نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ فروکتوز یک قند طبیعی است که در میوه ها، آب میوه ها، برخی سبزیجات و عسل وجود دارد. در این اشکال، قندهای فروکتوز می توانند بخشی از یک رژیم غذایی مغذی باشند. با این حال، شربت ذرت دارای فروکتوز بالایی است که تولید کنندگان آن را از نشاسته ذرت تهیه می کنند و به غذاهایی مانند نوشابه و آب نبات اضافه می کنند. این غذاها مواد مغذی کمتری دارند اما فرد می تواند آنها را در حد اعتدال مصرف کند.
محققان در حال بررسی ارتباط بین غذاهای با فروکتوز بالا و چاقی، دیابت و حتی برخی سرطان ها هستند. با این حال، برخی شواهد نشان می دهد که فروکتوز لزوماً یک نگرانی برای سلامت عمومی نیست، البته تا زمانی که فرد آن را در حد اعتدال مصرف می کند.
برخی تحقیقات نشان میدهند که فروکتوز میتواند به طرق مختلف بر سلامت فرد تأثیر منفی بگذارد.
چاقی
محققان در یک بررسی در سال 2017 شواهدی پیدا کردند که مصرف مقادیر زیاد فروکتوز ممکن است منجر به خطر بیشتر چاقی و شرایط مرتبط مانند سندرم متابولیک شود. آنها همچنین دریافتند که مصرف بیش از حد فروکتوز ممکن است با افزایش رشد چربی ارتباط داشته باشد، زیرا ممکن است نحوه تجزیه چربی ها و کربوهیدرات ها را در بدن تغییر دهد. علاوه بر این، مصرف فروکتوز می تواند منجر به افزایش مصرف غذا شود، زیرا ممکن است احساس سیری را در فرد به تاخیر بیاندازد.
مقاومت به انسولین
همان بررسی در سال 2017 نشان داد که مقادیر بیش از حد فروکتوز غذایی باعث التهاب می شود که می تواند منجر به مقاومت به انسولین شود. مقاومت به انسولین به این معنی است که گلوکز می تواند در خون انباشته شود و باعث ایجاد طیفی از مشکلات سلامتی از جمله دیابت نوع 2 شود. یک مطالعه دیگر در سال 2016 نتایج مشابهی را کشف کرد. این تحقیق به بررسی اثرات مصرف نوشیدنی غنی از فروکتوز در افراد 12 تا 16 ساله در تایوان پرداخت. افرادی که نوشیدنی های حاوی فروکتوز بیشتری مصرف می کردند، سطوح بالاتری از مقاومت به انسولین داشتند.
مشکلات کبدی
به گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، مصرف فروکتوز می تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی شود. در این شرایط بدن چربی بیش از حد در سلول های کبد ذخیره می کند.
بیماری کبد چرب می تواند منجر به آسیب و التهاب کبد شود که می تواند منجر به استئاتوهپاتیت غیر الکلی شود، یک بیماری جدی که می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- زخم کبد
- سرطان کبد
- نارسایی کبد
- سرطان روده بزرگ
محققان در یک مطالعه در سال 2021 بر روی موش ها دریافتند که مصرف بیش از حد فروکتوز می تواند رشد تومور روده را افزایش دهد. مطالعهای در سال 2019، همچنین بر روی موشها، یافتههای مشابهی داشت. محققان نوشتند که در موشهایی که مستعد ابتلا به تومورهای روده هستند، به نظر میرسد شربت ذرت با فروکتوز بالا تومورها را تهاجمیتر کرده و باعث رشد سریعتر آنها میشود، اما آنها مطمئن نبودند که چرا. مطالعه جدیدتر نشان داد که فروکتوز باعث رشد سریعتر سلولهای تومور نمیشود، اما باعث میشود آنها برای مدت طولانیتری زنده بمانند. محققان همچنین دریافتند که فروکتوز باعث میشود موشهای مبتلا به سرطان کولورکتال بیشتر دچار کم خونی شوند، که با نرخ بقای کمتر در موشها و انسانهای مبتلا به این بیماری ارتباط دارد.
مطالعهای که در مجله آمریکایی تغذیه بالینی منتشر شده است، توضیح میدهد مصرف فروکتوز نوشیدنیهای شیرینشده با قند میتواند باعث اختلالات قلبی متابولیک شود.
این در حالی است که فروکتوز میوهها برای سلامت قلب و عروق مفید است.
همان طور که میدانید فروکتوز به مقدار زیاد در میوه ها، شربتهای ذرت با فروکتوز بالا و نوشیدنیهای شیرین شده با شکر وجود دارد.
دادههای نظرسنجی آمریکایی میانگین مصرف فروکتوز را روزانه ۴۹ گرم گزارش کرده است که حدود ۱۰ درصد از کل انرژی دریافتی در جمعیت عمومی را تشکیل میدهد.
رایجترین منبع فروکتوز در آمریکا نوشیدنیهای شیرین شده با شکر هستند که ۴۶ درصد از کل فروکتوز را تامین میکنند.
مصرف زیاد فروکتوز میتواند باعث مشکلات مختلف سلامتی از جمله دیابت و چاقی شود.
فروکتوز شناخته شده غیر طبیعی، متابولیسم گلوکز را مختل میکند، سنتز اسیدهای چرب را افزایش میدهد و باعث التهاب میشود.
در این مطالعه، دانشمندان رابطه بین دریافت فروکتوز از منابع غذایی مختلف و سطوح خونی نشانگرهای زیستی متابولیک قلبی و التهابی را بررسی کردند.
در مطالعه دانشمندان دادههای مقطعی از سه پروژه در مقیاس بزرگ انجام شده بر روی بزرگسالان آمریکایی را تجزیه و تحلیل کردند.
در مجموع ۶۸۵۸ مرد از مطالعه را متخصصان سلامت، ۱۵۴۰۰ زن را جامعه پرستاران و ۱۹۴۵۶ زن از مطالعه را بهیاران تشکیل دادند.
لازم به ذکر است هیچ یک از شرکت کنندگان در زمان جمع آوری خون دیابت، بیماری قلبی و عروقی یا سرطان نداشتند.
دادههای به دست آمده از یک پرسشنامه رژیم غذایی را برای تعیین میزان مصرف فروکتوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
سه منبع مختلف فروکتوز شامل میوه ها، آب میوهها و نوشیدنیهای شیرین شده با شکر در نظر گرفته شدند.
نمونه خون جمعآوریشده از شرکتکنندگان برای ۱۴ بیومارکر گلیسمی، التهابی و چربی مورد بررسی قرار گرفت.
این بیومارکرها با پاتوژنز دیابت، بیماریهای قلبی عروقی و سرطان مرتبط هستند.
تجزیه و تحلیل دادههای سه گروه مورد مطالعه نشان داد که شرکتکنندگان مرد نسبت به شرکتکنندگان زن، فروکتوز بیشتری دریافت میکنند.
میوه به عنوان منبع اصلی فروکتوز در تمام گروههای مورد مطالعه شناسایی شد.
دریافت فروکتوز از نوشیدنیهای شیرین شده با قند در بین مردان بیشتر از زنان بود.
در تمام گروههای مطالعه شرکتکنندگانی که سیگاری نبودند، شاخص توده بدنی (BMI) کمتری داشتند یا فعالیت بدنی بیشتری داشتند؛ احتمال بیشتری داشت که فروکتوز بیشتری از میوهها و آب میوهها دریافت کنند.
ارتباط بین مصرف فروکتوز و نشانگرهای زیستی خون نشان داد، افزایش ۲۰ گرم مصرف فروکتوز به صورت روزانه با سطوح بالاتر بیومارکرهای التهابی و تری گلیسیرید و سطوح پایین آدیپونکتین و لیپوپروتئین-کلسترول با چگالی بالا در خون مرتبط است.
آدیپونکتین یک هورمون پپتیدی است که در انسان از بافت چربی ترشح میشود و بر متابولیسم چربی و گلوکز مؤثر است.
ارتباط بین مصرف فروکتوز و سطوح بیومارکرهای التهابی در شرکتکنندگانی که BMI بالاتر و فعالیت بدنی کمتری داشتند، عمیقتر بود.
با در نظر گرفتن منابع مختلف فروکتوز به طور جداگانه، نوشیدنیهای شیرین شده با قند باعث تغییرات نامطلوب در بیشتر نشانگرهای زیستی آزمایش شده میشوند.
نوشیدن آب میوه با سطوح بالاتر پپتید C، گلوکز متصل به هموگلوبین (نشانگر دیابت)، تری گلیسیرید و سطوح پایین آدیپونکتین مرتبط است.
در مقایسه با آب میوه و نوشیدنیهای شیرین شده با قند، دریافت فروکتوز از میوهها با سطوح خونی مطلوب بیومارکرهای متابولیک قلبی و التهابی مرتبط است.
جایگزینی فروکتوز ۲۰ گرم در روز با نوشیدنی شیرین شده از قند با فروکتوز میوه باعث کاهش بیومارکرهای التهابی، گلیسمی و چربی در خون شد.
این مطالعه نشان میدهد، مصرف فروکتوز از آب میوه و نوشیدنیهای شیرین شده با قند میتواند منجر به نمایههای خونی غیرطبیعی چندین نشانگر زیستی متابولیک و التهابی شود.
در مقابل، فروکتوز میوهها میتواند فواید سلامتی داشته باشد.
این مطالعه شامل شرکتکنندگان زیادی از مردان و زنان بود. همچنینهای مکرر از دریافت رژیم غذایی انجام شده است که اینها از نقاط قوت اصلی مطالعه بودند.
جمعیت مورد مطالعه شامل متخصصان سلامت سفیدپوست بودند که سبک زندگی سالمتری داشتند که این امر تعمیم پذیری یافتهها را محدود کرده است؛ بنابراین، مطالعات آینده باید جمعیتهای متنوعتری را در برگیرد.