به گزارش پایگاه خبری دانا دکتر حامد مصلحی با اشاره به شعار امسال هفته ملی سلامت روان مبنی بر " سلامت روان، مسئولیت فردی، مسئولیت همه ما" در خصوص آخرین اخبار از سرنوشت "قانون سلامت روان"، بیان کرد: قانون سلامت روان نیاز به پیگیری ویژه و همزمان دولت و مجلس شورای اسلامی دارد. واژه قانون سلامت روان کلمه‌ای است که خیلی‌ها به شکل مشترک استفاده می‌کنند درحالی که منظور هر فرد، ابعاد خاصی از آن است. اینکه قانون سلامت روان به مجلس یازدهم برسد نیاز به پیگیری‌های بیشتر در دولت‌های قبلی داشته است و احتمال اینکه قانون سلامت روان در مجلس یازدهم به سرنوشت مشخصی برسد ضعیف است.
تصویب قانون سلامت روان به مجلس یازدهم می‌رسد؟
وی افزود: ارسال لایحه قانون سلامت روان از قبل در دولت‌ها متوقف شده بود؛ بنابراین الان در مرحله‌ای نیست که بتوان برای ابلاغ آن زمان گذاشت. اکنون نیز با توجه به فشار کاری بالای مجلس یازدهم برای رسیدگی به برنامه هفتم توسعه اینکه قانون در همین مجلس به سرانجام برسد، بعید است.
افزایش نیاز به خدمات روانشناختی پس از کرونا
جدیدترین آمارها؛ در حال جمع‌بندی
او در خصوص آمار بروز اختلالات روانپزشکی، تصریح کرد: مطالعات مربوط به ۵ سال اخیر که در سال ۱۴۰۰_۱۴۰۱ انجام شده است در حال جمع‌بندی و تحلیل است؛ بنابراین آمار جدیدی وجود ندارد اما، منتظر هستیم که آمار جدید منتشر شود. آمار اختلالات روانپزشکی بر اساس روش پژوهشی که انجام می‌شود ممکن است متفاوت باشد اما آنچه که مشخص است این است که بعد از پاندمی کرونا در تمام جهان، افزایش نیاز به خدمات روانشناختی را به طور ویژه داریم و ایران هم از این موضوع مستثنی نیست. در این زمینه همچنان که در دوره کرونا اقداماتی انجام شد، اکنون نیز تمهیداتی اندیشیده شده است.
دریافت خدمات روانشناختی به معنای اختلال سلامت روان نیست
وی افزود: گاهی در مسائل مرتبط با سلامت روان نیاز به خدمات روانشناختی وجود دارد اما، این به معنای اینکه فرد دچار اختلال باشد، نیست؛ به عنوان مثال ممکن است فرد برای یک حادثه یا اتفاق بسیار اضطراب‌آور بدون اینکه تشخیص یک اختلال در او وجود داشته باشد، نیاز به خدماتی داشته باشد که بتواند تاب‌آوری خود را افزایش دهد. در مثالی دیگر ممکن است فرد نیاز به خدمات مرتبط با سلامت روان در هنگام مهاجرت و یا ازدواج داشته باشد که باید دریافت کند تا سلامت روان‌اش دچار مشکل نشود اما، این موضوع به معنای اختلال نیست.
سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه کووید۱۹ یک بیماری نوپدید بود، اظهار کرد: بر همین اساس فعلا نمی‌توانیم بگوییم که آیا ابتلا به کرونا در بروز اختلالات روانپزشکی عاملیت دارد یا خیر؟ ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهد افراد مبتلا به کرونا و یا افرادی که دچار سوگ ناشی از کرونا شدند به طور معناداری در معرض آسیب‌های روان و نیازمندی بیشتر به خدمات روانی قرار گرفتند.
کدام خدمات سلامت روان رایگان ارایه می‌شود؟
او در خصوص خدمات وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت روان افراد جامعه، تصریح کرد: اکنون در شبکه بهداشت اختلالات شایع روانپزشکی مانند افسردگی، اضطراب، صرع و ... را غربالگری و بررسی می‌کنیم که آیا فرد نیاز به ارجاع به سطوح بالاتر خدمتی دارد یا خیر؟ نکته مهم دیگر این است که ما مهارت‌های زیادی مانند فرزندپروی، مهارت حل مسئله، مهارت تاب‌آوری و... را در حوزه روانشناختی به شکل رایگان به مراجعین آموزش می‌دهیم.
وی افزود: نکته مهم این است که این خدمات در خارج از شبکه بهداشتی بسیار گران است، اما در شبکه بهداشتی کشور ۲۰۰۰ روانشناس این خدمات را رایگان ارائه می‌دهند. البته ارجاع به سطوح دوم و سوم خدمات اگر فرد تحت پوشش بیمه باشد از این طریق انجام می‌شود.
بروزرسانی خدمات روانشناختی
سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، ادامه داد: یک نوع خاصی از خدمات سلامت روان که دو دهه در کشور به شکل ثابت ارائه می‌شده است را با شیوه‌ای جدیدی به روزرسانی می‌کنیم و این یعنی شناسایی اختلالات روانپزشکی بیشتری اتفاق می‌افتد که جدیدا شامل حال کودکان و نوجوانان هم می‌شود تا هم تشخیص به موقع صورت گیرد و هم خدمات بهتری ارائه کنیم.
او تاکید کرد: در عین حال ارائه خدمات سلامت روان با فرهنگ کشور سازگار شده است؛ در فرهنگ ما خانواده محور است و نه فرد؛ محوریت خانواده سبب می‌شود در مسائل حل تعارض و... داشته باشیم. وجه دیگر مبتنی بر فرهنگ بودن این است که بسیاری از آموزش‌های روانشناختی با ارزش‌های ما سازگار نیست اما سعی کردیم خدماتی که در شبکه بهداشتی ارائه می‌شود، اینگونه نباشد.
لزوم افزایش مراکز "سراج" به ۲۸۰ مرکز
وی افزود: از سوی دیگر ۲۳ مرکز "سراج" ( سلامت روانی و اجتماعی) را در نظام شبکه بهداشتی داشتیم که به شکل آزمایشی با حضور یک نفر روانپزشک و ۳ یا ۴ نفر روانشناس و یک مددکار اجتماعی ارائه خدمت می‌کردند. امیدواریم با حمایت‌ها بتوانیم این طرح را از حالت آزمایشی خارج کرده و در کل کشور اجرایی کنیم و این ۲۳ مرکز را به ۲۸۰ مرکز در کل کشور برسانیم. یکی از کارهای ویژه مراکز سراج پیگیری بیماران تا حصول نتیجه و ارجاع به سطوح بالاتر است.
اهمیت افزایش پوشش بیمه خدمات روانشناختی
مصحلی درخصوص پوشش بیمه خدمات سلامت روان، بیان کرد: افزایش پوشش بیمه نیاز همه است و تمام کسانی که در نظام سلامت کار می‌کنند در تلاش هستند تا خدمات بیمه‌ای مربوط به حوزه خود را افزایش دهند که به تبع آن ما هم تلاش می‌کنیم تا هم در بخش بستری و هم درمان سرپایی، پوشش بیمه‌ای افزایش یابد.
لزوم ارتقای سواد سلامت روان جامعه
او درخصوص وضعیت سواد سلامت روان در کشور، اظهار کرد: بروز رسانی سواد سلامت اتفاقی نیست که هیچگاه تمام شود و باید به طور مداوم در حال ارتقای آن باشیم. در زمینه افزایش سواد سلامت روان به شدت نیاز به تلاش بیشتر داریم؛ چراکه متاسفانه در این زمینه با "انگ" یا "برچسب‌گذاری" مواجه هستیم که در سایر حوزه‌ها چنین نیست و باید تلاش کنیم تا این موضوع برطرف شود تا افراد از شناسایی بیماری خود و مراجعه به مشاور و پزشک ترس نداشته باشند.
برنامه افزایش جذب کارشناسان سلامت روان
وی با اشاره به اخذ مجوز افزایش جذب کارشناسان سلامت روان در شبکه بهداشتی، توضیح داد: پس از برگزاری آزمون استخدامی پیش‌رو و گسترش مراکز سراج این اتفاق به نتایج خوبی می‌رسد. در حال حاضر ۲۰۰۰ کارشناس سلامت روان مشغول به کار هستند و حداقل افزایش ۱۵ درصدی این تعداد را خواهیم داشت که این اتفاق بعد از حدود ۱۰ سال می‌افتد.
تاکید ویژه بر تاب‌آوری اجتماعی و کنترل خشونت
سرپرست دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره وضعیت تاب‌آوری اجتماعی و کنترل خشونت، اظهار کرد: به شکل ویژه به مسئله کنترل خشونت پرداخته‌ایم؛ زیرا متاسفانه رفتارهای آسیب‌زا و خشونت آمیز به عنوان یک الگو ناشی از کم‌کاری‌های رسانه‌ای و ناشی از کمبود سواد سلامت در عرصه رسانه در کشور ما درحال افزایش است.
نقش رسانه‌ها بر آسیب‌های عرصه سلامت روانی
وی در خاتمه تاکید کرد: نمی‌توان نقش رسانه‌ها بر آسیب‌های عرصه سلامت روانی و اجتماعی را نادیده گرفت. در این زمینه لازم است که وزارت بهداشت و همه دستگاه‌ها کمک کنند تا محتواهای منتشر شده در رسانه‌ها از نظر سلامت روان بررسی شود. به عنوان مثال وقتی با فیلم‌هایی مواجه هستیم که ترویج دهنده مصرف الکل، دخانیات و مواد مخدر و... است، نمی‌توان انتظار داشت که این موضوع در جمعیت عمومی هیچ تاثیری نداشته باشد و بعد نتایج را به عرصه بهداشت بسپاریم. از این جهت نیاز به یک ورود جدی دستگاه‌های مختلف است تا از ابتدا مراقب سلامت روان باشیم نه اینکه پس از وارد شدن آسیب به فکر مراقبت بیفتیم.
