وقتی در خانواده‌ای پسر مجبور است از حق خود بگذرد تا خواهرش برنده شود، یا دختر باید کوتاه بیاید چون "دختر است"، چه بر سر روحیه و روابط فرزندان می‌آید؟ تبعیض جنسیتی، چه به نفع دختر و چه به نفع پسر، زخمی عمیق بر پیکره خانواده وارد می‌کند که بهبود آن سال‌ها زمان می‌برد. این مقاله به بررسی آثار مخرب اینگونه تبعیض‌ها و راه‌های ایجاد تعادل و عدالت واقعی در خانواده می‌پردازد.
به گزارش پایگاه خبری دانا،
در خانواده تبعیض جنسیتی ممنوع. این جمله نه یک شعار، که یک ضرورت انسانی و تربیتی است. خانواده به عنوان نخستین و تأثیرگذارترین نهاد اجتماعی، مسئولیتی خطیر در شکل‌دهی به شخصیت و باورهای فرزندان دارد. در این میان، یکی از آسیب‌زاترین رفتارهایی که می‌تواند بنیان خانواده را متزلزل کند، تبعیض جنسیتی است؛ چه به نفع دختر و چه به ضرر او.
حمایت افراطی: محبتی که به آسیب تبدیل می‌شود
مراقب باشید افراطی از حد دختر خود را حمایت نکنید. بی‌تردید، توجه و ملاطفت نسبت به دختر با توجه به خلقیات خاصش بسیار ضروری است و حتی در روایات هم به آن توصیه شده است. اما هنگامی که این حمایت به افراط گراید، به آسیبی جدی برای تمام اعضای خانواده تبدیل می‌شود.
در بسیاری از خانواده‌ها شاهدیم که پسران مجبور می‌شوند از حق خود به نفع خواهرانشان بگذرند. پسر نوجوانی که باید اسباب‌بازی محبوبش را به خواهر کوچکتر بدهد، پسر جوانی که باید از فرصت‌های آموزشی خود بگذرد تا امکانات برای خواهر فراهم شود، یا برادری که همیشه مقصر شناخته می‌شود زیرا "باید در برابر خواهر کوتاه بیاید". این رفتارها نه تنها عدالت را در خانواده نقض می‌کنند، بلکه احساس کینه را در پسران تقویت می‌کنند.
تبعیض معکوس: وقتی پسران برجسته می‌شوند
در سوی مقابل، خانواده‌هایی هستند که با برجسته کردن برخی رفتارهای پسران، از دختران می‌خواهند کوتاه بیایند. وقتی پسر اجازه دارد دیرتر به خانه برگردد، وقتی نظراتش جدی‌تر گرفته می‌شود، وقتی در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی اولویت دارد، پیامی واضح به دختر خانواده ارسال می‌شود: "ارزش تو کمتر است."
این الگوی تبعیض‌آمیز، هم برای دختران و هم برای پسران آسیب‌زا است. دختران با احساس کم‌ارزشی و تبعیض بزرگ می‌شوند و پسران با این باور نادرست که شایسته امتیازات ویژه‌ای هستند.
پیامدهای ویرانگر تبعیض جنسیتی
این رفتارهای تبعیض‌آمیز موجب حسادت و حساسیت کودکان و نوجوانان نسبت به هم می‌شود. رقابت ناسالمی که به جای همکاری و محبت، کینه و فاصله ایجاد می‌کند. دختر و پسری که باید پشتیبان یکدیگر باشند، به رقیبانی تبدیل می‌شوند که برای جلب توجه والدین و کسب امتیازات بیشتر با هم رقابت می‌کنند.
تبعیض جنسیتی در خانواده، روابط خواهر و برادری را که می‌تواند عمیق‌ترین و پایدارترین رابطه عاطفی زندگی باشد، تخریب می‌کند. این آسیب گاه چنان عمیق است که تا سال‌های بزرگسالی نیز تداوم می‌یابد و افراد را از داشتن حامیانی دلسوز در زندگی محروم می‌کند.
راه حل: برقراری تعادل و عدالت
خانواده سالم، خانواده‌ای است که در آن عدالت برقرار است، نه تبعیض. عدالت به معنای رفتار یکسان با دختر و پسر نیست، بلکه به معنای توجه به نیازهای خاص هر یک و تلاش برای برآوردن این نیازها به صورت منصفانه است.
والدین آگاه می‌کوشند:
- بر اساس نیازهای واقعی فرزندانشان تصمیم بگیرند، نه بر اساس جنسیت آنها
- از مقایسه دختر و پسر با یکدیگر پرهیز کنند
- برای هر یک از فرزندانشان فضای رشد و شکوفایی مستقل فراهم آورند
- به تفاوت‌های فردی احترام بگذارند، بدون اینکه این تفاوت‌ها را به جنسیت مرتبط سازند
سخن پایانی
تبعیض جنسیتی در خانواده، زخمی است که نه تنها بر پیکره روابط خانوادگی، بلکه بر جامعه‌ای که این کودکان در آینده خواهند ساخت، تأثیر می‌گذارد. خانواده‌هایی که دختران را به سکوت و فرمانبرداری و پسران را به سلطه‌گری عادت می‌دهند، در واقع جامعه‌ای ناعادلانه و ناسالم می‌سازند.
بیاییم با نگاهی عادلانه و انسانی به فرزندانمان بنگریم. بیاییم به جای تبعیض، تفاوت‌ها را ببینیم. به جای محدود کردن، فرصت رشد برابر فراهم آوریم. تنها در این صورت است که می‌توانیم خانواده‌هایی سالم و جامعه‌ای متعادل بسازیم؛ خانواده‌هایی که در آنها دختران و پسران، نه رقیب، که پشتیبان یکدیگرند.
