اضطراب جدایی همسفر ناآرام کودک

فاطمه ترکاشوند ، کارشناس ارشد مشاوره ، خبرگزاری دانا ؛ اضطراب جدایی مرحله‌ای طبیعی از رشد عاطفی کودک است و زمانی شروع می‌شود که کودکان کم‌کم تشخیص می‌دهند که افراد و اشیا حتی زمانی که حضور ندارند همچنان وجود دارند که این مفهوم را «اصل پایداری شیء» می‌نامند. کودکان می‌توانند علائم اضطراب جدایی را از شش یا هفت ماهگی هم نشان دهند، اما برای بیشتر کودکان این اضطراب در فاصله ۱۰ تا ۱۸ ماهگی به اوج خود می‌رسد و تا سه سالگی هم می‌تواند ادامه یابد. در بیشتر موارد، اضطراب جدایی زمانی بروز می‌کند که شما کودک را ترک می‌کنید تا به سر کار بروید یا در خارج از خانه کاری را انجام دهید. علائم اضطراب نرمال و اختلال اضطراب جدایی شباهت زیادی به هم دارند و بارزترین وجه تمایز آن ها، میزان و شدت ترس و بیقراری هنگام جدایی است. در اختلال ما با یک مشکل جدی عاطفی سروکار داریم که باعث مختل شدن عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودک (به ویژه در مدرسه)میشود.کودک شما می‌تواند اضطراب جدایی را شب‌ها، یعنی وقتی در رختخواب خوابانده شده است و شما در اتاق کناری هستید نیز تجربه کند. اضطراب جدایی معمولاً وقتی کودکان به دو سالگی می‌رسند کاهش پیدا می‌کند. مثل هر تغییر دیگری، به کودک فرصت بدهید که به‌ تدریج با آن کنار بیاید. خواه او را نزد یکی از اعضای خانواده‌تان می‌گذارید. این اضطراب جدایی متقابلا می‌تواند برای والدین هم سخت باشد، به‌ ویژه اگر وقتی کودک را ترک می‌کنند او هیستریک می‌شود یا به نظر می‌رسد که یکی از والدین را به دیگری ترجیح می‌دهد. شما ممکن است از اینکه کودکتان را پیش کس دیگری می‌گذارید احساس گناه کنید و وقتی جدا هستید نگران او باشید. اگر هم کودک بخواهد دائماً به او توجه کنید ممکن است کلافه و فرسوده شوید یا حتی احساس خشم کنید.

علائمی که این اختلال می تواند داشته باشد:

امتناع از رفتن به مدرسه. کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است ترسی غیر منطقی از مدرسه داشته باشد و تقریباً هر کاری برای ماندن در خانه انجام می دهد.

بی میلی برای خوابیدن. اختلال اضطراب جدایی می تواند کودکان را دچار بی خوابی کند که احتمالا به دلیل ترس از تنها ماندن یا دیدن کابوس های جدایی می باشد.

  بیماری ها و علائم جسمی مانند سردرد یا درد معده. در زمان جدایی یا قبل از آن، کودکانی که دچار مشکلات اضطراب جدایی هستند، اغلب در مورد درد و بیماری می گویند.

 چسبیدن به مادر، اگر بخواهید پا به بیرون بگذارید، ممکن است کودک شما را در اطراف خانه تعقیب کند یا به بازو و پای شما بچسبد.

گاهی اوقات مشاهده می شود کودکی که سن 3 سال را گذارانده باز هم نمی تواند دوری مادر را تحمل کند. بعضی از مادران گله می کنند که فرزندانشان حتی تحمل چند دقیقه دوری آنها را ندارند بروز این رفتارها از سوی کودکان طبیعی نیست و انتظار  می رود به مرور این رفتار در کودک کمرنگ شود. زمانی می توانیم بروز اضطراب جدایی را در کودک غیر طبیعی بنامیم که در سن بالاتر رخ می دهد و حداقل به مدت 6 ماه ادامه داشته باشد. همچنین این اضطراب باید در عملکرد کودک یا والدین اختلال ایجاد کند( برای مثال مادر به دلیل وابستگی زیاد او نتوانند به امور زندگی خود برسند) و یا کودک به دلایل و بهانه های مختلف از محیط های آموزشی دوری می کند.

در این موارد یک مشاور خوب می تواند اطلاعات را از خانه، مدرسه و حداقل یک ویزیت بالینی برای تشخیص جمع آوری کند و با مشاهده و مصاحبه به اطلاعات مدنظر برسد. البته کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی غالباً شکایات جسمی دارند که ممکن است نیاز به ارزیابی پزشکی هم داشته باشند. البته با درمان روان و وضعیت نرمال اضطراب کودک، به احتمال زیاد بخش زیادی از علائم جسمی نیز تسکین می یابند.