سازندگان سرمایه‌ روانی، نقش بی بدیل معلمان در جاممعه

فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، پایگاه خبری دانا ، گروه سلامت و سبک زندگی؛  در گستره‌ی زندگی انسان، کمتر نقشی را می‌توان یافت که تا این اندازه با روان، شخصیت و آینده‌ی فرد گره خورده باشد؛ نقشی که نه‌تنها آموختن را هدایت می‌کند، بلکه زیستن را نیز معنا می‌بخشد. معلم، تنها ناقل دانایی نیست؛ بلکه پرورنده‌ی روح و شکل‌دهنده‌ی شخصیت انسانی است. روان‌شناسی امروز به‌روشنی نشان می‌دهد که یادگیری، در بستری شکل می‌گیرد که احساس امنیت، معنا، ارزشمندی و پذیرش در آن حضور داشته باشد و چه کسی بیش از معلم می‌تواند این فضا را خلق کند؟

هر معلم، به‌نوعی، معمار ذهن و روان نسل آینده است. کلمات او، نگاهش، حتی سکوت و شیوه‌ی رفتارش، پیام‌های روانی عمیقی به ذهن کودک و نوجوان ارسال می‌کند. یک تشویق صادقانه می‌تواند بذر اعتمادبه‌نفس را در دل شاگردی بکارد که تا پایان عمر، بر پایه‌ی همان احساس رشد می‌کند. یک نگاه مهربانانه، می‌تواند زخم نادیده‌گرفته شدن را التیام بخشد. روان انسان‌ها، از تجربه‌های عاطفی و اجتماعی تغذیه می‌کند، و معلم یکی از اصلی‌ترین منابع این تجربه‌ها در دوران حساس رشد است.

در بسیاری از نظریه‌های روانشناسی، مانند نظریه‌ی اریک اریکسون درباره مراحل رشد روانی-اجتماعی، دوران مدرسه زمان شکل‌گیری احساس شایستگی و خودباوری است. در این مرحله، کودک به تأیید و هدایت نیاز دارد، و معلم کسی است که می‌تواند با مهارت و شناخت، این نیاز را پاسخ دهد. اگر دانش‌آموز در این دوران احساس کند که توانمند است، مورد توجه و پذیرش است، و می‌تواند پیشرفت کند، هویت روانی سالمی خواهد ساخت.

تأثیر معلم اما تنها محدود به دوره‌ای خاص نیست. بسیاری از ما، سال‌ها پس از ترک مدرسه، هنوز سخنان، لبخندها یا حتی انتقادات سازنده‌ی معلمی را در ذهن داریم که بخشی از مسیر زندگی ما را روشن کرد. این ماندگاری روانی، گواهی است بر عظمت نقشی که معلم در ذهن و جان انسان باقی می‌گذارد.

در روز معلم، ما نه‌تنها از آموزگاران خود سپاسگزاری می‌کنیم، بلکه بر تأثیر عمیق روانی آن‌ها بر جامعه تأکید داریم. معلم، ریشه‌دارترین عنصر در زنجیره‌ی سلامت روان، پیشرفت اجتماعی و توسعه‌ی فرهنگی است. هر نسلی که از دستان معلمی دلسوز عبور کند، نسلی خواهد بود با خودآگاهی بیشتر، مسئولیت‌پذیری عمیق‌تر، و انسان‌بودنی شریف‌تر.

در روانشناسی مثبت‌نگر، از معلمان به عنوان "سازندگان سرمایه‌ی روانی" یاد می‌شودکسانی که امید، تاب‌آوری، معنا، و خودکارآمدی را در وجود افراد می‌پرورانند. معلم کسی است که می‌تواند در دل دانش‌آموز، شوق دانستن، شهامت بودن، و جسارت شکوفا شدن را زنده نگه دارد.

روز معلم، روز بزرگداشت کسانی است که با حضورشان، روشنایی را به تاریک‌ترین گوشه‌های ذهن و دل می‌آورند. چه زیباست که ما هر سال، فرصتی داریم تا به احترام کسانی بایستیم که با مهر، علم و آگاهی، روان ما را تربیت کردند.

درود بر معلم، که نه‌تنها درس علم، که درس انسانیت، همدلی، و زیستن را آموخت.