به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از فارس، بیش از ۸ ماه از حکم وزیر علوم تحقیقات و فناوری به عبدالحسین کلانتری در معاونت فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه می‌گذرد و قرار گذاشتیم تا با وی به گفتگو بنشینیم تا کمی از ناگفته‌های این معاونت بدانیم، از شرایط ویژه دانشگاه‌ها در دوران کرونا، پوشش دانشجویی و حاشیه‌هایش، دانشجوهای هنجارشکن و نحوه برخورد با آنها، برنامه‌های ویژه این معاونت برای اربعین و دغدغه‌هایی که والدین درباره خوابگاه‌های دانشجویی دارند.
ظهر یک روز تابستانی برای مصاحبه با کلانتری به وزارت علوم می‌رویم، سالن‌های تاریک ناشی از صرفه‌جویی تابستانه را طی می‌کنیم تا به واحد معاونت فرهنگی برسیم. اتاق معاون فرهنگی هم بی بهره از این صرفه‌جویی نیست و همین موضوع کار عکاسی را سخت‌تر کرد و البته گرمایی که کمی با پنکه قابل تحمل می‌شد.
کلانتری در این گفتگو از آمار دانشجوهای هنجارشکن گفت و دغدغه‌های به جای والدین برای سپردن فرزندانشان به خوابگاه‌های دانشجویی، از بی برنامه‌گی برای استفاده از اساتید خوش نام و بودجه‌ای که در معاونت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها یافت نمی‌شود.
وی در این گفتگو از تدابیر ویژه برای حل مشکلات هم گفت، از اختصاص بودجه ویژه به فعالیت‌های فرهنگی تا راه‌اندازی سراهای مهارتی در خوابگاه‌های دانشجویی، از توصیه نامه پوششی که به دانشگاه‌ها ابلاغ شده تا شکل گیری انجمن‌های فناورانه دانشجویی.
فارس: برنامه‌های وزارت علوم برای ایام اربعین چیست؟
کلانتری: بعد از دو سال و اندی از شروع کرونا، از سرگیری مجدد آموزش حضوری و بازگشایی دانشگاه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی دوباره در فضای واقعی رونق گرفته است و بر همین اساس اربعین هم در این فضای جدید حال و هوای دیگری پیدا می‌کند.
با لحاظ اهمیت و میزان استقبال بالا به این پدیده و این موضوع در میان دانشگاهیان، مجموعه‌ای از اقدامات از یک ماه قبل در وزارت علوم آغاز شده است، قرار گاه علم الهدی و ستاد اربعین دانشگاهیان موضوع را پیگیری کرده و با حضور وزیر محترم علوم و نماینده‌های سایر دستگاه‌های مرتبط مانند وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد و تمام سیستم آموزش عالی کشور قرارگاه را شکل داده و جلسات را برگزار کرده و تصمیماتی در جهت هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن این مراسم یوم الله گرفته‌اند.
بخشی از این تصمیمات معطوف به پیاده روی اربعین بوده و بخشی فراتر از پیاده روی است و مربوط به مطالعات حوزه اربعینی است. مجموعه‌ای از فعالین دانشگاهی در حوزه‌های علمی و پژوهشی در حال کار در این زمینه هستند، همایش‌هایی نیز درباره اربعین پژوهی و فعالیت مشترک با اندیشمندان جهان اسلام در حوزه اربعین خواهیم داشت، همچنین در صدد هستیم که رویداد بزرگ دانشگاهیان را در کریلا یا نجف مقارن با ایام اربعین در عراق داشته باشیم و هماهنگی‌های لازم در شرف انجام است. حدود ۲ هفته قبل هیاتی از اساتید و مسئولان دانشگاه‌های عراق مهمان ما در وزارت علوم بودند که آنجا هماهنگی‌های اولیه این رویداد صورت گرفت.
ظرفیت علمی و پژوهشی اربعین را سعی می‌کنیم با جدیت پیگیری کنیم، علاوه بر آن رویداد‌های معطوف به اربعین و پیاده روی اربعین هم هست که هماهنگی‌های لازم صورت گرفته که علاوه بر جلسه‌ای که با حضور وزیر علوم داشتیم، هفته گذشته دوباره جلسه قرارگاه هماهنگی‌های پیاده روی اربعین را با حضور دستگاه‌های ذی ربط و متولی داشتیم و هماهنگی‌های مفصل با دانشگاه‌های تهران نیز تمهید شده و تقسیم کار در این زمینه صورت پذیرفته است.
* تسهیلات ویژه برای تردد دانشجویان در پیاده روی اربعین
فارس: چه تمهیداتی درنظر گرفته شده است؟
کلانتری: با هماهنگی‌های صورت پذیرفته اجازه تردد راحت‌تر دانشجویی گرفته شده و دانشجویان به راحتی می‌توانند از مرز‌ها عبور کنند و نیازی به وثیقه‌ای که قبلا می‌گذاشتند، ندارند، قبلا دانشجو‌ها برای خروج از کشور فرایند اداری پیچیده‌ای داشتند که به لطف خدا با هماهنگی که با مراجع ذی ربط، نیروی انتظامی و اداره گذرنامه شده، این مشکلات برطرف و تسهیلات خوبی برای تردد دانشجویان فراهم شده است.
* کاهش هزینه تمام شده پیاده روی اربعین برای دانشجویان
به مناسبت اربعین و با حمایت وزارت علوم کاروان‌های دانشجویی در دانشگاه‌های بزرگ در حال راه اندازی است، خصوصا دانشگاه‌هایی که در تهران مستقر هستند، این کاروان‌ها مشکلات تردد را نسبت به زمانی که افراد به صورت انفرادی از مرز عبور می‌کنند را به حداقل می‌رسانند و سعی این است که هزینه تمام شده سفر اربعین را کاهش دهیم.
برای کاهش هزینه‌های سفر اربعین مساعدت‌های خوبی صورت گرفته، وام‌ها و تسهیلاتی هم برای دانشجو‌ها فراهم شده است، با صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم هم هماهنگی‌های لازم صورت گرفته و قول مساعدی هم دادند که به هر دانشجو حدود ۲ میلیون تومان مساعدت بدهند، البته در حال بررسی و مذاکره هستیم تا با نگاه خوبی که مجموعه سازمان دانشجویان و صندوق رفاه دارند این عدد افزایش یابد و تعداد بیشتری از دانشجویان را دربر بگیرد. بالاخص دانشجو‌هایی که بضاعت لازم را ندارند، قرار شد از بدنه خیرین استفاده شود. تقاضا و نامه نگاری با مجموعه خیرین و نهاد‌های رفاهی و حمایتی کشوری داشتیم تا آنها را نیز در این موضوع وارد کنیم و تمهیدات لازم اندیشیده شود تا این دانشجویان با عزت و احترام از این ظرفیت‌ها استفاده کنند و مشرف شوند.
در حوزه تشرف دختران دانشجو همیشه مشکل داشتیم، در صدد هستیم که این موضوع را هم به نوعی برطرف کنیم تا هم امنیت دختران دانشجو فراهم شود و هم دلنگرانی خودشان و خانواده هایشان برطرف شود.
تلاش شده دانشجوهای متاهل امکانات ویژه‌ای داشته باشند و بتوانند از تسهیلات ویژه بهره‌مند شوند. چرا که باور ما این است که اگر اربعین خانواده محور باشد معنای بهتری می‌یابد، اساسا وقتی ریشه اربعین بررسی می‌شود، می‌بینیم یک حرکت خانواده محور بوده و مصائبی که به آل الله وارد شده، به خانواده آل الله بوده و ادراک این فضا زمانی کامل می‌شود که افراد بتوانند این مسیر قدسی را خانوادگی طی کنند و آن زمان است که همزادپنداری با مصائبی که بر آل الله وارد شده را بیشتر و بهتر می‌توان درک کرد.
تمام دانشگاه‌ها درگیر مراسم اربعین هستند، اما تعدادی از دانشگاه‌ها به جهت امکاناتی که دارند، تسهیلات ویژه تری را در این مسیر برقرار می‌کنند، علاوه بر این بعضی از دانشگاه‌ها موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای دارند، دانشگاه‌های استان‌های ایلام و خوزستان، چون در مسیر زائران قرار دارند به صورت ویژه به دانشگاهیان خدمات رسانی می‌کنند.
فارس: بحث بعدی خوابگاه‌های دانشجویی و دغدغه خانواده هاست، وزارت علوم و معاونت فرهنگی برای این دغدغه چه اقداماتی انجام داده است؟
کلانتری: دغدغه خانواده‌ها برای احساس مسئولیت نسبت به حضور فرزندانشان در خوابگاه‌های دانشجویی دغدغه به جایی است، اگر زمان حضور دانشجویان در خوابگاه‌های دانشجویی را لحاظ کنیم، زمانی که دانشجو‌ها در خوابگاه‌ها می‌گذرانند را با سایر زمان‌ها مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که عمده زیست دانشجویی دانشجویان در خوابگاه‌ها سپری می‌شود، برهمین اساس توجه و تاکید به مسئله خوابگاه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد؛ لذا در کنار فعالیت‌های فرهنگی دانشجویان در دانشگاه که عموما متولی آن معاونت‌های فرهنگی و نهاد رهبری در دانشگاه هاست، باید توجه ویژه‌ای به بحث خوابگاه‌ها داشت که البته مسئولیت این حوزه عملا در حوزه مسئولیت‌های معاونت فرهنگی نبوده و در حوزه معاونت‌های دانشجویی است، معاونت‌های دانشجویی هم زحمت‌های زیادی کشیدند، اما واقعیت امر این است که نگاه بزرگواران در این عرصه خیلی نگاه فرهنگی و اجتماعی نبوده و دغدغه اوقات فراغت دانشجویان را از این منظر نداشته اند، بیشتر تامین رفاهیات دانشجویان را داشتند و از این منظر به اوقات فراغت دانشجو‌ها در خوابگاه‌ها توجه داشتند. با تعامل خیلی خوبی که با سازمان امور دانشجویان داشتیم به توافقاتی رسیدیم و کار‌هایی را هم داریم جلو می‌بریم.
* سراهای مهارت در خوابگاه‌های دانشجویی برای مهارت افزایی دانشجویان
یکی از برنامه‌های ویژه خوابگاهی سراهای مهارت است، این سرا‌ها فرصت‌های مهارت افزایی در اوقات فراغت را برای دانشجو‌ها فراهم می‌کند.
در این سرا‌ها دانشجویان در اوقات فراغت بسته‌های مهارتی را در خوابگاه‌ها دریافت می‌کنند، از ساده‌ترین بسته‌های مهارتی تا پیچیده‌ترین بسته ها. از ارایه قالی بافی و آشپزی تا آشنایی با مدار‌های الکترونیکی و برق کشی به دانشجو‌ها ارایه می‌شود.
سراهای مهارتی با مشارکت سازمان فنی و حرفه ای، دانشگاه فنی حرفه‌ای، دانشگاه علمی کاربردی و در کل مجموعه‌ها و سازمان‌هایی که وظیفه مهارت افزایی دارند، شکل می‌گیرد. دانشجو‌ها به جای اینکه در آن مجموعه‌ها مهارت‌ها را یاد بگیرند در خوابگاه‌های دانشجویی با این مهارت‌ها آشنا می‌شوند.
برخی از سازمان‌ها هم در بحث سراهای مهارتی ورود کردند و اعلام کردند که حاضرند دستاورد این مهارت‌ها را با صنعت پیوند بزنند و فعالیت دانشجو‌ها در این سرا‌ها اگر منجر به تولید محصول شود، می‌توانند بازار محصول را هم درنظر بگیرند، اصل ایده این است که ساعات فراغت دانشجویان در خوابگاه‌های دانشجویی بارور سازی شود. باید به فعالیت‌های اجتماعی که در محیط‌های خوابگاهی شکل می‌گیرد توجه کرد.
فضای مجازی در کنار تهدید‌ها فرصت‌های بی شماری را هم دارد، متاسفانه به دلیل عدم استفاده صحیح از فضای مجازی و عدم تنظیم‌گری مناسب این فضا، بیشتر با تهدید‌های آن آشنا هستیم، تعداد زیادی از کسب و کار‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در حوزه محتوایی را می‌توانیم در این بسته‌ها توسط دانشجو‌ها در فضای مجازی پیگیری کنیم، ظرفیت‌های بسیار خوبی است که از آنها استفاده نشده و راهبری لازم در این زمینه صورت نگرفته، به یک معنا دانشجو‌ها سربازان جنگ نرمی هستند که ما باید به نحو احسن از آنها استفاده کنیم. زمینه سازی مناسب برای استفاده از این ظرفیت‌ها باید انجام شود. در این زمینه هم بعضی از دانشگاه‌ها ورود کردند و در بلند مدت می‌توان از این ظرفیت خوابگاهی خوب استفاده کنند.
نمی‌خواهم خیلی خیال خانواده‌ها را در بحث دغدغه‌هایی که دارند، راحت کنم، به هر حال هر کنشی که توسط نهاد‌های رسمی صورت بگیرد، هیچ وقت جای نظارت، هدایت و پایش دلسوزانه و دغدغه‌مندانه خانواده را نمی‌گیرد.
فارس: یکی از الزامات دانشگاه‌ها مشاوره دانشجویی است که می‌تواند دغدغه والدین را کاهش دهد، اما در تعدادی از دانشگاه‌ها این بخش را ندارند.
کلانتری: در بحث مشاوره دانشجویان که البته زیرمجموعه سازمان امور دانشجویان است برخی دانشگاه‌ها مثل دانشگاه‌های بزرگ خوب عمل می‌کنند و حتی داخل خوابگاه‌ها هم این خدمات را ارایه می‌دهند البته برخی از دانشگاه‌ها هم که خیلی کوچک هستند این امکانات را هنوز نتوانسته‌اند به خوبی ارایه دهند.
من واقع گرا هستم و نمی‌خواهم خیلی خیال خانواده‌ها را در بحث دغدغه‌هایی که دارند، راحت کنم، به هر حال هر کنشی که توسط نهاد‌های رسمی صورت بگیرد، هیچ وقت جای نظارت، هدایت و پایش دلسوزانه و دغدغه مندانه خانواده را نمی‌گیرد.
خانواده‌ها باید بدانند کنشگری نهاد‌های رسمی از مسئولیت و وظایف آنها نمی‌کاهد و لذا این دغدغه مهم است و از قدیم الایام داشته اند و الان هم باید این دغدغه را داشته باشند و به دانشگاه‌ها به تعالی فرهنگی و اجتماعی دانشجویان کمک کنند.
این به معنای کم کاری نهاد‌های رسمی نیست، به معنای این است که هر نهادی توانمندی ها، امکانات، ظرفیت‌ها و امکان مداخله خاص خودش را دارد که از این جهت خانواده یک نهاد بی بدیل است.
فارس: و، اما بحث حجاب و فضای دانشگاه‌های کشور.
کلانتری: هر کشوری و هر دانشگاهی کد‌های پوشش خودش را دارد و هیچ وقت رها و باری به هرجهت نبوده و نیست. دانشجو‌ها هم در کد‌های پوششی زیست می‌کنند، کد‌های پوششی هم برآمده از نظام پوششی و هنجاری آن کشور است و بیگانه و عجیب و غریب نیست، کد‌هایی است که خانواده‌ها و مردم با آنها انس دارند و بعضا در دانشگاه‌ها ضریب جدی تری پیدا می‌کند، چون به هر حال دانشگاه مهد علم است و مهد علم ویژگی‌های خاص خودش را دارد و هر موضوعی که به نوعی علم دوستی و علم پویی و علم جویی را تحت الشعاع قرار دهد، در حاشیه دانشگاه قرار می‌گیرد و دانشگاه اجازه نمی‌دهد که کارکرد اصلی آن تحت الشعاع قرار بگیرد.
برای همین خیلی از موضوعات، چون کارکردی در دانشگاه‌ها ندارد در دانشگاه‌ها وجود ندارد و نباید وجود داشته باشد، هویت و کارکرد اصلی دانشگاه‌ها در تمام جهان مشخص است و هر موضوعی که این را تحت الشعاع قرار دهد در حاشیه قرار می‌گیرد.
سال‌هاست که برای موضوع پوشش دانشجویی کد‌هایی تدوین شده، آیین نامه‌هایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال‌های گذشته تدوین شده، دولت قبل بار‌ها آن را ابلاغ کرده و آیین‌نامه جدیدی وجود ندارد و توجه و اهمیت دادن به کد‌های پوششی در دانشگاه همیشه در دستور کار بوده است.
به واسطه گسترش کرونا در کشور و فضا و آموزش مجازی و غیرحضوری دانشجو‌ها انس لازم را که قدیم الایام با فضا‌های دانشجویی داشتند را از دست دادند و عملا فرایند جامعه پذیری و انتقال ارزش‌ها و هنجار‌ها دچار اختلال شد، چه در سطح دانش آموزان و چه در سطح دانشگاهیان. به حدی که نه فقط در بحث حجاب و عفاف، در بحث تربیتی هم این موضوع خودش را نشان داد، حتی در آداب تعلم و علم آموزی و حضور در محافل علمی.
به عنوان مثال، در مدارس، تعداد زیادی از معلم‌ها شکایت داشتند که دانش آموز‌ها اصلا نمی‌توانند پشت صندلی بنشینند، چرا که درس را چندسال در فضای مجازی خواندند، دراز می‌کشیدند، لابه لای درس غذا می‌خوردند، سر یخچال می‌رفتند و می‌آمدند، بازی می‌کردند، این‌ها با آن هنجار‌ها و ارزش‌های مرسوم فضای واقعی فاصله داشتند، بخشی از ناهنجاری‌هایی که ما در ابتدای بازگشایی دانشگاه‌ها دیدیم ناشی از همین فضا بود.
ناهنجاری‌ها ناشی از این بود که دانشجو‌ها انس با فضای دانشگاهی را از دست داده بودند، حتی سال‌های آخر دانش آموزی با فضای مدرسه هیچ انسی نداشتند، این عزیزان وارد دانشگاه شدند بدون اینکه حتی با کد‌های ابتدایی حضور در دانشگاه آشنا باشند، طبیعتا آشنایی آنها با محیط دانشگاه زمان می‌برد.
در معاونت فرهنگی وزارت علوم سعی شد تا با تدوین برنامه‌هایی این شناخت سریع‌تر ایجاد شود. یکی از آن حوزه‌ها حوزه پوشش و حجاب و عفاف بود، که حدس می‌زدیم باید اقدامات مهمی در این زمینه صورت بپذیرد.
* توصیه نامه پوششی وزارت علوم برای دانشگاه‌ها
ابلاغیه‌ها در این زمینه از قبل وجود داشت، آیین‌نامه‌ها هم وجود داشت، با حضور مجموعه‌های دانشجویی و اساتید پیش کسوت، کارشناسان فرهنگی حاضر در دانشگاه‌ها، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، معاونت فرهنگی و آموزشی به توصیه نامه‌ای رسیدیم که این توصیه نامه سعی دارد این فضا را سامان بدهد.
این توصیه نامه عموما بیشتر رویکرد اثباتی دارد تا نفیی و سلبی. بخش اصلی و عظیمی از این کار‌ها در حوزه فرهنگی اثباتی است نه برخورد انتظامی و انضباطی. البته منکر آنها نیستیم، اما تاکید داریم که آن بدترین و آخرین راه حل و آخرین مرحله است، آنهم لطیف و زیبا.
نکته بعدی اینکه در این توصیه نامه از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده شده است برای ساماندهی این فضا از ظرفیت‌های دانشجویی، اساتید خوش نام، معاونت‌های فرهنگی و خانواده‌ها هم در این موضوع استفاده شده است.
در نهایت هم اگر مشکل حل نشد، از ظرفیت‌های مشاوره و خانواده‌ها استفاده می‌شود و خانواده‌ها در جریان قرار می‌گیرند و این تغییر رفتار با محوریت خانواده جلو می‌رود و باز اگر به نتیجه نرسید توسط سازمان امور دانشجویان و معاونت‌های دانشجویی تذکرات و اقدامات لازم صورت می‌گیرد.
جریان معاند با در دستور کار قرار دادان موضوع حجاب در صدد بود که دوقطبی‌هایی را در دانشگاه و در کشور ایجاد کند که با هوشیاری بدنه دانشگاهی و مدیریت کلان کشور و صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری این سناریو برملا شده و از این دوگانگی خارج شدیم.
جریان معاند و ضد انقلاب با در دستور کار قرار دادان موضوع حجاب و دو قطبی کردن آن در صدد بود که دوقطبی‌هایی را در دانشگاه و در کشور ایجاد کند که با هوشیاری بدنه دانشگاهی و مدیریت کلان کشور و صحبت‌های اخیر مقام معظم رهبری این سناریو برملا شده و از این دوگانگی خارج شدیم.
خروج از دوگانگی به معنای تعطیلی برنامه‌های اثباتی حوزه پوشش نیست و در این زمینه فعالیت‌ها ادامه خواهد داشت و از روسای دانشگاه‌ها و معاونین فرهنگی آنها می‌خواهیم در تعریف فعالیت‌های فرهنگی موثر از هیچ کوششی دریغ نکنند. چرا که کم کاری در هزینه نکردن در این حوزه، انواع آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی را به همراه خواهد داشت که مدیریت دانشگاه را سخت خواهد کرد و بعدا با هزینه‌های بیشتر نیز قابل رفع نخواهند بود.
* بدنه هنجار شکن دانشگاهی کشور زیر یک درصد هستند
بدنه هنجار شکن دانشگاهی کشور زیر یک درصد هستند، غاطبه دانشجویانی که می‌بینیم کد‌های اخلاقی را به درستی و تمام رعایت نمی‌کنند دانشجوهای دیندار هستند، در بسیاری از مناسکی که وابستگی با مباحث دینی است، مشارکت می‌کنند، در محرم، ماه مبارک رمضان و اربعین حضور دارند و دل در گرو ارزش‌های و مفاهیم متعالی دینی دارند، اما این سبک زندگیشان عجین شده با المان‌هایی از سبک زندگی غربی.
ما معتقد نیستیم که باید با این افراد تقابل کرد که چه بسا این‌ها از امثال من دیندارتر هستند، اما برخی المان‌های ظاهری را رعایت نمی‌کنند. با برنامه‌های فرهنگی می‌توان بسیاری از عقب افتادگی‌ها و کم کاری‌ها و کم توجهی‌ها را جبران کرد.
امیدواریم با تخصیص بودجه‌ای که در این زمینه باید صورت بپذیرد، دست معاونان فرهنگی و تشکل‌های دانشجویی، کانون‌های فرهنگی و انجمن‌های علمی برای فعالیت باز شود، اگر این اتفاق بیفتد هیچ وقت دانشجو‌ها سراغ فعالیت‌های حاشیه‌ای نمی‌روند و بسیاری از این نوع آسیب‌ها رخت برخواهد بست. ما باید فعالیت‌های هویت بخش مناسب را حمایت کنیم تا هویت‌های کاذب جایگزین آنها نشوند. ما باید به فرایند‌های هویت یابی مناسب دانشجویان کمک کنیم.
* خبر‌های خوب بودجه‌ای معاونت فرهنگی وزارت علوم
فارس: این بودجه چقدر است؟
کلانتری: در حوزه بودجه و تشکیلات اتفاق خوبی در وزارت علوم افتاده است، در حوزه تشکیلات با رایزنی‌هایی که با وزیر علوم صورت گرفت اولویت این شد که معاونت‌های فرهنگی از معاونت‌های دانشجویی جدا شوند، تا جایی که مقدور است البته برخی از دانشگاه‌ها مشکل بودجه و ساختار دارند و اساسا نمی‌توانند این دو معاونت را جدا کنند.
دانشگاه‌ها بودجه فرهنگی مشخصی ندارند، تمام فعالیت‌های فرهنگی وابسته به بودجه نیست، اما نمی‌توان بودجه را نادیده گرفت. بودجه شرط لازم فعالیت‌های فرهنگی جاندار در دانشگاه هاست.
سعی شد که تمام رویه‌های ساختاری که قبل از کرونا داشتیم دوباره احیا و توانمندسازی شود، تعداد زیادی از این ساختار‌ها را در دوره کرونا از دست دادیم، فعالیت فرهنگی صورت نمی‌گرفت و بر همین اساس رئیس دانشگاه کارشناسان فرهنگی دانشگاه را در حوزه‌های دیگر فعال کردند و بعد از کرونا هم این افراد به حوزه فرهنگی بازنگشتند.
دانشگاه‌ها بودجه فرهنگی مشخصی ندارند، تمام فعالیت‌های فرهنگی وابسته به بودجه نیست، اما نمی‌توان بودجه را نادیده گرفت. بودجه شرط لازم فعالیت‌های فرهنگی جاندار در دانشگاه هاست. برهمین اساس تصویری از وضع موجود حاصل شد و تصویر وضع موجود خوب نبود، تعدادی از دانشگاه‌ها زیر نیم درصد و ۰.۲۵ درصد بودجه فرهنگی داشتند، عملا بودجه فرهنگی صفر بود در حالی که پتانسیل بسیار بالای دانشجویی در همان دانشگاه‌ها موجود بود، دانشجو‌هایی که با هزینه بسیار کم مثلا در حد یک میلیون و دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان حاضر بودند فعالیت فرهنگی داشته باشند، حتی از جیبشان مایه می‌گذاشتند و فعالیت‌هایی در حوزه فرهنگی اجتماعی و سیاسی انجام می‌دادند.
* اختصاص ۳ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی
ابلاغیه‌ای از سوی وزیر محترم و قائم مقام وزیر به دانشگاه‌ها ارسال شد که بر اساس آن ۳ درصد از بودجه دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد، نه زیرساخت و مقدمات فعالیت فرهنگی، بلکه خود فعالیت فرهنگی؛ که این یک اتفاق بزرگ و درخشانی در تاریخ آموزش عالی کشور بود.
معاونت فرهنگی موظف شد به حسن اجرای موفق این ابلاغیه نظارت داشته باشد و بررسی کند که آیا این بودجه تخصیص یافته است یا نه.
دانشگاه‌ها دارند پایش می‌شوند. اتفاقی که تا کنون افتاده اتفاق رضایت بخشی نبوده، چون تخصیص اعتبارات به دانشگاه در حداقل‌ترین سطح ممکن بوده به حدی که فقط پاسخگوی حقوق و دستمزد اساتید و کارکنان دانشگاه و مخارج اولیه و رفاهی دانشجویی است. با این وضع نمی‌توان کار فرهنگی انجام داد و انتظار داشت که اتفاق بزرگی در دانشگاه‌ها بیفتد در حالی که دانشگاه‌ها با آسیب‌هایی دست در گریبانند، آسیب‌هایی در حوزه فرهنگی و اجتماعی که تعداد زیادی از آنها مستلزم فعالیت ویژه فرهنگی اجتماعی است.
اگر ظرفیت دانشجویی را نتوانیم با سرمایه گذاری فرهنگی به خدمت بگیریم و جهت بدهیم عملا این ظرفیت‌ها به سمت ضد فرهنگ و ضد اجتماع سوق می‌یابد و با انبوهی از آسیب‌های فرهنگی اجتماعی رو به رو خواهیم بود، هزینه کردن در عرصه فرهنگی هزینه نیست، سرمایه گذاری برای کاهش آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی آینده است.
باید امکان فعالیت را به دانشجو‌ها داد ولو اینکه دانشجو‌ها خطا کنند، وظیفه اول من به عنوان معاون فرهنگی وزارت علوم کاهش خطای دانشجو‌ها و وظیفه دومم کاهش هزینه خطای دانشجوهاست. باید در فعالیت فرهنگی هم خطای دانشجویی را کاهش دهم و هم هزینه خطای دانشجویی را. به هر حال دانشجو اگر در دانشگاه خطا نکند و خودش را اصلاح نکند کجا می‌خواهد خطا کند و اصلاح شود؟ باید جرات داشته باشیم و فرصت سعی و خطا را به تشکل‌های دانشجویی و دانشجوهایمان بدهیم، این‌ها آینده سازان نظام هستند.
* شکل گیری انجمن‌های فناورانه دانشجویی
فارس: یکی از آیین‌نامه‌هایی که روی آن در این دوره مدیریتی کار شده آیین نامه انجمن‌های علمی و گویا در حال به روزرسانی است.
کلانتری: انجمن‌های علمی مجموعه‌های مختلف دانشجویی که در محیط دانشگاه‌ها شکل گرفته محصول اقتضائات مختلف کشور بوده، مثلا دهه ۶۰ شاهد شکوفایی و شکل گیری تشکل‌های دانشجویی بودیم که بیشتر فعالیت آنها در حوزه‌های سیاسی و عقیدتی بود، به تدریج انجمن‌های صنفی هم شکل گرفت که پیگیر مسائل صنفی دانشجویی بودند، بعد انجمن‌ها و کانون‌های فرهنگی و اجتماعی شکل می‌گیرد که آنها هم متولی امورات فرهنگی، اجتماعی و فعالیت‌هایی بودند که دانشجو‌ها در حوزه سیک زندگی داشتند و به تدریج انجمن‌های علمی شکل گرفت که پیگیر فعالیت دانشجو‌هایی بودند که دوست داشتند به صورت جمعی اهداف علمی را پیگیری کنند.
آیین نامه انجمن‌های علمی تقویت می‌شود و بعد فناورانه فعالیت‌های دانشجویی هم در این آیین نامه دیده می‌شود، به زودی شاهد شکل گیری انجمن‌های فناورانه دانشجویی خواهیم بود.
حدود یک دهه است که کشور با سرعت درگیر فعالیت‌های فناورانه شده و ما برای این حوزه در سطح دانشجویی تمهیدی نداشتیم بر همین اساس آیین نامه انجمن‌های علمی دارد تقویت می‌شود و بعد فناورانه فعالیت‌های دانشجویی هم در این آیین نامه دیده می‌شود و به زودی شاهد شکل گیری انجمن‌های فناورانه دانشجویی خواهیم بود. انجمن‌هایی که می‌توانند به سمت ثبت شرکت‌هایی در مقیاس دانشجویی در پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها بروند و کنش گری در حوزه فناوری را به صورت جمعی و اشتغال آفرینی در این عرصه تمرین کنند.
فارس: در مباحث فرهنگی بیشتر مباحث معطوف به دانشجوهاست و جای اساتید در بسیاری از مواقع خالی است، تدبیری برای این موضوع دارید؟
کلانتری: بله، در حوزه فرهنگی بیشتر مباحث فرهنگی معطوف به دانشجو‌ها بوده و از اساتید و خانواده‌ها که دو رکن اصلی هستند غفلت کردیم، اساتید کنشگران اصلی هستند و با تمام تحولات جامعه همچنان گروه مرجع دانشجو‌ها و تاثیرات بسیار و بی نظیری را بر روی دانشجو‌ها می‌گذارند، این اساتید علاوه بر مرجعیت تخصصی، سبک زندگی و نحوه مواجهه با مسائل کشورشان برای دانشجو‌ها الگو است و ما از این ظرفیت‌ها به صورت آگاهانه استفاده نمی‌کنیم و نکردیم، به صورت ناخودآگاه و مبتنی بر مسئولیت اجتماعی با آن برخورد کردیم و به صورت کلان از آن استفاده نکردیم، باید در این زمینه فعالیت کنیم، مسئولیت اجتماعی و فرهنگی اساتید بخشی معطوف به زندگی دانشجوهاست و باید از این ظرفیت استفاده کرد و مجموعه‌های استادی خودجوشی که در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی فعالیت می‌کردند را به مدد گرفتیم و خودمان هم از آنها حمایت می‌کنیم تا بتوانند رسالت خودشان را به خوبی انجام دهند.
خانواده‌ها هم بخش دیگری هستند، با توجه به اعتماد خانواده‌ها به دانشگاه‌ها که ستودنی است در بدو ورود ثمره تلاش‌ها و خون دل خوردن هایشان را به دانشگاه می‌سپارند و عملا ارتباط چندانی ندارند، ما از ظرفیت خانواد‌ها استفاده نکردیم، خانواده‌ها زمانی به دانشگاه‌ها می‌آیند که دانشجو دچار بحران جدی می‌شود، میل به خودکشی پیدا می‌کند، معتاد می‌شود، سه ترم مشروط می‌شود، باید ارتباط دانشگاه و خانواده را حفظ کنیم که مسائل و مشکلات دانشجو‌ها را با هم افزایی حل کنیم.
خانواده همچنان در ذهنیت ایرانیان به طور عام و در ذهنیت دانشجو‌ها به طور خاص نقش جدی دارد و این را تحقیقات نشان می‌دهند و ما عملا تمهیدات ساختاری لازم را برای این موضوع نیندیشیم که از این ظرفیت استفاده کنیم، برای این موضوع هم برای دانشگاه‌های مختلف پیشنهاد‌هایی ارسال شده و برخی از دانشگاه‌ها هم امسال شروع می‌کنند هم برای دانشجوهای ورودی جدید که خانواده‌ها تصویری از کالبد دانشگاه داشته باشند و هم برای دانشجوهای سطح بالا که این ارتباط را داشته باشند، این به معنای نظارت منفی بر روی عملکرد دانشجو‌ها نیست، این به معنای پاسخ مثبت دانشگاه به دغدغه مندی خانواده هاست که بدانند جگرگوشه هایشان در چه فضایی دارند کنشگری می‌کنند و چگونه با همکاری دانشگاه می‌توانند اینده بهتری را برای فرزندانشان رقم بزنند.
انتهای پیام/
