فاطمه ترکاشوند پایگاه خبری دانا(گروه سلامت و سبک زندگی):کارکنان بخش بهداشت و درمان به دلیل مواجهه با فشارهای کاری مداوم، نقش حساس در حفظ سلامت عمومی، و همچنین مدیریت شرایط پیچیده بیماران، در معرض استرس و فرسودگی شغلی قرار دارند. در سال‌های اخیر، این موضوع به‌ویژه در ایران اهمیت بیشتری یافته است. شناخت عوامل استرس‌زا و پیشگیری از فرسودگی شغلی در میان این کارکنان می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات و سلامت روحی و جسمی آن‌ها کمک کند.
عوامل استرس‌زا در بخش بهداشت و درمان
کارکنان این بخش به دلایل مختلف دچار استرس شغلی می‌شوند. از جمله عوامل اصلی می‌توان به **فشار کاری بالا، کمبود منابع، نوبت‌های شبانه و طولانی، عدم حمایت اجتماعی، و نبود امکانات رفاهی کافی** اشاره کرد. علاوه بر این، برخی محدودیت‌ها مانند کمبود پرسنل و نابرابری در پرداخت‌ها باعث افزایش بار روانی بر کارکنان شده است.
فشارهای کاری و مسئولیت‌های سنگین
یکی از مهم‌ترین عوامل استرس‌زا، حجم بالای بیماران و پیچیدگی وضعیت سلامتی آن‌ها** است. کادر درمان همواره با بیماران درگیر و تحت فشار هستند که هرگونه اشتباه در کار آن‌ها می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. این فشار کاری بالا در طولانی‌مدت موجب بروز علائم فرسودگی شغلی و اختلال در عملکرد شغلی می‌شود.
نوبت‌های طولانی و شیفت‌های شبانه
نوبت‌های شبانه‌روزی و طولانی مدت یکی از مهم‌ترین دلایل فرسودگی شغلی در میان کادر درمان است. به‌طور خاص در بیمارستان‌های عمومی، این نوبت‌ها می‌تواند باعث اختلالات خواب، خستگی و کاهش سطح تمرکز شود. **کار کردن در شیفت‌های شبانه مکرر** نیز بر زندگی شخصی و روابط اجتماعی این افراد تاثیر منفی دارد.
کمبود منابع و امکانات رفاهی
یکی دیگر از عوامل استرس‌زا، **کمبود منابع و امکانات رفاهی کافی** برای کارکنان بهداشت و درمان است. این کمبودها در ایران، به ویژه در بیمارستان‌های دولتی بیشتر مشهود است و به دلیل فشارهای بودجه‌ای و کمبود پرسنل، کادر درمان مجبورند در شرایط دشوارتری کار کنند که این شرایط خود می‌تواند استرس و فشار بیشتری را به آن‌ها تحمیل کند.
پیامدهای فرسودگی شغلی در کادر درمان
فرسودگی شغلی می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر سلامت جسمی و روانی کادر درمان بگذارد. از جمله شایع‌ترین اثرات آن می‌توان به **افزایش اضطراب، افسردگی، کاهش رضایت شغلی، و در نهایت کاهش کیفیت خدمات** اشاره کرد. کارکنانی که از فرسودگی شغلی رنج می‌برند، ممکن است بیشتر دچار اشتباهات کاری شوند و همین امر می‌تواند در نهایت بر سلامت بیماران نیز تاثیر بگذارد.
و اما راهکارهای کاهش استرس و فرسودگی شغلی در بخش بهداشت و درمان
کاهش استرس و جلوگیری از فرسودگی شغلی نیازمند تلاش‌های سیستماتیک و حمایت‌های مدیریتی است. برخی از راهکارهای کلیدی شامل **افزایش تعداد پرسنل، بهبود شرایط کاری، فراهم کردن امکانات رفاهی بیشتر، حمایت روان‌شناسی و اجتماعی از کارکنان، و بهینه‌سازی زمان نوبت‌ها و شیفت‌ها** است.
- حمایت روان‌شناختی: فراهم کردن دسترسی به مشاوران روان‌شناختی می‌تواند به کاهش استرس و بهبود وضعیت روحی کارکنان کمک کند. همچنین برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌های مهارت‌های مقابله‌ای برای مدیریت استرس و بهبود تاب‌آوری می‌تواند موثر باشد
- بهبود شرایط کاری: با تجهیز بهتر بیمارستان‌ها و افزایش امکانات رفاهی می‌توان شرایط بهتری برای کارکنان فراهم کرد. این امر باعث کاهش احساس فشار و افزایش رضایت شغلی خواهد شد.
- برنامه‌های انگیزشی و پاداش: برای کاهش فرسودگی شغلی، ایجاد برنامه‌های انگیزشی و پرداخت پاداش برای عملکردهای برجسته می‌تواند موثر باشد. این اقدامات باعث می‌شود که کارکنان انگیزه و رضایت بیشتری برای ادامه کار داشته باشند.
در نتیجه استرس و فرسودگی شغلی در میان کارکنان بخش بهداشت و درمان ایران یک موضوع مهم و نگران‌کننده است که تاثیرات منفی بر سلامت شخصی و عملکرد حرفه‌ای آنان دارد. با اجرای راهکارهای مناسب و حمایت‌های مدیریتی، می‌توان از شدت این مشکلات کاست و بهبود کیفیت خدمات به بیماران را تضمین کرد.
