در این مقاله، به‌دقت علائم و روش‌های تشخیص PTSD را بررسی خواهیم کرد تا بتوانید تشخیص دهید آیا شما یا اطرافیانتان از این اختلال رنج می‌برید یا خیر.
به گزارش پایگاه خبری دانا اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD می‌تواند در افرادی که یک رویداد آسیب‌زا را تجربه کرده یا شاهد آن بوده‌اند، بروز کند. این رویداد می‌تواند به صورت جسمی یا روحی باشد، مانند بلایای طبیعی، جنگ، تجاوز جنسی یا تصادف‌های جدی. اما چرا باید این اختلال را جدی گرفت؟ همه ما در زندگی خود با حوادث ناخوشایندی مواجه شده‌ایم و معمولاً پس از مدتی توانسته‌ایم با آن‌ها کنار بیاییم. اما برخی از این حوادث به سادگی فراموش نمی‌شوند. PTSD وضعیت پیچیده‌ای است که تأثیرات قابل توجهی بر زندگی روزمره فرد دارد و در صورت عدم تشخیص یا درمان، می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. بنابراین، نباید این اختلال را نادیده گرفت.
در این مقاله، به‌دقت علائم و روش‌های تشخیص PTSD را بررسی خواهیم کرد تا بتوانید تشخیص دهید آیا شما یا اطرافیانتان از این اختلال رنج می‌برید یا خیر. همچنین توضیح خواهیم داد که اختلال استرس پس از سانحه چیست، چه علائمی دارد، چگونه می‌توان آن را تشخیص داد، آیا درمانی برای آن وجود دارد و در صورت عدم درمان، چه مشکلاتی ممکن است به وجود آید.
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
PTSD که مخفف "Post-traumatic Stress Disorder" است، به معنای اختلال استرس پس از سانحه می‌باشد و به‌طور معمول به نام‌های پی تی اس دی یا اختلال اضطراب پس از سانحه نیز شناخته می‌شود. این اختلال روانی در افرادی که یک رویداد آسیب‌زا یا تروما را تجربه کرده‌اند، بروز می‌کند. PTSD می‌تواند افراد را در هر سن، جنسیت یا فرهنگی تحت تأثیر قرار دهد و به‌عنوان یک وضعیت پیچیده، به شیوه‌های مختلف بر افراد مختلف اثر می‌گذارد.
این اختلال به‌طور خاص در افرادی که جنگ را تجربه کرده یا قربانی تجاوز فیزیکی یا جنسی شده‌اند، مشاهده می‌شود. با این حال، ممکن است در افرادی که یک رویداد ناگهانی و غیرمنتظره مانند مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، تصادف جدی یا بلای طبیعی را تجربه کرده‌اند نیز ایجاد شود.
اختلال استرس پس از سانحه می‌تواند طیف وسیعی از علائم را به همراه داشته باشد که بر زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین علائم PTSD، ترس از تجربه مجدد آن رویداد آسیب‌زا است. به همین دلیل، افراد مبتلا سعی می‌کنند از موقعیت‌های مرتبط با آن تروما دوری کنند. برای مثال، فردی که یک تصادف جدی را تجربه کرده، ممکن است دیگر تمایلی به سفر با ماشین نداشته باشد.
علائم اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
هر اختلال مرتبط با سلامت روان، علائم مشخصی دارد که در دست‌نامه تشخیصی DSM-5 تعریف شده‌اند. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز بر اساس معیارهای تعیین‌شده در این راهنما تشخیص داده می‌شود. طبق DSM-5، PTSD زمانی قابل شناسایی است که فرد در معرض یک رویداد آسیب‌زا قرار گرفته و علائمی را از هر یک از دسته‌های زیر تجربه کند:
1. افکار مزاحم: فرد به طور مکرر تجربه مجدد سانحه را از طریق فلش‌بک، یادآوری خاطرات یا کابوس‌ها احساس می‌کند.
2. رفتار اجتنابی: شامل اجتناب فعالانه از هر چیزی است که ممکن است یادآور رویداد آسیب‌زا باشد. این می‌تواند شامل دوری از افراد، مکان‌ها یا موقعیت‌هایی باشد که با تروما مرتبط هستند و ممکن است منجر به انزوا و کناره‌گیری اجتماعی شود.
3. علائم خلقی منفی: این علائم شامل بی‌حسی یا کم‌علاقگی به فعالیت‌هایی است که قبلاً برای فرد لذت‌بخش بوده‌اند. افراد مبتلا به PTSD ممکن است احساس گناه، شرم یا ناامیدی را نیز تجربه کنند.
4. علائم اضطراب یا برانگیختگی بیش از حد: این علائم شامل احساس دائمی بی‌قراری است و می‌تواند به شکل مشکلات خواب، عصبانیت، تحریک‌پذیری، گوش به زنگی مفرط یا واکنش‌های ناگهانی بروز کند.
برای تشخیص PTSD، فرد باید حداقل یک ماه علائم هر یک از این دسته‌ها را تجربه کند و این علائم به قدری شدید باشند که بر زندگی روزمره او تأثیر بگذارند.
علائم PTSD در کودکان و نوجوانان
علائم PTSD در کودکان و نوجوانان ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد. به نقل از AACAP، در اینجا برخی از علائم رایج که بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود، آورده شده است:
- شب ادراری
- کابوس یا وحشت شبانه
- دلبستگی شدید به خانواده یا دوستان، به‌گونه‌ای که به آن‌ها چسبیده می‌شوند.
- پرخاشگری یا تغییرات رفتاری دیگر
- لکنت زبان یا لالی انتخابی
- اجتناب از فعالیت‌ها یا مکان‌هایی که کودک را به یاد رویداد آسیب‌زا می‌اندازد.
- شکایات جسمی مانند سردرد، معده‌درد یا دیگر دردها.
- مشکلات در انجام تکالیف مدرسه یا فعالیت‌های تحصیلی.
اگر مشکوک هستید که کودک یا نوجوانی علائم PTSD را تجربه می‌کند، ضروری است که به دنبال کمک از یک روانشناس کودک و نوجوان باشید. مداخله زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از عواقب طولانی‌مدت و تسریع در بهبود کودک کمک کند.
چگونه بفهمم که اختلال استرس پس از سانحه دارم؟
اگر شما نیز یک رویداد ناگوار را تجربه کرده‌اید، به این سوالات پاسخ دهید:
- آیا به‌طور مداوم و ناخودآگاه به آن رویداد آسیب‌زا فکر می‌کنید؟
- آیا آن رویداد به‌صورت فلش‌بک برای شما زنده می‌شود؟
- آیا در مورد آن تروما کابوس می‌بینید؟
- آیا از چیزهایی که تداعی‌کننده آن رویداد هستند، اجتناب می‌کنید؟
- آیا گاهی احساس کرختی یا بی‌حسی می‌کنید؟
- آیا بدون دلیل دچار بی‌قراری یا اضطراب می‌شوید؟
- آیا مصرف الکل یا مواد مخدر شما افزایش یافته است؟
- آیا همیشه گوش به زنگ هستید یا منتظر وقوع یک اتفاق بدید؟
- آیا احساس تهدید و ناامنی می‌کنید؟
- آیا رفتارهای تکانشی دارید؟ مثلاً ناگهان عصبانی می‌شوید یا بی‌دلیل گریه می‌کنید؟
- آیا در کنار آمدن با دیگران دچار مشکل هستید؟
- آیا احساس افسردگی یا خستگی می‌کنید؟
اگر ۴ هفته از وقوع حادثه ناگوار گذشته و به اکثر این سوالات پاسخ مثبت داده‌اید، بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید. تشخیص سریع PTSD می‌تواند بسیار مفید باشد و از عوارض بعدی آن جلوگیری کند.
