی است که تلاش می‌کنیم تا دانش‌آموزانی که به جریان تحصیل وارد نشده اند را شناسایی کنیم و به مدرسه بیاوریم. زمانی که مدارس تعطیل شدند بسیاری از خانواده‌ها در مناطق محروم علی‌رغم اینکه دانش‌آموزانشان در مدرسه ثبت نام کرده بودند به مدرسه نیامدند. این دانشآموزان خیلی زود وارد بازار کار شدند. در این سال‌های کرونایی تعداد کودکان کار افزایش پیدا کرد. متأسفانه کسی هم نبود که عدم حضور این کودکان را در فضای آموزشی کنترل کند. بنابراین ما شاهد افزایش این پدیده هم بودیم که خیلی هم نگران‌کننده بود. سال تحصیلی گذشته که آمار را رصد کردیم، آمار دانشآموزان خارج از چرخه تحصیل نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده بود. در دوره ابتدایی سال گذشته 210 هزار بازمانده از تحصیل را شناسایی کردیم اما دو سال قبل این آمار 142 هزار نفر بود. بنابراین آمار کودکان بازمانده از تحصیل در این مدت افزایش پیدا کرده است. تعداد زیادی از این دانشآموزان بازمانده کلاس اولی بودند و به‌خاطر نگرانی‌های افراطی که خانواده‌هایشان داشتند در کلاس درس حضور پیدا نکردند. امسال آمار ثبت نام کلاس اولی‌ها نشان می‌دهد رشد قابل توجهی داشته است. موالید 6 سال تمام ما یک میلیون و 547هزار نفر بوده است. ثبت‌نامی‌ها یک میلیون و 630 هزار نفر است. امسال با هماهنگی که انجام شده است برنامه‌ای را از مهرماه شروع کردیم. این برنامه شناسایی زودهنگام دانشآموزان خارج از چرخه تحصیل است.
وی ابراز امیدواری کرد که با تلاش مستمر همکاران ما در ادارات و خصوصا مدیران مدارس با پیدا کردن دانش‌آموزانی که از یک سال تحصیلی به سال تحصیلی بعد در مدرسه حاضر نمی‌شوند؛ بتوانیم زودتر دانشآموزان در معرض ترک را شناسایی کرده و به مدرسه بیاوریم.
