تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس دانش و فناوری؛ ویروس کرونا اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین شناسایی شد و در آنجا تلاشها برای مهار ویروس بی نتیجه ماند و پس از آن، ویروس در سراسر جهان انتشار یافت. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در ۳۰ ژانویه ۲۰۲۰ یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی و در ۱۱ مارس ۲۰۲۰، پاندمی را اعلام کرد. تا زمان نگارش این متن، این بیماری همه گیر موجب بیش از ۳۶۶ میلیون ابتلای ثبت شده و 5.63 میلیون مورد مرگ شده است که آن را به یکی از مرگبارترین پاندمی های تاریخ تبدیل کرده است.
از همان ابتدا، پزشکان دریافتند که این بیماری فراتر از یک عفونت تنفسی است و می تواند در حین عفونت حاد و حتی پس از آن، سایر ارگان های بدن از جمله سیستم اعصاب را تحت تاثیر قرار دهد. شواهد موجود نشان می دهد که اختلالات عصبی و روانی در مبتلایان به ویروس کرونا شایع است که در این مقاله، به شواهد موجود در این رابطه اشاره خواهیم کرد.
یک مطالعه مشاهده ای که نتایج آن در مجله معتبر The Lancet Psychiatry چاپ شد، نشان داده است که از هر سه بازمانده از کووید، یک نفر در عرض شش ماه پس از ابتلا به ویروس، تشخیص یک اختلال عصبی (نورولوژیک) یا روانپزشکی را دریافت خواهد کرد. این مطالعه بر روی بیش از ۲۳۰۰۰۰ پرونده سلامت بیمار انجام شده و در آن، به ۱۴ اختلال عصبی و سلامت روان پرداخته شده است.
این مطالعه که بر اساس داده های دنیای واقعی بر روی تعداد زیادی از بیماران است، بروز میزان بالای اختلالات روانپزشکی پس از عفونت کووید را تأیید می کنند و نشان میدهد که در بازماندگان کووید، ممکن است اختلالات جدی تأثیرگذار بر سیستم عصبی (مانند سکته مغزی و زوال عقل) نیز رخ میدهد. البته موارد درگیری سیستم عصبی بسیار نادرتر هستند اما به ویژه در کسانی که عفونت شدید داشته اند، این میزان قابل توجه است.
اگرچه خطر فردی بروز اکثر این اختلالات اندک است، تاثیر آن در کل جمعیت ممکن است برای سیستم های بهداشتی و مراقبت های اجتماعی به دلیل وسعت همه گیری و اینکه بسیاری از این اختلالات مزمن هستند، جدی و هزینه بر باشد. در نتیجه، سیستم های مراقبت بهداشتی لازم است منابع لازم برای رسیدگی به این اختلالات احتمالی را، هم در خدمات مراقبت اولیه و هم در مراقبت های ثانویه پیش بینی کنند.
خطر بروز مشکلات عصبی بلندمدت پس از ابتلا به کووید-۱۹ خفیف بسیار جدی است
پژوهش جدید "دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن"(WUSM)، جامعترین تحقیقاتی را ارائه میدهد که تا به امروز در مورد مشکلات عصبی بلندمدت مرتبط با کووید-۱۹ انجام شدهاند. این پژوهش با بررسی بیش از ۱۵۰ هزار بیمار مبتلا به کووید-۱۹ به مدت ۱۲ ماه، نشان داد که عفونتها به افزایش ۴۲ درصدی خطر ابتلا به چندین اختلال مغزی منجر میشوند.
"زیاد العلی"(Ziyad Al-Aly)، متخصص همهگیرشناسی دانشگاه واشنگتن، از زمان آغاز همهگیری با "وزارت امور کهنه سربازان آمریکا"(VA) همکاری میکند. این پژوهش از پایگاههای اطلاعاتی بزرگ مراقبتهای بهداشتی، برای جمعآوری اطلاعات جدیدی درباره اثرات بلندمدت کووید-۱۹ استفاده میکند.
العلی و همکارانش پیش از این، چندین پژوهش را منتشر کردند که در آنها، افزایش مشکلات قلبی-عروقی و اختلالات سلامت روان در بیماران کووید-۱۹ تا ۱۲ ماه پس از ابتلای اولیه گزارش شده بود. این پژوهش به طور گسترده به انواع مشکلات عصبی در سال بعد از ابتلای خفیف و شدید میپردازد.
العلی توضیح داد: پژوهش ما، ارزیابی جامعی را در مورد پیامدهای عصبی بلندمدت کووید-۱۹ ارائه میدهد. پژوهشهای پیشین، مجموعه محدودتری از پیامدهای عصبی را عمدتا در بیماران بستریشده در بیمارستان بررسی کردهاند. ما ۴۴ اختلال مغزی و سایر اختلالات عصبی را در بیماران بسترینشده و بستریشده، از جمله بیماران بستریشده در بخش مراقبتهای ویژه ارزیابی کردیم.
این پژوهش شامل اختلالات مرتبط با عروق مغزی مانند سکته مغزی، اختلالات دورهای از جمله میگرن و تشنج و بیماریهای شناختی مانند آلزایمر بود. به طور کلی، یافتههای این پژوهش نشان داد که نجاتیافتههای کووید-۱۹ در مقایسه با افراد سالم، ۴۲ درصد بیشتر احتمال دارد که نوعی مشکل عصبی را در سال بعد از ابتلا تجربه کنند.
این پژوهش به طور ویژه گزارش داد که بازماندگان کووید-۱۹، با ۷۷ درصد افزایش خطر مشکلات حافظه، ۵۰ درصد افزایش خطر سکته مغزی، ۸۰ درصد افزایش خطر تشنج و ۳۰ درصد افزایش خطر مشکلات چشمی روبهرو هستند. پژوهشگران با تکرار برخی از بررسیهای پیشین، شاهد افزایش تشخیص آلزایمر در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ نسبت به گروه کنترلشده غیر مبتلا بودند.
العلی خاطرنشان کرد: آشکار شدن آلزایمر سالها طول میکشد اما فرضیه ما این است که افراد مستعد ابتلا به آلزایمر ممکن است با ابتلا به کووید-۱۹ بیشتر آسیبپذیر شوند. این بدان معناست که آنها در مسیر سریعتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند. این امری نادر اما نگرانکننده است.
چندین اخطار در مورد این یافتهها وجود دارد که توجه به آنها مهم است؛ از جمله اینکه گروه مورد استفاده در این پژوهش، مسن و با میانگین سنی ۶۱ سال هستند یا واکسینه نشده بودند. بنابراین، ممکن است این خطرات در جمعیتهای جوان یا واکسینهشده کاهش یابد. با وجود این، العلی گفت که برخی از خطرات مربوط به بیماریهای عصبی خاص، در افراد جوان بیشتر بود.
وی افزود: خطرات مرتبط با اختلالات حافظه و شناخت، اختلالات حسی و بیماریهایی مانند گیلن باره و انسفالیت، در بزرگسالان جوان قویتر هستند. اثرات این اختلالات بر زندگی افراد جوانتر، عمیق هستند.
العلی گفت: نتایج این پژوهش، اثرات مخرب بلندمدت کووید-۱۹ را نشان میدهند. این اثرات، بخشی از کووید-۱۹ بلندمدت هستند. ویروس همیشه آن طور که برخی افراد فکر میکنند، خوشخیم نیست.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در زمان ابتلا به کرونا چنانچه تغییر شدیدی در سیستم عصبی خود متوجه شدید، به پزشک مراجعه کنید.
۲۱اگر بعد از ابتلا به کووید-۱۹ متوجه تغییرات عصبی و رفتاری شدید، بهتر است فورا به پزشک مراجعه کنید. وی میتواند به شما در درمان علائم کمک کند تا در اسرع وقت احساس بهتری داشته باشید.
درصورتیکه شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد میکنیم از خدمات ویزیت آنلاین متخصص مغز و اعصاب پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره بهترین دکتر مغز و اعصاب برای درمان اثرات کرونا بر مغز استفاده کنید.