افزایش موارد شیوع بیماری کرونا و هشدار متخصصان در این خصوص در حالی است که چندی پیش با افزایش یکباره موج آنفلوآنزا در کشور شاهد کمبود شدید داروهای مورد نیاز بیماران بودیم و این کمبودها به قدری شدید شد که وزارت بهداشت را وادار به واردات دارو کرد اما حالا باید دید وزارت بهداشت برای مدیریت بازار دارو چه تدابیری اندیشیده است؟
نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ پس از گذر از پیک هفتم و پیک ششم کرونا در کشور و فروکش کردن تعداد مبتلایان و صفر شدن آمار فوتی‌های کرونا برای چندروز، گمان می‌رفت که کرونا رو به پایان است و ما به زودی می‌توانیم پایان کرونا را اعلام کنیم. کاهش آمار ایران در حالی بود که کشورهای اروپایی و آمریکایی با افزایش تعداد مبتلایان مواجه شدند و از سوی دیگر آمار فوتی‌های کرونا در برخی از کشورها دو الی سه رقمی شده بود. آمار منتشر شده توسط وزارت بهداشت نشان می‌دهد از اول دی ماه ۱۴۰۱ رفته رفته مبتلایان در ایران رو به افزایش است و رنگ بندی شهرها از آبی در حال تغییر به زرد و نارنجی هستند، و خبرها وقوع پیک جدید را هشدار می‌دهند.
ورود زیرسویه جدید امیکرون به کشور
چند روز پیش نیز سخنگوی وزارت بهداشت خبر از مشاهده نخستین مورد ابتلا به زیرسویه‌های جدید اومیکرون در کشور خبر داد و گفت: روز گذشته، سه مورد ابتلا به زیرسویه‌های جدید اومیکرون که در بسیاری کشورهای جهان شایع است، در کشورمان دیده شد.
وی افزود: از این سه مورد، دو نمونه مربوط به زیرسویه BQ1 و یک مورد مربوط به زیرسویه XBB است. این نمونه‌ها در آزمایشگاه مرجع دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران تشخیص داده شده است. با توجه به سرعت انتقال بالای این زیرسویه ها در روزهای آینده، شاهد افزایش آمار ابتلا به این زیر سویه های جدید خواهیم بود.
وی به تازگی گفته بود که چنانچه زیرسویه BQ ۱ در ایران شناسایی شود، به احتمال قوی شاهد موج هشتم کرونا در کشور خواهیم بود؛ هر چند ممکن است رفتار این زیرسویه شدید یا عینا مشابه رفتاری که در سایر نقاط دنیا داشته، نباشد. بدین ترتیب می‌توان انتظار شروع موج جدید بیماری کووید ۱۹ در کشور را داشت.
بر اساس اظهارات پاک آیین، در حالی که در ماه گذشته، ۱۳ روز آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در کشورمان به صفر رسید، آمریکا، فرانسه و آلمان فوتی‌های سه رقمی را تجربه کردند؛ به طوری که در فاصله ۱۴ تا ۲۰ آذر، آمار مبتلایان به سویه‌های جدید کرونا به نام‌های BQ۱ و BA۵ با سهم متفاوت از هرسویه در آمریکا مجموعا ۵۰ درصد، در ژاپن ۱۳ درصد، در کره جنوبی ۱۳ درصد، در فرانسه پنج درصد و در برزیل سه درصد نسبت به هفته پیش‌تر از آن افزایش داشت. همچنین در کشورهای افغانستان، آفریقای جنوبی، آذربایجان، آرژانتین و برزیل روند افزایشی از آمار مبتلایان به کرونا دیده شده است.
افزایش ابتلا و مرگ و میر در کشورهای آسیایی
از سوی دیگر با ورود سویه جدید کرونا به کشور حمیدرضا جماعتی با بیان اینکه افزایش میزان ابتلاء و مرگ و میر کرونا در یکی دو هفته اخیر در چند کشور به ویژه چین، ژاپن، آلمان، اسپانیا، هلند و اندونزی مشاهده شده است افزود: برخی کشورها به رغم افزایش موارد ابتلاء و مرگ و میر کرونا، متأسفانه گزارشی از این افزایش موارد و همچنین نوع سویه های غالب، ارائه نمی‌کنند اگرچه در کشورهای دیگر مشخص شده که آن کشورهایی که گزارش نمی‌کنند، میزان ابتلاء و مرگ و میر افزایشی داشته اند. در چین، ژاپن و اندونزی در بین کشورهای آسیایی و همچنین آمریکا، میزان مرگ و میر، بستری در بیمارستانها در چند هفته اخیر، به طور چشمگیری افزایش یافته است.
جماعتی ادامه داد: در آمریکا طبق اطلاعات ارائه شده، مرگ و میر حدود دو هزار نفری در طول یک هفته ثبت شده که این آمار نسبت به هفته‌های قبل از آن، افزایشی است. در کشور ما نسبت به سایر کشورها، وضعیت کرونا نسبتاً بهتر است البته به نظر می‌رسد از چند هفته پیش، زیرسویه های جدید اومیکرون به ایران وارد شده که برخی از این زیرسویه ها از جمله XBB۱.۵ می‌تواند مهم باشد چراکه رو به افزایش بوده است.
در ایران زیرسویه BA.۵ غالب است
دبیر کمیته علمی کشوری کرونا با بیان اینکه در ایران هنوز زیرسویه BA.۵ غالب است، گفت: بر اساس آخرین گزارش‌ها، حدود ۸۸ درصد زیرسویه های غالب در ایران مربوط به BA.۵ بوده اگرچه زیرسویه BA.۲.۷۵ نیز در ایران مشاهده شده و حدود ۴.۴ درصد از زیرسویه های شناسایی شده را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر BA.۴ که در برخی کشورها غالب است در کشور ما حدود ۱.۵ درصد بوده است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از زیرسویه هایی که در حال افزایش است و نگرانی‌هایی را ایجاد کرده، CH.۱.۱ است و شاید روند افزایشی آن در برخی کشورها موجب نگرانی سایر کشورها شود. در کشورهای اطراف چین نیز زیرسویه غالب، BQ.۱.۱ بوده که در حال افزایش است و شاید زیرسویه غالب در چین نیز همین باشد.
همزمانی 3 عامل خطرناک!
نباید موضوع آلودگی هوا را در این بین نادیده گرفت، به گفته کارشناسان آلودگی هوا باعث تشدید آنفولانزا و کرونا می‌شود، این بیماری‌های ویروسی هستند و افراد از طریق انتقال ویروس به آنها مبتلا می‌شوند، اما کسانی که علامت‌دار هستند و مشکلات تنفسی دارند در هوای آلوده ممکن است علائم حادتری داشته باشند، مثلاً سرفه‌های آزاردهنده داشته باشند. ضمن اینکه افرادی هم که مبتلا به بیماری‌های تنفسی یا زمینه‌ای هستند، استعداد ابتلای بیشتری به بیماری‌های عفونی مثل آنفولانزا و کرونا دارند. به‌طورکلی آب‌وهوا باعث تشدید علائم کرونا و آنفلوانزا می‌شود و مبتلایان دیرتر بهبود می‌یابند.
افزایش موارد آنفلوآنزا و کمبود دارو
افزایش موارد شیوع بیماری کرونا و هشدار متخصصان در این خصوص در حالی مطرح می‌شود که چندی پیش با افزایش یکباره موج آنفلوآنزا در کشور شاهد کمبود شدید داروهای مورد نیاز بیماران بودیم و این کمبودها به قدری شدید شد که وزارت بهداشت را وادار به واردات دارو کرد. هر چند با تدابیر وزارت بهداشت شرایط کمبود دارویی رو به بهبود است اما طبق گفته مسئولان سازمان غذا و دارو، احتکار و گران‌فروشی مواد اولیه دارویی و دارو از سوی برخی شرکت‌های دارویی نیز بر کمبود دارو و آشفتگی عرضه و تقاضای دارویی دامن زده و آن را تشدید کرد.
در همین راستا چندی پیش ذبیح‌الله خداییان- رئیس سازمان بازرسی کل کشور از اتهام ۴ شرکت دارویی در اخلال نظام دارو، احتکار و گران فروشی خبر داد و گفت: پرونده چهار شرکت متخلف در نظام تامین داروی کشور به زودی به دستگاه قضا ارجاع داده می‌شود. به گفته وی، برای این چهار شرکت دارویی به اتهام اخلال در نظام دارو، احتکار و گران فروشی پرونده تشکیل شده و به زودی پرونده آنها به دستگاه قضا ارجاع داده می‌شود.
هشدار کمبود دارو با اوج گیری کرونا
چندی پیش سومین نشست بررسی مشکلات صنعت داروسازی کشور در سال ۱۴۰۱، با حضور رییس سازمان غذا و دارو و برخی اعضای سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، برگزار و چالش عدم ارائه تسهیلات بانکی به صنعت دارویی کشور مورد بررسی قرار گرفت؛ به طوری که دکتر محمد عبده‌زاده-رییس هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، بزرگ‌ترین مشکل حال حاضر صنعت داروسازی کشور را بحث نقدینگی دانست و اعلام کرد که خطر کمبود نقدینگی بسیار بزرگتر از چیزی است که تصور می‌شود.
وی با بیان اینکه با آزادسازی نرخ ارز نیاز به نقدینگی برای تامین نهاده‌های تولید و هزینه‌های جاری به شدت افزایش یافته و شرکت‌های داروسازی نیاز جدی به تسهیلات بانکی دارند، اظهار کرد که این در حالی است که بانک‌ها (غیر از بانک‌های ملی، ملت و صادرات) در این زمینه همکاری نمی‌کنند.
به گفته عبده‌زاده، قیمت داروها باید ۲۳۰ درصد تغییر می‌یافت، اما در عمل ۵۴ تا ۷۰ درصد تغییر کرد و همین روند بود که باعث شد پنج سال پیاپی نرخ استهلاک از نرخ سرمایه‌گذاری در صنعت عقب بیفتد.
عدم تحقق تسهیلات ۱۵ هزار میلیارد تومانی
بدعهدی در ارائه تسهیلات بانکی به صنعت داروسازی کشور و خطر ایجاد مانع در مسیر تامین داروی بیماران، تا جایی جدی است که دکتر سید حیدر محمدی- رییس سازمان غذا و دارو نیز زبان به انتقاد از بانک‌ها گشوده و ضمن اشاره به مشکلات بانک‌ها، اعلام کرده است که وظیفه ما در سازمان غذا و دارو پیگیری دستوری است که برای حل مشکلات صنعت داروسازی صادر شده است.
وی همچنین به عدم تحقق تسهیلات ۱۵ هزار میلیارد تومانی وعده داده شده به صنعت داروسازی اشاره و اظهار کرده است که ۱۳ بانک عامل قرار بود نقدینگی شرکت‌ها را با ارائه تسهیلاتی افزایش دهند، اما هنوز ۱۱ بانک به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. به طوری که از ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شده فقط حدود ۲.۵ تا ۳ هزار میلیارد تومان تحقق یافته است.
بانک‌ها به وعده‌ها عمل نکنند قطعا به مشکل خواهیم خورد
موضوعی که صنعت داروسازی را با چالش جدی مواجه خواهد کرد، به طوری که شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت مجلس نیز در این خصوص گفته است، ۱۱ هزار میلیارد تومان به شرکت‌های دارویی بدهکاریم و من بابت این قضیه نگران هستم. اگر شرکت‌هایی که باید دارو را تولید و توزیع کنند، سرمایه در گردش نداشته باشند، قطعا به مشکل خواهیم خورد.
حال با توجه به هشدارهای متخصصان و هم زمانی آلودگی هوا، بیماری‌های کرونا و آنفلوآنزا باید دید هماهنگی‌های لازم برای تامین داروهای مورد نیاز مردم ایجاد شده است یا خیر و آیا برای بار دیگر با موضوع کمبود دارو و واردات دارو مواجه می‌شویم؟
