فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، پایگاه خبری دانا ، گروه سلامت و سبک زندگی؛ یکی از دلایل اصلی این رفتار، احساس نیاز به شروعی تازه است. انسان‌ها از نظر روانی تمایل دارند که نقطه‌های زمانی خاصی را به‌عنوان فرصتی برای تغییر و نو شدن ببینند. سال نو یکی از این نقاط زمانی است که در ناخودآگاه ما با مفاهیمی مانند پاکی، رهایی و شروع دوباره گره خورده است. ما دوست داریم که بار گذشته را زمین بگذاریم و با ذهنی سبک و بدون نگرانی وارد دوره‌ای جدید شویم.
علاوه بر این، تمایل به بستن پرونده‌های باز نقش مهمی در این رفتار دارد. از نظر روانشناسی شناختی، ذهن انسان نمی‌تواند به‌راحتی با کارهای نیمه‌تمام کنار بیاید. این مفهوم به نام «اثر زیگارنیک» شناخته می‌شود که بر اساس آن، ذهن تمایل دارد که کارهای ناتمام را در اولویت قرار دهد و مرتباً به آن‌ها فکر کند. بنابراین، افراد پیش از آغاز سال نو سعی می‌کنند که این پرونده‌های ذهنی را ببندند تا با احساس آرامش بیشتری وارد سال جدید شوند.
یکی دیگر از دلایل این رفتار فشار اجتماعی و فرهنگی است. در بسیاری از جوامع، از جمله فرهنگ ایرانی، این باور وجود دارد که سال نو باید با پاکی و نظم آغاز شود. به همین دلیل، خانه‌تکانی و انجام کارهای عقب‌افتاده به یک سنت تبدیل شده است. این موضوع نه‌تنها از نظر فردی، بلکه از نظر اجتماعی نیز اهمیت دارد؛ چرا که افراد نمی‌خواهند در میان دوستان و آشنایان به‌عنوان فردی نامرتب و بی‌برنامه شناخته شوند.
علاوه بر این، حس کنترل بر زندگی یکی دیگر از عواملی است که این رفتار را تقویت می‌کند. بسیاری از افراد احساس می‌کنند که با انجام کارهای ناتمام خود، دوباره کنترل زندگی‌شان را به دست می‌گیرند. این موضوع به‌خصوص در دنیای مدرن که پر از عدم قطعیت و تغییرات ناگهانی است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بستن کارهای نیمه‌تمام به ما این حس را می‌دهد که اختیار امور را در دست داریم و می‌توانیم با آرامش بیشتری به آینده نگاه کنیم.
همچنین، احساس گناه و استرس ناشی از تعویق کارها در روزهای پایانی سال شدت می‌گیرد. بسیاری از ما در طول سال کارهایی را به تعویق انداخته‌ایم و حالا که به پایان سال نزدیک می‌شویم، فشار روانی آن را بیشتر حس می‌کنیم. بنابراین، تلاش می‌کنیم که تا حد ممکن از این احساسات منفی خلاص شویم و وجدان آسوده‌تری داشته باشیم.
در نهایت، همه این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهند تا ما را به سمت تکمیل کارهای ناتمام سوق دهند. این رفتار، ترکیبی از نیازهای روان‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی ماست که در روزهای پایانی سال بیشتر از همیشه خود را نشان می‌دهد. شاید این تکاپو گاهی خسته‌کننده باشد، اما در نهایت به ما کمک می‌کند که با امید، انرژی و انگیزه بیشتری سال جدید را آغاز کنیم.
