هوش کلامی کودکان به توانایی آنها در درک و استفاده از زبان برای گفتار و نوشتار اشاره دارد. همه افراد در زندگی روزمره خود از هوش زبانی برای انجام امور مختلف استفاده می‌کنند. از نوشتن نامه‌های ساده تا نگارش رمان‌ها و برقراری ارتباط با دیگران، همه این فعالیت‌ها با استفاده از هوش زبانی امکان‌پذیر هستند. هوش کلامی یکی از هشت انواع هوش است.
کودکانی که حساسیت بیشتری نسبت به معانی و ترتیب کلمات، صداها، ریتم‌ها، عطف‌ها، واج‌شناسی و سایر ویژگی‌های زبانی دارند، معمولاً دارای هوش کلامی بهتری هستند. در این مقاله قصد داریم درباره هوش کلامی کودکان و همچنین آنچه باید درباره این نوع هوش بدانیم، صحبت کنیم.
هوش کلامی در کودکان چیست؟
هوش کلامی در کودکان به توانایی آنها برای درک و استدلال با استفاده از مفاهیم واژگانی اشاره می‌کند. به طور کلی، هوش کلامی کودکان با مهارت حل مسائل، استدلال انتزاعی و حافظه فعال در ارتباط است. هوش کلامی یکی از مهارت‌های پربارتر کودکان است، زیرا این نوع هوش به آنها امکان می‌دهد تا از طریق نوشتار و گفتار به هدف خود برسند.
تفاوت بین هوش کلامی و فن بیان
فن بیان شامل تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی است که با استفاده از آنها می‌توان به بیان مناسب و موثر دست یافت. فن بیان در کودکان می‌تواند منجر به بهبود روابط انسانی آنها شود. بیان مناسب و موثر در کودکان می‌تواند آنها را به دستیابی به اهدافشان کمک کند. فن بیان یک مهارت قابل آموزش است. کودکانی که در فن بیان ماهر هستند، معمولاً قادرند از تمام عناصر ارتباطی به درستی استفاده کنند تا هدف خود را به مخاطب توضیح دهند.
بنابراین، فن بیان در واقع مجموعه‌ای از تکنیک‌هاست که با استفاده از آنها می‌توان به بیان خوبی دست یافت. تلفظ صحیح کلمات، حذف اشتباهات واژگانی، صحبت کردن با صدای بلند و روان، صحبت کردن بدون استرس و فشار روحی از جمله تکنیک‌های فن بیان محسوب می‌شوند. بسیاری از کودکان با شرکت در کلاس‌های فن بیان، توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران را بهبود می‌بخشند.
اگرچه ممکن است شباهت‌هایی بین هوش کلامی و فن بیان وجود داشته باشد، اما در واقع این دو دارای تفاوت‌های بسیار زیادی هستند. هوش کلامی یکی از انواع هوش‌های چندگانه است که به صورت طبیعی در همه انسان‌ها وجود دارد؛ اما برخی از کودکان از ابتدا هوش کلامی قوی دارند و قادرند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند.
امکان تقویت هوش کلامی، از جمله فن بیان، وجود دارد؛ با این تفاوت که هوش کلامی باید در ابتدا به عنوان یک مهارت قوی در کودک وجود داشته باشد تا بتوان آن را با روش‌های مناسب تقویت کرد؛ اما فن بیان با استفاده از تکنیک‌های مختلف می‌تواند کودکان را در رسیدن به اهداف خود راحت‌تر کند. هوش کلامی شامل قدرت استدلال و نوشتن نیز می‌شود؛ اما فن بیان بیشتر به نحوه صحبت کردن مرتبط است.
اهمیت و نقش هوش کلامی در زندگی کودکان
به طور معمول، در دوران کودکی، تأکید بر آموزش استدلال غیرکلامی قرار می‌گیرد. زیرا کودکان به طور متفاوتی در مهارت‌های گفتاری و زبانی خود پیشرفت می‌کنند. کودکان پیش‌دبستانی ممکن است در مهد کودک، فعالیت‌های مختلفی مانند نقاشی، آواز خواندن، حرکت، بازی در فضای باز و ساخت کارهای هنری انجام دهند. این فعالیت‌ها با آموزش مناسب می‌توانند به تقویت هوش کلامی کودکان کمک کنند.
زمانی که کودکان وارد مدرسه می‌شوند، هوش کلامی آنها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. زیرا در مهدکودک و مدارس، کودکان موظف هستند به دستورالعمل‌ها گوش داده و آنها را اجرا کنند. بعضی از کودکان ممکن است فقط برخی از دستورالعمل‌ها را درک کنند و این باعث می‌شود که نتوانند با دیگر کودکان و دانش‌آموزان هماهنگ شوند. وقتی کودک به مدرسه می‌رود، نیازمند پاسخ به سوالات شفاهی است. به عنوان مثال، معراهبرد‌های ساده‌تری برای تقویت هوش کلامی کودکان وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید:
1. صحبت کردن با کودک: با کودکان صحبت کنید و آنها را تشویق کنید تا در موضوعات مختلف بیان نظر خود را بکنند. می‌توانید درباره رویدادهای روزمره، کتاب‌ها، فیلم‌ها و تجربیات شخصی صحبت کنید. به آنها فرصت دهید تا داستان‌ها را برایتان بگویند و از آنها سوال بپرسید تا استدلال و بیان خود را تقویت کنند.
2. خواندن کتاب: خواندن کتاب‌های متنوعی به کودکان کمک می‌کند تا واژگان جدید را یاد بگیرند و مهارت‌های زبانی خود را بهبود ببخشند. همچنین، بعد از خواندن هر قسمت از کتاب، می‌توانید با کودک در مورد داستان صحبت کنید و از او بخواهید تا نقطه نظر خود را بیان کند.
3. بازی‌های کلامی: انجام بازی‌های کلامی مانند لغت‌بازی، داستان سرایی، تعریف واژگان و غیره می‌تواند هوش کلامی کودکان را تقویت کند. این بازی‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا به طور فعال و خلاقانه از زبان استفاده کنند و مهارت‌های بیان خود را بهبود ببخشند.
4. آموزش مهارت‌های ارتباطی: به کودکان آموزش دهید که چگونه در مکالمات ارتباط برقرار کنند و به دیگران گوش کنند. مهارت‌های ارتباطی مانند توجه به صحبت کننده، استفاده از عبارات مودبانه و قرار دادن سوالات مناسب می‌توانند در بهبود هوش کلامی کودکان مؤثر باشند.
5. ایجاد محیط زبانی غنی: ترغیب کودکان به شرکت در فعالیت‌های زبانی مانند گفتگوها، نوشتن، شعرسرایی و بازی‌های نقش‌آفرینی می‌تواند هوش کلامی آنها را تقویت کند. برای مثال، می‌توانید با کودکان داستان‌ها را تعریف کنید و از آنها بخواهید که داستان را ادامه دهند یا نقش یک شخصیت را ایفا کنند.
روش‌های تقویت هوش کلامی کودکان
معمولاً والدین بر توسعه هوش هیجانی، هوش موسیقی و هوش ریاضی کودکان تمرکز زیادی دارند. اما برای تقویت هوش کلامی کودکان نیز نیاز به توجه ویژه‌ای است. اگرچه کودکان از ابتدا مهارت خوبی در زبان و صحبت کردن دارند، اما با تقویت این مهارت‌ها، هوش کلامی آنها بهبود می‌یابد.
از پازل‌ها و بازی کلمات استفاده کنید: استفاده از پازل‌ها و بازی‌های کلمات و حروف می‌تواند راهی سرگرم‌کننده برای تقویت هوش کلامی کودکان باشد. این تمرینات سرگرم‌کننده، به کودکان کمک می‌کند تا بهتر صحبت کرده و زبان خود را تقویت کنند.
کودک را برای خواندن تشویق کنید: داستان‌ها، شعرها، نمایشنامه‌ها و اخبار می‌توانند منابعی برای سخنرانی کودکان باشند. از کودک خودتان بخواهید تا متن‌های مختلف را به صورت رسا و بلند بخواند و برای تقویت هوش کلامی و توانایی صحبت کردنش تمرین کند.
تشویق برای مشارکت در گفتگوها : از فرزند خودتان بخواهید که در بحث‌های مختلف شرکت کند و توانایی هوش کلامی خود را تقویت کند. بحث و گفتگو یکی از روش‌های بهتر برای بهبود قدرت درک و پاسخگویی شفاهی است.
تخیل فرزندتان را تحریک کنید: تشویق کنید که فرزندتان از تفکر خلاق استفاده کند و ارتباط بهتری با دیگر افراد برقرار کند. خلاقیت برای تقویت هوش کلامی بسیار مهم است.
انگیزه دهید که اطلاعات جدید را یادداشت کند: با تشویق کودک، او را برای یادداشت برداری از اطلاعات جدید و کلمات مختلف ترغیب کنید.
تشویق کنید تا برای دوستش نامه بنویسد: نوشتن نامه می‌تواند هوش کلامی کودکان را تقویت کند. اگر کودک شما علاقه‌ای به نوشتن نامه فیزیکی ندارد، می‌توانید از او بخواهید که نامه را در پلتفرم‌های مجازی مثقل کند.
از بازی‌های تقویت هوش کلامی استفاده کنید: بازی‌های مختلفی وجود دارند که به تقویت هوش کلامی کودکان کمک می‌کنند. این بازی‌ها می‌توانند شامل بازی کلمات، انتخاب واژه‌های متضاد، حل معماها و مسائل زبانی و غیره باشند. بازی‌ها می‌توانند محیطی سرگرم‌کننده و آموزنده برای کودکان فراهم کنند.
تشویق کنید تا داستان بنویسد: از کودک خودتان بخواهید تا داستان‌های خلاقانه‌ای بسازد. این فعالیت به کودکان کمک می‌کند تا با استفاده از زبان و تخیل خود، داستان‌های جذاب و شگفت‌انگیزی را ایجاد کنند و هوش کلامی خود را تقویت کنند.
مکالمه فعال با کودک: با کودک خود صحبت کنید و به او اجازه دهید تا نظرات، احساسات و اندیشه‌های خود را بیان کند. فراهم کردن فرصت برای مکالمه و بحث با کودکان می‌تواند به تقویت هوش کلامی آنها کمک کند.
نمایشنامه و تمثیل: تشویق کنید که کودکان نمایشنامه بنویسند و نقش‌های مختلف را ایفا کنند. این فعالیت به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های کلامی و تفکر خود را تقویت کنند.
همراهی والدین: به عنوان والدین، حضور و همراهی در تمامی فعالیت‌ها و تمرین‌های هوش کلامی کودکان بسیار مهم است. با حمایت و تشویق والدین، کودکان می‌توانند بهترین نتیجه را در تقویت هوش کلامی خود ببینند.
به طور کلی، تقویت هوش کلامی کودکان نیازمند تمرین و تشویق است. با استفاده از فعالیت‌های متنوع و سرگرم‌کننده، می‌توانید به کودکان کمک کنید تا مهارت‌های زبانی و هوش کلامی خود را بهبود بخشند.
