وقتی کتاب‌ها جان می‌گیرند

به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه فرهنگ و هنر، محمدامین قاسمی پیربلوطی؛

درمانی به نام کتاب!

چه می‌شود اگر ترس، مانع کشف جهان پیرامونمان شود؟ اگر احتیاط بیش از حد، ما را از تجربه زیبایی‌های زندگی محروم کند؟ این پرسش‌ها، در مرکز داستان فیلم «کتابخانۀ اسرارآمیز» (The Pagemaster) قرار دارد. ساخته سال ۱۹۹۴ به کارگردانی جو جانستون که پیش از این با فیلم‌هایی چون «روکی» و «بازگشت به آینده» به‌عنوان طراح صحنه و جلوه‌های ویژه همکاری داشت. این فیلم که ترکیبی جذاب از لایواکشن و انیمیشن است، مخاطب را به دنیایی می‌برد که کتاب‌ها زنده و راهنمای سفرهای پرمخاطره می‌شوند.

دنیایی از کلمات جان گرفته

«کتابخانۀ اسرارآمیز» داستان ریچارد (با بازی مکالی کالکین)، پسری ده ساله و به‌شدت محتاط است که برای هر فعالیتی آمار خطراتش را محاسبه می‌کند. همسالانش او را مسخره می‌کنند و والدینش (اد بیگلی جی.آر و مل هریس) نگران افراط در محافظه‌کاری او هستند. یک روز که برای خرید به مغازه فرستاده می‌شود، در طوفانی سهمگین گرفتار شده و به کتابخانه‌ای عجیب پناه می‌برد. کتابدار مرموز (کریستوفر لوید) او را به بخش داستان‌ها راهنمایی می‌کند، جایی که حادثه‌ای جادویی، ریچارد را به درون دنیای کتاب‌ها می‌کشاند.

سفری ادبی میان واقعیت و خیال

این فیلم سینمایی در زمان خود، با ترکیب خلاقانه لایواکشن و انیمیشن، رویکردی نوآورانه داشت. بازی مکالی کالکین در اوج محبوبیتش پس از «تنهایی در خانه»، و حضور صداپیشگانی چون ووپی گلدبرگ (در نقش فانتزی)، پاتریک استوارت (ماجراجویی) و فرانک ولکر (وحشت)، به فیلم غنای خاصی بخشیده است.

نقطه قوت اصلی فیلم، معرفی هوشمندانه ادبیات کلاسیک به کودکان است. ریچارد در طول سفرش با شخصیت‌هایی چون کاپیتان آهاب از «موبی دیک»، دکتر جکیل و آقای هاید و لانگ جان سیلور از «جزیره گنج» روبرو می‌شود. این رویارویی‌ها نه تنها ماجراجویی‌های پرهیجانی خلق می‌کند، بلکه مخاطب جوان را با این آثار بزرگ ادبی آشنا می‌سازد.

اگرچه برخی منتقدان، ساده‌سازی این آثار ادبی را مورد نقد قرار داده‌اند، اما باید در نظر داشت که فیلم هدف آموزشی مستقیم ندارد، بلکه می‌کنداد علاقه به دنیای کتاب و مطالعه را در مخاطب جوان برانگیزد. طراحی صحنه کمی تیره و رنگ‌های مات فیلم، اگرچه ممکن است برای مخاطب امروزی کمی قدیمی به نظر برسد، اما فضای رازآلود و رویایی مناسب داستان را ایجاد می‌کند.

نقطه تمایز: کتاب‌ها به عنوان شخصیت‌های زنده

آنچه «کتابخانۀ اسرارآمیز» را متمایز می‌کند، شخصیت‌پردازی سه کتاب اصلی به‌عنوان همراهان ریچارد است. این سه کتاب که نماینده ژانرهای اصلی ادبیات (ماجراجویی، فانتزی و وحشت) هستند، نه فقط راهنما، که دوستان ریچارد در این سفر پرمخاطره می‌شوند. این ایده که هر ژانر ادبی می‌تواند جنبه‌ای متفاوت از شخصیت ما را تقویت کند، پیام عمیق و زیبایی دارد.

فیلم هوشمندانه نشان می‌دهد که چگونه مواجهه با داستان‌های مختلف می‌تواند به ما در غلبه بر ترس‌هایمان کمک کند. ریچارد در طول سفر یاد می‌گیرد که شجاعت به معنای نترسیدن نیست، بلکه به معنای اقدام کردن علی‌رغم ترس است.

حرف آخر: تماشا کنیم یا نه؟

«کتابخانۀ اسرارآمیز» فیلمی جذاب برای کودکان و نوجوانان ۷ تا ۱۴ سال است؛ به‌ویژه برای آنانی که با ترس‌های مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند یا نیاز دارند علاقه به مطالعه در آنها برانگیخته شود. اگرچه برخی صحنه‌های مواجهه با شخصیت‌های ترسناک مانند آقای هاید یا اژدها ممکن است برای کودکان حساس کمی هراس‌آور باشد، اما پایان پرشور و پیام امیدبخش فیلم، این ترس‌ها را تعدیل می‌کند.

این فیلم برای والدینی که می‌خواهند فرزندانشان را با ادبیات کلاسیک آشنا کنند یا ارزش کتاب و مطالعه را به آنان بیاموزند، انتخاب مناسبی است. «کتابخانۀ اسرارآمیز» به ما یادآوری می‌کند که گاهی بهترین راه غلبه بر ترس‌ها، نه در فرار از آنها، که در غرق شدن در دنیای داستان‌هاست. شاید وقت آن رسیده که شما هم در کتابخانۀ اسرارآمیز گم شوید!