اگر شما هم در نقش یک پدر و مادر آشنایی فرزندتان در موضوع انتخاب صحیح برایتان مهم است بد نیست بدانید ما باید بچه‌ها را از کودکی با انتخاب کردن آشنا کنیم. مثلا هنگام خرید از آنها بخواهیم بين شکلات و بستنی یکی را انتخاب کنند.
محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ همه ما می دانیم تصمیم گیری یکی از مهم ترین مهارت‌های انسانی است و فرزندان ما برای تبدیل شدن به فردی سالم و بالغ، نیازمند رشد و توسعه این مهارت ویژه هستند.
تصمیم گیری از آن جهت اهمیت بسیاری دارد که مسیر درست زندگی را به فرزندان نشان می‌دهد. اما دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، درصورت آموزش تصمیم گیری صحیح به فرزندان تان، می‌توانید مطمئن باشید که آنها در زندگی‌شان از مزایای با ارزشِ این مهارت بهره خواهند برد.
تصمیم گیری درست و به موقع حس رضایت و خشنودی را در زندگی فرد به همراه دارد و این رضایت جز با انتخابی درست به وجود نخواهد آمد. هرچند هنگامی که فرزند شما تصمیمات خوبی اتخاذ نکند دچار ناراحتی و مشکل خواهد شد اما همین تجربیات و آموختن از آنها، مسیر درستی را برای تصمیم‌گیری‌های صحیح آینده، برای او فراهم می‌کند.
آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان وظیفه اصلی والدین
یکی از مهم ترین مواردی که والدین باید بیاموزند آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان می باشد، در صورتی که فرزندان با این مهارت به خوبی آشنا شوند، تصمیم های درستی را خواهند گرفت و راحت تر می توانند مسیر استقلال از خانواده را طی کنند و در نتیجه انتخاب های بهتری دارند.
نکته مهم اینکه برای رسیدن به موفقیت باید انتخاب های درستی را انجام داد و به همین دلیل میزان موفقیت در بزرگسالی تا حد زیادی به میزان مهارت تصمیم گیری آموخته شده در کودکی مرتبط می باشد اما سوالی که باید در این جا به آن پاسخ داد این است که چطور می توان مهارت تصمیم گیری را به کودک آموزش دهیم؟
نکته قابل توجه این است که این مهارت ها به خودی خود ارتقا پیدا نمی کنند و برای این که کودک به شخصیت مصمم برسد نیازمند آموزش ها، حمایت ها و تقویت والدین خود می باشد، بسیاری از پدر و مادر بدون هیچ قصد و قرضی دوست دارند که همه مسئولیت های فرزندشان را بر عهده بگیرند و هدف آن ها از این کار دلسوزی می باشد.
اما آن ها اگر مراقبت های افراطی داشته باشند به صورت غیر مستقیم این پیام را به فرزندشان انتقال می دهند که به تنهایی از پس کارهای خود بر نمی آید و برای این که کارهای خود را به درستی انجام دهد نیاز به کمک پدر و مادرش دارد، این مسئله در بزرگسالی مشکلاتی برای فرد به وجود می آورد و باعث می شود تا فرد شخصیتی وابسته داشته باشد.
تصمیم‌گیری خوب چه فرایندی دارد؟
باید دقت کنید بخشی از کمک شما به فرزندتان برای اخذ تصمیمی خوب، مربوط به فرایند تصمیم گرفتن است. والدین عزیز، شما باید به فرزندتان بیاموزید که چگونه قدم به قدم، به تصمیم مناسب برسد. نکته اینکه تصمیم گیری فرایند پیچیده ای دارد و سال‌ها تجربه لازم است تا به این مهارت دست پیدا کنیم. دوستان عزیزم هیچ‌کس نیست که بتواند ادعا کند که همیشه بهترین تصمیمات را می‌گیرد، حتی افراد باتجربه هم گاهی تصمیمات نابخردانه‌ای می‌گیرند.
از آنجا که کودکان فاقد تجربه و چشم‌انداز درستی درباره موضوعات هستند، معمولاً درجا و برمبنای رسیدنِ فوری به نتیجه و ارضای نیازهای مقطعی تصمیم می‌گیرند. اولین چیزی که باید به آنها بیاموزید این است که قبل از پریدن، لحظه‌ای توقف کنند. کودکان شما تنها با چند ثانیه تردید، قادرند تا از اخذ تصمیمات بد جلوگیری کنند. البته ناگفته نماند که توقفِ پیش از پرش در کودکان به تفکر نیاز دارد که چنین چیزی در نهاد کودک وجود ندارد چون او یک فرد بزرگسال نیست. اما مطمئن باشید که می‌توانید فرزندتان را در حین «ارتکاب جرم» دستگیر کنید، یعنی هرگاه که می‌خواهد بدون تفکر تصمیم بگیرد متوقفش کنید. درست است که نمی‌توانید همیشه و همه جا او را زیر نظر داشته باشید، اما زمان‌هایی که می‌خواهد بدون فکر تصمیم بگیرد (همه‌ی ابعاد موضوع به‌روشنی برایش مشخص نیست،) از او بپرسید که چگونه می‌تواند درباره‌ی این موضوع مشخص، تصمیمی متفاوت از آنچه درحال حاضر به آن رسیده است، بگیرد؟
بعد از اینکه فرزندتان آموخت تا قبل از تصمیم‌گیری به‌اندازه‌ی کافی صبر کند، باید به او بیاموزید که چند سؤال کلیدی و مهم را از خودش بپرسد:
۱. «چرا دلم می‌خواهد که این کار را انجام بدهم؟» این پرسش کمک می‌کند تا فرزندتان انگیزه خود را از یک تصمیم گیری مشخص درک کند. معمولا کودکانی که من با آنها سروکار داشته‌ام حداقل بعد از تصمیم گیری می‌دانستند که چرا چنین تصمیمی گرفته‌اند و تفاوت تصمیم غلط و درست در زمینه‌ی آن موضوع مشخص را تشخیص می‌دادند. معمولا یکی از مشکلات متداول درمورد تصمیم‌گیری، مواجهه‌ی کودک با انگیزه‌های متضاد است. ممکن است که فرزند شما بداند که انجام فلان کار یا گرفتن فلان تصمیم، کاری دور از فکر و اشتباه است؛ اما تحت تأثیر همسالان خود مخصوصا اگر در سنین بلوغ باشد، آن کار را انجام بدهد. تنها آموزش صحیح درست و غلط و مشخص کردن عواقب هر تصمیم می‌تواند فرزند شما را از رفتن مداوم به «سمت تاریک» تصمیم‌گیری باز دارد.
۲. «چه انتخاب‌هایی دارم؟» فرزند شما ممکن است هنگام تصمیم گیری با چند گزینه مواجه شود. به عنوان نمونه ممکن است که یکی از افراد گروه بچه‌ها، اغذیه‌ای داشته باشد که دیگران به آن علاقه‌مند باشند و یکی از بچه‌ها به دیگران پیشنهاد کند تا آن خوراکی را به‌زور از کودک موردنظر بگیرند یا علی‌رغم میل باطنی او، خوراکیش را با او شریک شوند. در این مرحله فرزندتان چند گزینه برای انتخاب دارد: ۱. او هم با دوستانش در گرفتن خوراکیِ بچه‌ی مورد نظر همراهی کند. ۲. از خیر خوراکی بگذرد و رفتار دوستانش را هم نادیده بگیرد ۳. با دوستانش همراه نشود و آنها را هم از کاری که می‌خواهند انجام بدهند منصرف کند. دانستن این چند گزینه می‌تواند به‌وضوح به فرزندتان نشان دهد که چه تصمیماتی می‌تواند بگیرد و او اینگونه تشخیص می‌دهد که کدام تصمیم درست‌تر است.
۳. «بعدش چه خواهد شد؟» این سؤال که اتفاقا پرسش مهمی هم هست در واقع کودک را وادار می‌کند تا به عواقب تصمیم خود فکر کند. درواقع کودک از خودش می‌پرسد که اگر تصمیم اشتباهی بگیرم دچار چه مشکلی می‌شوم و این مشکل چقدر می‌تواند بد باشد؟! کودکان نیاز دارند تا درباره‌ی خطرات و همچنین پاداش‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تصمیمی که می‌گیرند، قضاوت درستی داشته باشند. چالشی که در این مقطع، کودک را درگیر می‌کند، این است که کودکان معمولا خطرات و تاوان تصمیم موردنظر را دست‌کم و مزایای آن را بسیار بیشتر از آنچه در واقعیت وجود دارد، درنظر می‌گیرند. چنانچه انتظارات خود را بالا ببرید و از عواقب سخت ناشی از تصمیم‌گیری اشتباه آنها نگذرید، احتمالا آنها پیش از اقدام به هر کار نابخردانه‌ای دو بار فکر خواهند کرد.
۴. در نهایت مهم‌ترین پرسشی که کودک شما باید از خود بپرسد این است: «تصمیمی که گرفته‌ام به نفعم است؟» درک بهترین تصمیم در درازمدت و کوتاه‌مدت، داشتن نگرانی‌هایی که قوی‌تر از خوش‌آمدِ فرهنگ عامه و نیروی همسالان هستند و تصمیم‌گیری بر اساس نفع شخصی یعنی رسیدن به نقطه‌ی اوج فرایند تصمیم‌گیری.
تقویت تصمیم های درست به جای تمرکز بر اشتباهات
باید دقت کنید تقویت کردن کودک از طریق تشویق کلامی بسیار اهمیت دارد و نشان دادن رفتار هایی مانند لبخند زدن، دست زدن، در آغوش کشیدن فرزند و خریدن یک جایز برای کودک به عنوان پاداش بیرونی نقش بسیار مهمی در شکل گیری شخصیت کودک دارد در صورتی که تنبیه کردن بر روی کودک اثرات بسیار کمی می گذارد و برای پرورش رفتارهای او زیاد مناسب نیست.
در نتیجه به جای اینکه فکر کنید فرزندتان چه تصمیماتی را درست انجام نمی دهد یا چه تصمیماتی را غلط می گیرد بیشتر به تصمیمات درست فرزندتان اهمیت دهید و آن را نادیده نگیرید و تا جایی که امکان دارد او را تشویق کنید اگر در مورد تصمیمات صحیح کودک بازخوردهای درستی داشته باشید او متوجه می شود که برای گرفتن تصمیمات صحیح توانمند می باشد و اگر تمرین بیشتری انجام دهد در این زمینه موفق تر خواهد بود.
