در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۳۰۳۳۶۷
تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۱ - ۱۰:۱۳
زوال عقل یا دمانس، که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می یابد گروهی از علائم را توصیف می‌کند که حافظه، تفکر و توانمندی‌های اجتماعی را چنان تحت تاثیر قرار می‌دهد که زندگی روزمره‌ فرد مختل می شود. زوال عقل، یک بیماری مشخص نیست، بلکه چندین بیماری مختلف می‌توانند باعث زوال عقل شود.

نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت؛ با این‌که عموما زوال عقل شامل از دست دادن حافظه می‌شود اما از دست دادن حافظه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از دست دادن حافظه، به تنهایی به معنای دچار شدن به زوال عقل نیست.

بیماری آلزایمر رایج‌ترین دلیل زوال عقل پیش‌رونده در بزرگسالان مسن‌ است، اما دلایل زیادی برای زوال عقل وجود دارد. بسته به علت زوال عقل، برخی علائم زوال عقل می‌تواند برگشت‌پذیر باشد.

علائم زوال عقل

علائم زوال عقل، بسته به علت آن متفاوت است ولی علائم و نشانه‌های رایج آن عبارتند از:

تغییرات شناختی

  • از دست دادن حافظه، که معمولا همسر فرد یا شخص دیگری متوجه آن می‌شود
  • مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن واژه‌های مناسب
  • مشکل در توانایی‌های بصری و فضایی، برای مثال گم کردن راه خود در زمان رانندگی
  • مشکل در استدلال و حل مسئله
  • مشکل در انجام وظایف پیچیده
  • مشکل در برنامه‎‌ریزی و سازمان‌دهی
  • مشکل در هماهنگی و عملکردهای حرکتی
  • گیجی و عدم تمرکز

تغییرات روانشناختی

  • تغییرات شخصیتی
  • افسردگی
  • اضطراب
  • رفتار نامناسب
  • پارانویا (بدگمانی)
  • آشفتگی و تشویش
  • توهم

چه زمانی باید به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کرد؟

اگر شما یا یکی از عزیزانتان مشکلات حافظه یا دیگر علائم زوال عقل را دارید، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. برخی از بیماری‌های قابل درمان می‌توانند باعث علائم زوال عقل شوند، بنابراین مهم است که علت اصلی زوال عقل را مشخص کنید.

علل زوال عقل

زوال عقل به سبب آسیب یا از بین رفتن سلول‌های عصبی و ارتباطات آن‌ها در مغز ایجاد می‌شود. بسته به ناحیه‌ای از مغز که تحت تاثیر آسیب قرار گرفته، زوال عقل می‌تواند افراد را به طرز متفاوتی تحت تاثیر قرار داده و علائم متفاوتی را باعث شود.

انواع زوال عقل اغلب بر اساس اشتراکات آن‌ها مانند پروتئین‌های رسوب کرده در مغز یا بخشی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته، گروه‌بندی می‌شوند. برخی از بیماری‌ها شبیه به زوال عقل هستند، مانند بیماری‌هایی که به علت حساسیت به داروها یا کمبود ویتامین ایجاد می‌شوند و این بیماری‌ها ممکن است با درمان بهبود یابند.

رژیم غذایی که نشانه‌های زوال عقل را کاهش می‌دهد

 دو دوره کوتاه از یک رژیم غذایی کم کالری که شبیه روزه‌داری است، باعث کاهش التهاب و تاخیر در کاهش شناختی در مدل‌های موش مبتلا به بیماری آلزایمر شد؛ محققان گزارش کردند که این رژیم غذایی برای انسان ایمن است و می‌تواند به کاهش علائم آلزایمر کمک کند.

 محققان به رهبری پروفسور والتر لونگو با همکاری پروفسور کریستین پایک و پینچاس کوهن دریافتند، موش‌هایی که چندین دوره از رژیم غذایی مقلد روزه را گذرانده بودند، آسیب‌شناسی آلزایمر کمتری را نشان دادند.

محققان سطوح پایین‌تری از دو نشانه اصلی این بیماری یعنی آمیلوئید بتا، محرک اصلی تشکیل پلاک در مغز و پروتئین تاو هیپرفسفریله شده که درهم‌ پیچیدگی در مغز ایجاد می‌کند را پیدا کردند.

آنان همچنین دریافتند که التهاب مغز در مقایسه با موش‌هایی که با رژیم غذایی استاندارد تغذیه شده بودند، در آزمون‌های شناختی کاهش یافته و عملکرد بهتری دارد.

رژیم غذایی مقلد روزه (FMD) به‌طور کلی سرشار از چربی‌های غیراشباع و کم کالری، پروتئین و کربوهیدرات‌هاست و به‌گونه‌ای طراحی شده است که اثرات روزه‌داری فقط با آب را تقلید و در عین حال مواد مغذی لازم را نیز فراهم کند.

نتایج تحقیقات قبلی به رهبری لونگو نشان داده است که چرخه‌های کوتاه‌مدت و دوره‌ای رژیم غذایی مقلد روزه با دامنه وسیعی از اثرات مفید، از جمله ترغیب بازسازی سلول‌های بنیادی، کاهش عوارض جانبی شیمی درمانی و کاهش عوامل خطرزای سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌های مرتبط  با سن در موش و انسان مرتبط است.

نتایج امیدوار کننده در مدل موش مبتلا به آلزایمر

این گروه تحقیقاتی در کنار موش‌های سالم، دو مدل موش آلزایمر، E۴FAD و ۳xTg را بررسی کردند. در طول این تحقیق، موش‌ها به‌مدت چهار یا پنج روز دو بار در ماه با رژیم غذایی مقلد روزه تغذیه شدند و به آنها اجازه داده شد که بین چرخه‌های رژیم غذایی مقلد روزه به‌طور معمول غذا بخورند.

در یک آزمایش طولانی‌مدت برای مشاهده اثرات این رژیم در موش‌های مسن، موش‌های ۳xTg به‌مدت ۳۰ دوره در ۱۵ ماه در رژیم غذایی بودند. آزمایش‌های کوتاه‌مدت در موش‌های ۳xTg و E۴FAD از تنها یک چرخه رژیم غذایی مقلد روزه تا ۱۲ چرخه در ۶ ماه متغیر بود.

در هر دو مدل، موش‌هایی که تحت دوره‌های رژیم غذایی مقلد روزه قرار گرفتند، کاهش امیدوارکننده‌ای در آمیلوئید بتا که پلاک‌های چسبنده و مخرب در مغز را تشکیل می‌دهند و آسیب‌شناسی تاو را در مقایسه با موش‌هایی که رژیم غذایی استاندارد داشتند، نشان دادند.

موش‌های تحت رژیم غذایی مقلد روزه همچنین سطوح پایین‌تری از التهاب مغز را نشان دادند، از جمله کاهش تعداد میکروگلیاهای فعال، سلول‌های ایمنی که پاتوژن‌ها و سلول‌های آسیب‌دیده در مغز را جستجو می‌کنند و از بین می‌برند.

علاوه بر این، موش‌های تحت رژیم، سطح پایین‌تری از استرس اکسیداتیو را نشان دادند که با آسیب رساندن به نورون‌ها و کمک به تجمع آمیلوئید در مغز، در آسیب‌شناسی آلزایمر نقش دارد.

لونگو توضیح داد که این تحقیق به‌طور خاص به «سوپراکسید» رادیکال آزاد به‌عنوان عامل اصلی آسیبی که در این مدل‌های موش مبتلا به آلزایمر رخ می‌دهد، اشاره کرد.

از نظر ظاهری، موش‌های مبتلا به هر دو مدل آلزایمر که تحت رژیم غذایی مقلد روزه قرار گرفتند، نسبت به همتایان خود با رژیم غذایی استاندارد، کاهش شناختی کمتری نشان دادند. رفتار شناختی، از جمله کاوش و عملکرد در پیچ و خم‌ها، در موش‌های جوان قبل از شروع رژیم غذایی و دوباره پس از چندین ماه رژیم غذایی استاندارد یا دوره‌های رژیم غذایی مقلد روزه دو بار در ماه مورد آزمایش قرار گرفت.

موش‌های آلزایمری که رژیم غذایی مقلد روزه دریافت کردند، عملکرد قابل‌توجهی نسبت به موش‌های آلزایمری با رژیم‌های استاندارد داشتند و در برخی موارد مشابه موش‌های غیر مستعد آلزایمر گروه کنترل عمل کردند که نشان می‌دهد زوال شناختی به‌طور قابل‌توجهی کند شده است.

دوره‌های رژیم غذایی مقلد روزه در معکوس کردن دامنه‌ای از نشانگرهای آسیب‌شناسی  همچنین نقص‌های شناختی در دو مدل اصلی موش برای بیماری آلزایمر، مؤثر به‌نظر می‌رسید. لونگو گفت: نتایج امیدوارکننده است.

تحقیق بالینی کوچک امکان سنجی را برای انسان بررسی می‌کند

لونگو و همکارانش علاوه بر تحقیق روی موش، همچنین داده‌هایی را از یک کارآزمایی بالینی کوچک مرحله یک از رژیم غذایی مقلد روزه در بیماران انسانی که با اختلالات شناختی خفیف یا بیماری آلزایمر خفیف تشخیص داده شده بودند را شامل کردند.

۴۰ بیمار از این دست که از حمایت خانواده برخوردار بودند، به‌طور تصادفی به یک رژیم غذایی مقلد روزه پنج روزه در ماه یا یک دوره پنج روزه که در آن ناهار یا شام با یک وعده غذایی بر یایه ماکارونی یا برنج جایگزین می‌شد، قرار گرفتند.

داده‌های اولیه نشان می‌دهد که رژیم غذایی مقلد روزه برای بیماران مبتلا به اختلال خفیف یا بیماری آلزایمر اولیه، ایمن و امکان‌پذیر است.

لونگو بیان کرد که آزمایش‌های بیشتر در کارآزمایی بالینی در حال انجام، عملکرد شناختی، التهاب و موارد دیگر را اندازه‌گیری خواهد کرد.

سایر آزمایش‌های اولیه رژیم غذایی که توسط لونگو و همکارانش منتشر شد، مزایای دیگری از یک دوره ماهانه مانند کاهش توده چربی بدون از دست دادن توده عضلانی و بهبود عوامل خطرزای متابولیک قلبی، به‌ویژه در افراد دارای اضافه وزن یا چاق را نشان داد.

قابل توجه این‌که در یک کارآزمایی بالینی که به‌تازگی نتایج آن منتشر شده و لونگو یکی از نویسندگان آن بود، دوره‌های رژیم غذایی مقلد روزه با پسرفت بیماری در بیماران دیابتی مرتبط بود. بر اساس انجمن آلزایمر، دیابت خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را حدود دو برابر می‌کند.

یافته‌های این تحقیق در مجله Cell Reports در ۲۷ سپتامبر منتشر شد.

انتهای پیام

ارسال نظر