در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۳۱۰۸۱۱
تاریخ انتشار: ۲۷ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۰:۱۷
تست های عملکرد کبد (همچنین به عنوان پانل کبد شناخته می شود) آزمایش های خونی هستند که آنزیم های مختلف، پروتئین ها و سایر مواد ساخته شده توسط کبد را اندازه گیری می کنند.

نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی، تست‌های عملکرد کبد با اندازه‌گیری سطح پروتئین‌ها، آنزیم‌های کبدی و بیلی روبین در خون به تعیین سلامت کبد کمک می‌کنند. آنها همچنین می توانند پیشرفت یا درمان یک بیماری موجود را نظارت کنند.

بسته به آزمایش، سطوح بالاتر یا پایین تر از حد معمول این آنزیم ها یا پروتئین ها می تواند نشان دهنده مشکل در کبد شما باشد.

برخی از دلایلی که ممکن است آزمایشات عملکرد کبد انجام شود شامل غربالگری بیماری هایی مانند هپاتیت، نظارت بر عوارض جانبی داروهای شما و بررسی شدت بیماری کبدی است.

در این مقاله، ما نگاهی می اندازیم به زمانی که ممکن است به آزمایش عملکرد کبد نیاز داشته باشید و انواع مختلف آزمایش های مورد استفاده و نحوه تفسیر نتایج.

 

آزمایشات اصلی برای کبد چیست؟

برخی از آزمایشات رایج عملکرد کبد عبارتند از:

  • آلانین ترانس آمیناز (ALT)
  • آسپارتات ترانس آمیناز (AST)
  • آلکالین فسفاتاز (ALP)
  • آلبومین و پروتئین کل
  • بیلی روبین
  • گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
  • L-لاکتات دهیدروژناز (LD)
  • زمان پروترومبین (PT)

 

آیا آزمایش خون می تواند آسیب کبدی را تشخیص دهد؟

سطح پایین آلبومین سرم نشان می دهد که کبد شما به درستی کار نمی کند. آزمایش خون همچنین ممکن است به دنبال علائم لخته شدن خون غیرطبیعی باشد که می تواند نشان دهنده آسیب قابل توجه کبد باشد.

 

چه زمانی از تست عملکرد کبد استفاده می شود؟


آزمایش عملکرد کبد اغلب در شرایط زیر توصیه می شود:

۱)برای بررسی آسیب های ناشی از عفونت های کبدی، مانند هپاتیت B و هپاتیت C، به خصوص اگر مشکوک باشید که در معرض ویروسی قرار گرفته اید که باعث هپاتیت می شود.

۲)برای نظارت بر عوارض جانبی برخی داروها

برخی از داروها بر کبد تأثیر می گذارند، از جمله:

  • استاتین ها
  • آنتی بیوتیک ها
  • داروهای ضد تشنج
  • داروهای سل

 

۳)اگر قبلاً به بیماری کبدی مبتلا بوده اید، برای نظارت بر بیماری و نحوه عملکرد یک درمان خاص

۴)اگر علائم اختلال کبدی را تجربه می کنید یا سابقه خانوادگی بیماری کبدی مانند بیماری کبد چرب دارید

۵)اگر شرایط پزشکی خاصی دارید، مانند:

  • تری گلیسیرید بالا
  • دیابت
  • فشار خون بالا
  • کم خونی

۶)اگر به طور مکرر الکل مصرف می کنید

۷)اگر بیماری کیسه صفرا دارید

برخی آزمایشات می توانند جنبه های مختلف عملکرد کبد را منعکس کنند. به عنوان مثال، افزایش آلانین ترانس آمیناز منبع مطمئن و آسپارتات ترانس آمیناز نامتناسب با سطح بیلی روبین و آلکالین فسفاتاز اغلب نشان دهنده بیماری کبدی است.

 

انواع مختلف تست های عملکرد کبد چیست؟

تست های عملکرد کبد برای اندازه گیری آنزیم ها و پروتئین های خاص در خون شما استفاده می شود.

داشتن نتایج غیر معمول در هر یک از این آزمایش‌های کبدی معمولاً نیاز به پیگیری برای تعیین علت ویژگی‌های غیر معمول دارد. حتی نتایج خفیف بالا می تواند با بیماری کبد مرتبط باشد.

آزمایشات رایج عملکرد کبد عبارتند از:

 

آزمایش آلانین ترانس آمیناز (ALT)

آلانین ترانس آمیناز (ALT) توسط بدن شما برای متابولیسم پروتئین استفاده می شود. اگر کبد آسیب دیده باشد یا به درستی کار نکند، ALT می تواند در خون آزاد شود که باعث افزایش سطح ALT می شود. نتیجه بالاتر از آنچه در این آزمایش معمول است می تواند نشانه آسیب کبدی باشد.

 

تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)

آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) آنزیمی است که در چندین قسمت بدن شما یافت می شود، از جمله:

  • قلب
  • مغز
  • پانکراس
  • کبد
  • ماهیچه ها

هنگامی که کبد آسیب می بیند، AST می تواند در جریان خون آزاد شود. نتیجه بالا در آزمایش AST ممکن است نشان دهنده مشکل در کبد یا عضلات باشد.

از آنجایی که سطوح AST به اندازه ALT برای نشانگر آسیب کبدی مشخص نیست، معمولاً برای بررسی مشکلات کبدی همراه با ALT اندازه گیری می شود. به عنوان مثال، نسبت AST:ALT بالا ممکن است نشان دهنده بیماری الکلی کبد باشد.

 

آزمایش آلکالین فسفاتاز (ALP)

آلکالین فسفاتاز (ALP) آنزیمی است که در استخوان ها، مجاری صفراوی و کبد شما یافت می شود. آزمایش ALP معمولاً در ترکیب با چندین آزمایش دیگر سفارش داده می شود. برای ارزیابی سیستم مجرای صفراوی کبد می توان از تست ALP استفاده کرد.

 

تست آلبومین

آلبومین پروتئین اصلی ساخته شده توسط کبد شما است. بسیاری از عملکردهای مهم بدن را انجام می دهد.

به عنوان مثال، آلبومین بافت‌های شما را تغذیه می‌کند و هورمون‌ها، ویتامین‌ها و سایر مواد را به سراسر بدن منتقل می‌کند. آزمایش آلبومین اندازه گیری می کند که کبد شما چقدر این پروتئین خاص را می سازد.

 

آزمایش بیلی روبین

بیلی روبین یک ماده زائد ناشی از تجزیه گلبول های قرمز است و معمولاً توسط کبد پردازش می شود. قبل از اینکه از طریق مدفوع دفع شود از کبد عبور می کند.

یک کبد آسیب دیده نمی تواند به درستی بیلی روبین را پردازش کند که منجر به سطح بالای غیر معمول بیلی روبین در خون می شود. برخی از بیماری های ارثی می توانند سطح بیلی روبین را افزایش دهند، حتی زمانی که عملکرد کبد مطابق انتظار عمل می کند.

 

آزمایش گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)

سطوح بالای آنزیم GGT می تواند به آسیب کبد یا مجرای صفراوی اشاره کند.

 

آزمایش L-لاکتات دهیدروژناز (LD)

LD آنزیم دیگری است که در هنگام آسیب کبدی زیاد است، اما سایر شرایط نیز می توانند سطح آن را افزایش دهند.


آزمایش زمان پروترومبین (PT)

این آزمایش مدت زمان لخته شدن خون شما را اندازه گیری می کند. اگر زمان زیادی طول بکشد، می تواند نشانه آسیب کبدی باشد. داروهایی که خون شما را رقیق می کنند، مانند وارفارین (کومادین)، همچنین می توانند منجر به طولانی تر شدن PT شوند. احتمالاً تا زمانی که سایر آزمایشات کبدی را انجام ندهید، این آزمایش را انجام نخواهید داد.

 

چرا تست های عملکرد کبد انجام می شود؟

ممکن است این آزمایش را برای بررسی بیماری کبدی مانند هپاتیت (بیماری که در آن کبد شما متورم می شود و می تواند باعث مشکلات جدی شود) انجام دهید. علائم کلی مشکلات کبدی عبارتند از:

  • فقدان اشتها
  • حالت تهوع یا استفراغ
  • ضعف یا احساس خستگی بسیار
  • زردی چشم یا پوست (یرقان)
  • ادرار تیره یا مدفوع روشن (کمتر رایج است)
  • تورم در شکم (کمتر رایج است)
  • با این حال، اغلب شما هیچ علامتی را متوجه نمی شوید.

اگر احتمال آسیب یا بیماری کبدی شما بیشتر است، پزشکتان ممکن است آزمایش کبد را تجویز کند، مانند موارد زیر:

  • زیاد بنوشید یا اختلال مصرف الکل داشته باشید
  • یکی از اعضای خانواده مبتلا به بیماری کبدی باشد
  • بسیار اضافه وزن دارید، به خصوص اگر دیابت یا فشار خون بالا نیز دارید
  • از داروهایی استفاده کنید که می تواند به کبد شما آسیب برساند
  • بیماری کیسه صفرا یا کم خونی دارید
  • آزمایش کبد همچنین می تواند به پزشک شما کمک کند تا بفهمد که آیا بیماری در حال بدتر شدن است یا اینکه درمان چقدر خوب کار می کند.

 

چگونه برای آزمایش عملکرد کبد آماده شویم

مطمئن شوید که در مورد داروهایی که مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل های گیاهی، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است به شما بگویند که شب قبل از آزمایش غذا نخورید.

 

در طول آزمایش عملکرد کبد چه اتفاقی می افتد؟

پزشک شما از یک سوزن نازک برای گرفتن مقدار کمی خون، معمولاً از بازوی شما در نزدیکی آرنج استفاده می کند. وقتی سوزن وارد می شود، احساس نیشگون گرفتن یا سوزش می کنید.

احتمالاً این آزمایشات را بیش از یک بار در چند روز یا چند هفته انجام خواهید داد. پزشک شما می تواند نحوه تغییر سطوح را بررسی کند تا از وضعیت شما مطمئن شود.

اگر آزمایش خود را در کلینیکی انجام دهید که آزمایشگاهی در محل دارد، می توانید در عرض چند ساعت نتیجه بگیرید. اگر نه، ممکن است چند روز طول بکشد.

 

نتایج تست عملکرد کبد

نتایج معمولاً مقادیر نرمال برای آزمایش خاص را همراه با اعداد شما نشان می دهد. به خاطر داشته باشید که آنچه طبیعی است می تواند در آزمایشگاه های مختلف متفاوت باشد. این به زن یا مرد بودن شما نیز بستگی دارد.

اگر نتایج شما نرمال نباشد، احتمالاً آزمایشات بیشتری دریافت خواهید کرد.

به خودی خود، آزمایش کبد نمی تواند به طور قطع بگوید که شما یک بیماری خاص دارید. پزشک می تواند به شما کمک کند تا بفهمید نتایج شما به چه معناست.

 

خطرات تست عملکرد کبد

آزمایش های عملکرد کبد به طور کلی بی خطر هستند و خطرات کمی دارند. ممکن است در محل خونگیری مقداری درد یا کبودی داشته باشید. اگر بعد از چند روز بهتر نشد با پزشک خود تماس بگیرید.

ارسال نظر