در نگاه اندیشمندان بزرگ جهان نقش محبت در زندگی و در خانواده امری بسیار مهم است. مدیریت محبت و عاطفه در خانواده نه تنها مفید بلکه بسیار ضروری است. همه ما باید بدانیم موضوع «اخلاق در خانه» یکی از موضوعات کلیدی اخلاق است که اهمیت به آن، علاوه بر سلامت خانواده، به سلامت اخلاقی جامعه منجر خواهد شد.
محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ اگر خانه را به یک کشور کوچک تشبیه کنیم، اشتباه نکرده ایم؛ زیرا اداره خانه، در مقیاسی کوچک تر، شبیه به اداره یک کشور است و حتی از جهاتی اداره یک خانه کوچک، ظریف تر و دقیق تر از اداره یک کشور پهناور است.
نکته اینکه همان طور که هر مملکتی برای اداره، نیاز به یک حاکم یا رئیس دارد، خانه هم رئیس می‌خواهد. قرآن کریم، مرد را رییس و قوام خانواده می‌داند و می فرماید: «الرجال قوامون علی النساء بما فضل‌الله بعضهم علی بعض و بما أنفقوا»
این یعنی ریاست خانه بر عهده مرد است و تأمین حوایج و نیاز‌های زندگی هم وظیفه اوست. از سوی دیگر، خانه با ریاست تنها اداره نمی شود و نظیر مملکت که نیاز به اداره داخلی دارد، خانه هم مدیر و مدبر می‌خواهد و مدیریت داخلی خانه بر عهده زن خانواده است.
به عبارت بهتر، خانه با ترکیب عقلانیت مرد و عواطف زن اداره می‌شود؛ زیرا قوه تعقل و خردورزی مردان بر احساسات و عواطف آنان غلبه دارد و عواطف زنان نیز بر تعقل آنها غالب است و خانه با تعقل تنها یا عاطفه تنها اداره نمی شود. یعنی همانطور که زنان معمولاً قادر به ریاست کلی خانه نیستند، مردان هم نمی توانند فضای داخلی خانه را مدیریت و اداره کنند و از این جهت زنان بر مردان برتری دارند.
فرزندان هر خانه نیز نظیر مردم هر جامعه، باید فرمان بر و فرمان بردار پدر و مادر باشند و به قوانین خانه هم احترام بگذارند تا آن خانه و آن زندگی سالم و نمونه باشد. به عبارت دیگر، پدر، مادر و فرزندان یک خانواده سه رکن اساسی خانه هستند و فقدان هر کدام، موجب اختلال در نظام خانواده خواهد بود.
برای مثال فقدان پدر موجب می‌شود که مادر و فرزندان فاقد تکیه گاه لازم برای زندگی و بی پناه باشند. فقدان مادر نیز منجر به کمبود عاطفه، مهربانی و احساسات در خانه می‌شود، که حاصل آن سوء تدبیر و سوء مدیریت در خانه است. فقدان فرزند در خانه نیز، آن خانه را به خانه ای خشک و ناقص تبدیل می کند.
در اینجا، باید به یادآوری یک دستور اخلاقی و سازنده اسلام عزیز بپردازیم که می‌فرماید: هنگام وفات پدر یا مادر در یک خانواده، همه اقوام و آشنایان وظیفه دارند جای خالی او را پر کنند. مردان باید نگذارند گرد یتیمی بر چهره فرزندان آن خانواده بنشیند و همانطور که به فکر فرزندان خود هستند، به فکر آنها باشند. زنان نیز خود را مادر فرزندان یتیم و آنها را فرزندان خود بدانند و نگذارند طعم تلخ بی مادری را بچشند.
اهمیت این موضوع به قدری است که قرآن کریم، رها کننده یتیم را در کنار تکذیب کننده دین قرار می‌دهد و هر دو را نکوهش می‌کند؛ «أ رأیت‌الذی یکذب بالدین، فذلک‌الذی یدع‌الیتیم» یعنی کسی که به ایتام و نیازمندان رسیدگی نکند، مسلمان نیست.
نقش مهم محبت در زندگی و خانواده
همانطور که گفتیم نقش محبت در زندگی بسیار اهمیت دارد و پررنگ است . محبت لازمه زندگی مشترک و رمزموفقیت خانواده است، محبت پدیده ای مهم و گران قیمت است که با معیارهای مادی قابل مقایسه نیست و آن قدر ارزشمند است که فقط شامل مقام انسانی می شود و زیبنده اوست.
هر قدر چیزی ارزشمند و گران قیمت باشد، به همان اندازه، نگهداری از آن، سخت و مشکل می شود. محبت نیز مانند سایر امور ارزشمند دیگر، احتیاج به محافظت و نگهداری بیشتری دارد. زوج ها باید به نقش محبت در زندگی توجه داشته باشند و آگاه باشند که محبت به خودی به خود پایدار نمی ماند و اگر از آن هیچ مراقبتی به عمل نیاید، ممکن است از بین برود. این گوهر ارزشمند را همیشه باید در وجود خود گرم و پر حرارت نگه دارید .
لازم است این گوهر را همیشه در وجود خود گرم و پرحرارت نگه دارید و به محبت و علاقه ی سابق تکیه نکنید ، زیرا ممکن است گرمای حاکم در میان شما، به سردی گراییده و چه بسا از بین برود. کسی که به دنبال محبت نیست تلاشی نیز برای به دست یافتن آن نمی کند و همواره زندگی اش سرد و بی روح است.
وقتی محبت و علاقه قلبی، در مهم ترین موضوع زندگی بشر که همان انتخاب دین است، چنین جایگاه برجسته ای دارد، معلوم است که اداره مطلوب یک کشور یا اداره مناسب زندگی بدون محبت و بدون علاقه قلبی اعضای آن کشور یا خانواده، غیر ممکن است.
بنا بر تصریح قرآن کریم، مهر و محبت و به تعبیری مودت و رحمت، لازمه هر زندگی است:
«و من آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجاً لتسکنوا إلیها و جعل بینکم مودةً و رحمةً»
بر اساس این آیه، زندگی با نشاط و توأم با آرامش و آسایش، در پرتو محبت، رأفت و مهربانی اعضای خانواده و به خصوص زن و شوهر نسبت به همدیگر پدید می‌آید.
باید بدانیم که کمبود محبت در خانه، چه بین زن و شوهر و چه بین آنها و فرزندان، منجر به فروپاشی نظام خانواده می‌شود و خانواده بی محبت و عاری از رأفت و مهربانی، افراد ناسالم و پرخاشگر و افرادی که دچار بیماری روحی و روانی هستند، تحویل جامعه می‌دهد که قادر به پیشرفت و تعالی روحی و معنوی و حتی پیشرفت مادی نخواهند بود.
رسم زندگی مستحکم از نگاه اسلام
قرآن کریم، رسم زندگی را برای بشریت به خوبی ترسیم کرده است، اما متأسفانه بسیاری از افراد از دستورات روح بخش خداوند متعال در قرآن کریم فاصله گرفته‌اند و رسم و شیوه زندگی غربی را برگزیده‌اند که حاصلی جز رواج بی عفتی در زنان و بی‌غیرتی در مردان ندارد. این شیوه زندگی به نظام خانواده ضربات مهلکی وارد می‌سازد و زندگی را دشوار و بی‌معنا می‌کند.
خانواده سالم و نمونه، از نگاه قرآن کریم، خانواده‌ای است که افراد آن از سکونت و آرامش کافی برخوردار باشند و در کنار همدیگر با خوش بختی و همراه با مهر و محبت زندگی کنند: «و من آیاته أن خلق لکم من أنفسکم أزواجاً لتسکنوا إلیها و جعل بینکم مودةً و رحمةً»12
نکته بسیار مهم این است که سلامت خانواده، مرهون صبر، استقامت، ایثار، گذشت و فداکاری است و بر خلاف تصور غالب در اجتماع، خانواده، با ثروت، ریاست و جاه و مقام مرد و یا با حضور بی‌نتیجه و اجباری زن در اجتماع، به سلامت مطلوب دست نمی‌یابد، بلکه خانواده سالم خانواده‌ای است که رسم زندگی اسلامی را برگزیند و از دستورات روح‌بخش قرآن کریم متابعت و از سیره عملی اهل‌بیت(علیهم‌السلام) پیروی نماید.
